Αύγουστος ο μήνας της Παναγίας!

Καλό μήνα - καλή Παναγιά νά'χουμε!

Αρ. Αυστραλίας π.Στυλιανός*
Ο Αύγουστος είναι ο μήνας της Παναγίας! Όσο κι αν περιλαμβάνει αυτός ο μήνας και μια μεγάλη δεσποτική εορτή -τη Μεταμόρφωση του Χριστού- ο Αύγουστος είναι ο κατ' εξοχήν θεομητορικός μήνας του χρόνου. Ακόμη πιο πολύ κι από τον Μάρτη, τον μήνα του Ευαγγελισμού. Γιατί δεν είναι μόνο η γιορτή, η Κοίμηση της Παναγίας στις 15 Αυγούστου, που χρωματίζει όλο τον μήνα. Είναι προπάντων ολόκληρο το πριν από την Κοίμηση δεκαπενθήμερο: Οι καθημερινές Παρακλήσεις στην εικόνα της Παναγίας με την κατάνυξη και τη συντριβή τους. Η νηστεία, η πιο φιλάνθρωπη όλου του χρόνου, μιας και δεν λείπουν τα παντοειδή φρούτα και λαχανικά. Τα μελτέμια που προϊδεάζουν για τον επερχόμενο χειμώνα και κάνουν πιο ποθητή τη μητρική αγκαλιά.

Αυτός ο «δεκαπεντισμός», όπως τον λένε στη Μυρτιδιώτισσα των Κυθήρων, είναι που κάνει τον Αύγουστο αποκλειστικό μήνα της Παναγίας. Όπως το Άγιον Όρος είναι το αποκλειστικό Περιβόλι Της!

Όμως τι είναι ένας μήνας ή το δάκτυλο μιας χερσονήσου, όταν πρόκειται για τη «Μεγαλόχαρη», την «Παντάνασσα», την «Πλατυτέρα των Ουρανών»;

Κανένα πρόσωπο στην Εκκλησία δεν εγνώρισε τόσο μεγάλη χάρη απο τον Θεό. Αλλά και κανένα πρόσωπο δεν αφιερώθηκε τόσο νωρίς και τόσο ανεπιφύλακτα στου Θεού το θέλημα. Στο Ναό εισήλθε «ως τριετίζουσα δάμαλις», και στο μήνυμα του Ευαγγελισμού, το ανήκουστο, απάντησε: ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου (Λουκ. 1,38). Γι' αυτό την εχαρίτωσε ο Θεός και την μακαρίζουν πάσαι αι γενεαί ως την Κεχαριτωμένη. Γι' αυτό και η Εκκλησία δεν αρκέσθηκε να την κηρύξει Αγία, και την ονόμασε Παναγία. Και επειδή δέχθηχε στη γαστέρα Της παν το πλήρωμα της Θεότητος σωματικώs, ήταν πολύ φυσικό να μη φθάνει ένας μόνο χαρακτηρισμός για να εκφράσει ολόκληρο το μυστήριο της Παναγίας.

Γι' αυτό ο λαός μας της έδωσε άπειρα ονόματα, είτε ανάλογα με τις ιδιότητές Της, είτε ανάλογα με τα τοπωνύμια των προσκυνημάτων Της. Έτσι την είπε Γρηγορούσα, Γοργοεπήκοο, Γλυκοφιλούσα, Οδηγήτρια, Λαοδηγήτρια, Ελεούσα, Παμμακάριστο, Περίβλεπτο, Δεξιοκρατούσα, Επταβηματίζουσα, Μυρτιδιώτισσα, Βαλουκλιώτισσα, Καμαριανή, Λαμπινή, Πορταΐτισσα κ.ά. Απ' όλον αυτόν τον πλούτο των ονομάτων και επιθέτων, που δείχνουν πόσο ζωντανή και βαθειά μένει πάντα η λατρεία της Παναγίας στη λαϊκή μας ευσέβεια, θα αναλύσουμε εδώ με συντομία μόνο ένα χαρακτηρισμό Της, που φαίνεται να εκφράζει και να συνοψίζει συγχρόνως και όλους τους άλλους μαζί. Πρόκειται για τον χαρακτηρισμό Πλατυτέρα των Ουρανών.

Τι εννοούμε λοιπόν μ' αυτή την προσωνυμία της Θεοτόκου; Είναι απλώς μια υπερβολή της πιστευούσης ψυχής; Είναι ένας ρητορισμός της βυζαντινής γραμματείας; Ή μήπως έχει και συγκεκριμένο θεολογικό περιεχόμενο ένας τέτοιος χαρακτηρισμός; Δεν χωρεί καμμιά αμφιβολία ότι η Παναγία ονομάστηκε «Πλατυτέρα των Ουρανών» γιατί εχώρεσε στη γαστέρα Της «τον αχώρητον Θεόν». Οι ουρανοί δεν τον χωρούσαν και τον εχώρεσε η μήτρα της Παρθένου! Γι' αυτό ο υμνωδός διερωτάται θαυμαστικώς: «Ο αχώρητος παντί πώς εχωρήθη εν γαστρί;»;

Αυτή όμως είναι μόνο η μία πλευρά του νομίσματος· το ένα μόνο μέρος της ιστορίας. Υπάρχει και η άλλη, που έχει κι αυτή τη σπουδαιότητά της, και μάλιστα το συγκλονιστικό ενδιαφέρον της, γιατί αφορά εμάς τους ανθρώπους και όχι τον Θεό. «Πλατυτέρα των Ουρανών» λέγεται η Παναγία, όχι μονάχα γιατί εχώρεσε τον «αχώρητον Θεόν», αλλά γιατί χωρεί και άλλους, που για πολλούς λόγους δεν χωρεί ο ουρανός! Στον ουρανό, δηλαδή στη Βασιλεία των Ουρανών, δεν χωρούν όλοι. Θέση και δικαίωμα εκεί έχουν μόνο οι άγιοι, οι εκλεκτοί. Οι αμαρτωλοί και βέβηλοι δεν έχουν εκεί θέση. Όμως στης Παναγίας την καταφυγή και προστασία τολμούν να πλησιάσουν κι αυτοί ζητώντας έλεος και πρεσβείες και μεσιτεία. Γνωρίζοντας οι αμαρτωλοί πως είναι από τη γη η Παναγία, την αναγνωρίζουν μάνα όλου του κόσμου: «και Σε μεσίτριαν έχω προς τον φιλάνθρωπον Θεόν...», ψάλλουμε στην Παράκληση. Η Παναγία λοιπόν χωρεί περισσότερα από τον ουρανό και εν σχέσει με μας τους ανθρώπους. Γι' αυτό είναι και από αυτή την άποψη των ουρανών Πλατυτέρα!

Ας ευχηθούμε να μη στερηθεί κανείς πιστός και κανείς άνθρωπος τη σωτήρια πρεσβεία Της προς τον Υιό Της και Λόγο και Σωτήρα του κόσμου!

* απόσπασμα από το έργο: «Ενσαρκώσεις του Δόγματος», εκδ. Δόμος

ΚΥΡΙΑΚΗ Ζ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Δύο τάσεις βρίσκουμε στοὺς ἀνθρώπους, ποὺ ὡς αὐτόπτες μάρτυρες παρακολουθοῦν τὰ θαύματα τοῦ Χριστοῦ στοὺς τυφλούς, τοὺς κωφούς καὶ δαιμονισμένους τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου. Δύο θέσεις καὶ δύο ἀντιδράσεις σ᾿ αὐτὰ ποὺ ἔβλεπαν καὶ ἄκουγαν ἐτοῦτοι οἱ ἄνθρωποι.

Ἀπὸ τὴν μιὰ μεριὰ αὐτοὶ ποὺ διαλαλοῦσαν πὼς «οὐδέποτε ἐφάνησαν τέτοια θαύματα στὸ ἔθνος μας» καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλοι αὐτοὶ, ἔτοιμοι πάντα νὰ κατηγορήσουν, ἔλεγαν πώς «μὲ τὴ βοήθεια καὶ συνεργία τοῦ ἄρχοντα τῶν διαμονίων, βγάζει ἀπὸ τοὺς πάσχοντες τὰ δαιμόνια».

Ἔλειψαν ἆραγε αὐτὲς οἱ δύο φωνὲς τῶν ἀνθρώπων; Ποτέ! Καὶ τότε στὴν ἐποχὴ τοῦ Χριστοῦ, μὰ καὶ τώρα τὸ ἴδιο πράττουν. Ἄλλοι νὰ δοξολογοῦν, νὰ εὐχαριστοῦν τὸ Θεὸ, καὶ ἄλλοι νὰ βλέπουν μὲ καχυποψία τὰ θαύματά Του καὶ νὰ ἀπιστοῦν καὶ νὰ κατηγοροῦν.

Γιατὶ οἱ ἄνθρωποι πορεύονται καὶ λειτουργοῦν ὅπως τὸ ἐπιτάσσει ἡ καρδιά. Ἐὰν ἡ καρδιὰ εἶναι καθαρὴ, τότε καὶ τὸ ἀποτέλεσμα εἶναι τὸ ἴδιο. Ἐὰν ἡ καρδιὰ εἶναι πονηρή, ὁ λόγος καὶ οἱ πράξεις θὰ ἐμφοροῦνται ἀπ᾿ αὐτὸ τὸ πνεῦμα. Ἐνῶ ὁ ἁπλὸς λαὸς μὲ τὴν ἀφοπλιστικὴ εἰλικρίνεια του δὲν μπορεῖ νὰ ἀποσιωπήσει αὐτὰ τὰ θαύματα ποὺ βλέπει. Καὶ ὄχι μόνο αὐτό· μὰ ἀβίαστα καὶ φυσικὰ ἐξάγει τὸ συμπέρασμα πὼς ἐτοῦτος ὁ ἄνθρωπος, ποὺ κάνει αὐτὰ τὰ θαυμάσια, πρέπει τουλάχιστον νὰ εἶναι κάτι περισσότερο ἀπ᾿ ὅλους τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους.

Ἀντιθέτως οἱ Φαρισαῖοι, οἱ γνωρίζοντες τὶς Γραφὲς καὶ ἀποτελοῦντες τοὺς αὐστηροὺς τηρητές των, βλέπουν τὰ θαυμάσια τοῦ Χριστοῦ ὡς αὐτόπτες μάρτυρές τους. Αὐτὸ τουλάχιστον δὲν μποροῦν νὰ τὸ ἀμφισβητήσουν. Μὰ ὡς πονηροὶ καὶ ἔχοντες ὄχι καθαρὴ καρδιά, μήτε εἰλικρίνεια, ψάχνουν νὰ βροῦν κάτι, γιὰ νὰ κατηγορήσουν. Καὶ φυσικὰ βρίσκουν πὼς ὁ Χριστός «μὲ τὴ βοήθεια καὶ συνεργία τοῦ ἄρχοντος τῶν διαμονίων βγάζει ἀπὸ τοὺς πάσχοντες τὰ διαμόνια».

Τὸ μῖσος ὅμως ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ κακότητά τους, τοὺς ὁδηγοῦν σὲ ἐσφαλμένες διαπιστώσεις. Δηλαδή, διαπιστώνουν πὼς ὁ Χριστὸς θεραπεύει τοὺς πάσχοντες ἀπὸ τὰ δαιμόνια, μὲ τὴ βοήθεια τῶν δαιμόνων. Μὰ ἐτούτη ἡ συσχέτιση εἶναι ὁλωσδιόλου παράλογη. Γιατὶ ἁπλά, τὸ ἔργο τοῦ διαβόλου εἶναι νὰ βλάπτει τοὺς ἀνθρώπους καὶ νὰ τοὺς ὁδηγεῖ στὴν ἁμαρτία καὶ παρανομία. Πῶς εἶναι λοιπὸν δυνατὸν ὁ διάβολος νὰ συνεργαστεῖ μετὰ τοῦ Χριστοῦ γιὰ τὸ καλὸ τῶν ἀνθρώπων;

Πόσο χαρακτηριστικὰ τὸ περιγράφει αὐτὸ τὸ θέμα ὁ σχολιαστὴς Ζιγαβηνός. Νὰ τὶ λέγει μεταξὺ ἄλλων: «Προσφιλὲς δὲ ἔργο στὸ διάβολο εἶναι νὰ βλάπτει ἐσαεὶ τοὺς ἀνθρώπους, νὰ τοὺς ὁδηγεῖ πρὸς κάθε ἁμαρτία, νὰ τοὺς ἀπομακρύνει ἀπὸ τὸ Θεό. Ἐνῶ ἔργο τοῦ Χριστοῦ εἶναι τὸ ἀκριβῶς ἀντίθετο· νὰ εὐεργετεῖ πάντα τοὺς ἀνθρώπους, διδάσκοντας αὐτοὺς πᾶσαν ἀρετὴ καὶ νὰ τοὺς ὁδηγεῖ πρὸς τὸ Θεό».

Μπορεῖ λοιπὸν νὰ ἔχει κάποια σχέση ὁ Χριστὸς μὲ τὸ διάβολο; Καὶ ὡς ἐπακόλουθο αὐτῆς τῆς σχέσεως, νὰ προκύπτει συνεργασία μετ᾿ αὐτοῦ; Ἐτοῦτο τουλάχιστον εἶναι βλάσφημο καὶ ἑωσφορικό. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἐκεῖνοι ποὺ τὸ ἐπενόησαν ἦταν πονηροὶ καὶ φορεῖς διαβολικῶν θέσεων.

Ὁ Χριστὸς ἔχει ἕνα συγκεκριμένο ἔργο νὰ ἐπιτελέσει. Νὰ διδάξει τοὺς ἀνθρώπους τὸ Εὐαγγέλιο τῆς Βασιλείας Του καὶ νὰ θεραπεύει κάθε ἀσθένεια τοῦ λαοῦ. Γι᾿ αὐτὸ ἔρχεται ὡς εὐεργέτης τῶν ἀνθρώπων, ἐπιδιώκοντας τὴν σωτηρία τους καὶ ὄχι τὴν ἀπώλειά τους.

Χαρακτηριστικὰ ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος στὸ Εὐαγγέλιο του τονίζει τὰ ἀκόλουθα: «καὶ περιήρχετο ὁ Χριστὸς ὅλες τὶς πόλεις καὶ τὰ χωριά, διδάσκων ... καὶ κηρύττων τὸ χαρμόσυνο κήρυγμα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ καὶ θεραπεύων κάθε ἀσθένεια καὶ ἀδιαθεσία μεταξὺ τοῦ λαοῦ».

Ὁ Χριστὸς εὐεργετεῖ, γιατὶ ἀγαπᾶ καὶ ἰδιαιτέρως ἐκείνους τοὺς παραμελημένους ἀπὸ κάθε φροντίδα πνευματικῆς διδασκαλίας· τοὺς ἐγκατελειμμένους καὶ καταβεβλημένους ἀπὸ τοὺς κόπους τῆς ἡμέρας. Αὐτὰ τὰ λογικὰ πρόβατα, τὰ δίχως ποιμένα, ποὺ ἀναζητοῦν τόπο πνευματικῆς βοσκῆς καὶ διδασκαλίας Εὐαγγελικῆς.

Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, τὸ νὰ πολεμοῦμε τὴν ἀλήθεια, νὰ κατηγοροῦμε τὸ σωστό, νὰ διαστρεβλώνουμε τὰ θαυμαστὰ γεγονότα, νὰ μειώνουμε τὸ καλὸ καὶ σωτήριο γιὰ τὸν ἄνθρωπο ἔργο τοῦ Χριστοῦ, εἶναι βλάσφημο καὶ διαβολικό. Ὅπως ἔκαναν οἱ Φαρισαῖοι στὰ θαύματα τοῦ Χριστοῦ τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου. Γι᾿ αὐτὸ καὶ μᾶς εἶναι ἀσυμπαθεῖς, ἀποκρουστικοί, ὡς φορεῖς διαβολικῶν σκέψεων καὶ θέσεων.

Ἐνῶ, ἂν εἴμαστε μὲ τὴν ἀλήθεια, ἂν στηρίζουμε τὸ σωστό, ἂν διαλαλοῦμε τὸ εὐεργετικὸ ἔργο τοῦ Χριστοῦ, αὐτὸ εἶναι καὶ εὐλογημένο καὶ θεϊκό. Γιατὶ ὅ,τι ἀφορᾶ στὴν ἀλήθεια, ἀφορᾶ στὸν ἴδιο τὸ Θεό. Ὁ Θεὸς εἶναι ἀλήθεια, διδάσκει τὴν ἀλήθεια καὶ ζητεῖ νὰ ἀγωνιζόμαστε γι᾿ αὐτήν.

Νὰ τί λέγει τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ στὸ βιβλίο τῆς Σοφίας Σειρὰχ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη: «ἕως τοῦ θανάτου νὰ ἀγωνίζεσαι ἄνθρωπε γιὰ τὴν ἀλήθεια καὶ ὁ Κύριος ὁ Θεὸς θὰ εἶναι μαζί σου καὶ θὰ πολεμήσει ὑπέρ σου!».

Ἀρχιμ. Ν.Π.

ΠΑΤΕΡΕΣ ΚΑΙ ΑΙΡΕΣΕΙΣ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ΟΙΚΟΥΜ. ΣΥΝΟΔΟΥ

  Η Εκκλησία μας σήμερα, τιμά και εορτάζει τη μνήμη των Αγίων εξακοσίων τριάντα θεοφόρων Πατέρων, οι οποίοι συγκρότησαν την τετάρτη οικουμενική σύνοδο.  Η τετάρτη οικουμενική σύνοδος συνεκλήθη από τους αυτοκράτορες  Μαρκιανό και Πουλχερία το Σεπτέμβριο του 451 μ.Χ.  Αυτή έλαβε χώρα στη Χαλκηδόνα της Κωνσταντινούπολης.  Αυτό έγινε επειδή η Χαλκηδόνα βρίσκεται κοντά στην Κωνσταντινούπολη και έτσι θα γινόταν καλύτερη εποπτεία στις συνεδρίες από την αυτοκρατορική αυλή.

          Στη Χαλκηδόνα ο Μέγας Κωνσταντίνος είχε φτιάξει  τεράστιο ναό προς τιμή της Αγία Ευφημίας, η οποία  μαρτύρησε εκεί.   Εκεί μέσα, λοιπόν, σ’ αυτόν το ναό συγκεντρώθηκαν οι εξακόσιοι τριάντα Άγιοι Θεοφόροι Πατέρες και μελέτησαν τα θέματα της πίστεώς μας και ιδίως ότι αφορά το πρόσωπο του Χριστού. Ο μεγάλος αριθμός των συμμετεχόντων στη σύνοδο είναι ενδεικτικός για τη σημασία της.   Σε αυτήν καταδικάστηκε η αιρετική διδασκαλία του Μονοφυσιτισμού και οι υποστηρικτές της, ο Ευτυχής ο οποίος ήταν αρχιμανδρίτης στη Κωνσταντινούπολή και ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Διόσκορος.

          Η αίρεση τούτη αναγνώριζε στο πρόσωπο του Χριστού, μόνο την Θεία φύση.  Οι  θεοφώτιστοι Άγιοι Πατέρες, παραμένοντας πιστοί στις Αποστολικές Παραδόσεις και στους λοιπούς Πατέρες της Εκκλησίας, αντέκρουσαν αυτή την πλάνη και ομολόγησαν την αυθεντική πίστη της Εκκλησίας,  η οποία πηγάζει από την Αγία Γραφή.   Δηλαδή ότι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, και ότι οι δύο φύσεις δεν διαιρούνται και δεν χωρίζονται, τόσο κατά την Ενανθρώπηση όσο και μετά από αυτή, αλλά διατηρεί η καθεμιά τα δικά της ιδιαίτερα γνωρίσματα και ιδιότητες, και συμμετέχουν και οι δύο στο έργο της σωτηρίας του κόσμου. Οι Πατέρες επίσης της τετάρτης οικουμενικής συνόδου διακήρυξαν ότι η ανθρώπινη φύση θεούται κατά χάρη και δοξάζεται.

          Μετά το τέλος των εργασιών της συνόδου, Ορθόδοξοι και ετερόδοξοι, αφού έγραψαν σε ένα ξεχωριστό τόμο, η κάθε παράταξη την πίστη της, άνοιξαν την λάρνακα της πανευφήμου μάρτυρος Ευφημίας που βρίσκεται μέσα στο ναό, έβαλαν τους δύο τόμους πάνω στο στήθος της Αγίας, και σφράγισαν την Αγία λάρνακα.

          Έπειτα λοιπόν από ορισμένες ημέρες, τον αριθμό των οποίων και οι δύο παρατάξεις είχαν προσυμφωνήσει, αφού προσευχήθηκαν, άνοιξαν την λάρνακα, βρήκαν τον μεν τόμο με τις απόψεις των αιρετικών κάτω από τα πόδια της Αγίας, τον δε τόμο με την ορθόδοξη πίστη να τον κρατά στα τίμια χέρια της η Αγία.  Βλέποντας λοιπόν τούτο το εξαίσιο θαύμα, εξεπλάγησαν όλοι, και δόξασαν τον Θεό, ο οποίος γνωρίζει να ενεργεί θαυμαστά και δια μέσου των αγίων Του, για την ωφέλεια όλων.  Στόχος των πατέρων ήταν να προσφέρουν ανόθευτο τον αποκαλυπτικό λόγο στην κοινωνία της Εκκλησίας.

Αδελφοί μου!

Έχουμε επισημάνει πολλές φορές, τον κίνδυνο που συνιστούν για την ενότητα του Σώματος του Χριστού οι αιρέσεις, παλαιές και καινούριες. Άλλωστε, η αλλοίωση της πίστεως και η παραχάραξη της Ορθόδοξης αλήθειας, συνιστούσαν πάντοτε και συνιστούν την μεγαλύτερη εκτροπή και αμαρτία, στην οποία μπορεί να υποπέσει ένας άνθρωπος, καθότι έτσι θέτει εαυτόν εκτός της Εκκλησίας και στερείται την δυνατότητα και το χάρισμα της σωτηρίας. Γι’ αυτό και η Εκκλησία μας στέκει, διαρκώς, με ιδιαίτερη αυστηρότητα έναντι των αιρέσεων, προσευχόμενη για τα πλανημένα τέκνα της, προκειμένου να βρουν τον δρόμο της επιστροφής στην Ορθόδοξη αλήθεια.

Αδελφοί μου!

Το αποστολικό ανάγνωσμα της ημέρας προέρχεται από την προς Τίτον επιστολή του Αποστόλου Παύλου (Τιτ. 3,8-15). Η επιλογή του συγκεκριμένου αναγνώσματος δεν είναι τυχαία, γιατί ο χαρακτήρας της επιστολής ταιριάζει απόλυτα προς τη μνήμη των Αγίων Πατέρων, οι οποίοι υπήρξαν Ποιμένες και Διδάσκαλοι της Εκκλησίας. Ο Απόστολος Παύλος συνιστά στον Τίτο, Επίσκοπο Κρήτης, πώς να εργάζεται και να φροντίζει ποιμαντικά τους πιστούς ανθρώπους.

«Αυτά τα λόγια είναι αξιόπιστα και θέλω να τα βεβαιώνεις με την προσωπική σου μαρτυρία, ώστε όσοι έχουν πιστέψει στο Θεό να φροντίζουν να πρωτοστατούν σε καλά έργα. Αυτά είναι τα καλά και τα χρήσιμα στους ανθρώπους. Από τα άλλο μέρος, να αποφεύγεις τις ανόητες αναζητήσεις σε γενεαλογικούς καταλόγους, τις φιλονικίες και τις διαμάχες γύρω από τις διατάξεις του ιουδαϊκού νόμου, γιατί αυτά είναι ανώφελα και μάταια. Τον άνθρωπο που ακολουθεί πλανημένες διδασκαλίες συμβούλεψέ τον μια δυο φορές, κι αν δεν ακούσει άφησέ τον, με τη βεβαιότητα πως αυτός έχει πια διαστραφεί και αμαρτάνει, καταδικάζοντας έτσι ο ίδιος τον εαυτό του. Συνεχίζει με χαιρετισμούς γνωστών και συνεργατών του και καταλήγει: Ας μαθαίνουν και οι δικοί μας να πρωτοστατούν σε καλά έργα, για ν΄ αντιμετωπίζουν τις επείγουσες υλικές ανάγκες, ώστε η ζωή τους να μην είναι άκαρπη. Σε χαιρετούν όλοι όσοι είναι μαζί μου. Χαιρέτησε τους πιστούς που μας αγαπούν. Η χάρη να είναι μαζί με όλους σας. Αμήν».

Ας σταθούμε όμως στο σημείο όπου ο Παύλος τονίζει την στάση που οφείλει ο Τίτος να τηρεί απέναντι στους αιρετικούς. Το απαιτεί άλλωστε και η σημερνή εορτή. Μας λέει λοιπόν. Αιρετικός είναι εκείνος που φρονεί και πιστεύει κάτι το διαφορετικό από εκείνο που η Εκκλησία διδάσκει και έτσι θέτει τον εαυτό του εκτός της εκκλησιαστικής κοινότητας. Χρέος λοιπόν του Τίτου και αλλά και κάθε ποιμένα είναι να νουθετήσει τον αιρετικό μια και δυο φορές και πολλές φορές. Η νουθεσία δεν περιορίζεται στην απλή προτροπή, αλλά καθίσταται έργο πατρικής αγάπης, μέριμνας και ποιμαντικής φροντίδας που θα έχει ως στόχο να συνειδητοποιήσει ο αιρετικός την παρεκτροπή του και να επιστρέψει στην ορθή πίστη. Αν παρά την ευγενή προσπάθεια και μέριμνα του ποιμένα ο αιρετικός παραμένει αμετακίνητος στις απόψεις του, τότε δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια από την εγκατάλειψη και την «παραίτηση» κάθε προσπάθειας. Και αυτό είναι επιβεβλημένο για τους ποιμένες γιατί η εμμονή του αιρετικού στην πλάνη αποδεικνύει ότι: «εξέστραπται ο τοιούτος και αμαρτάνει ων αυτοκατάρκριτος». Η χειρότερη αμαρτία είναι η αίρεση γιατί οδηγεί στην οριστική, αν δεν υπάρξει μετάνοια και επιστροφή, διακοπή της κοινωνίας με την Εκκλησία.

Αυτόν λοιπόν τον αναλλοίωτο χαρακτήρα της Αλήθειας τόνισαν οι Πατέρες, όταν κάποιοι αιρετικοί προσπάθησαν να προσαρμόσουν στα ανθρώπινα μέτρα την χριστιανική διδασκαλία. Κριτήριο τους δεν ήταν η ανθρώπινη σοφία, έστω κι’ αν την κατείχαν. Προτίμησαν να μείνουν σχεδόν μόνοι τους, αλλά πιστοί στο Ευαγγέλιο χωρίς να φοβηθούν ταλαιπωρίες, εξορίες και διωγμούς. Ούτε επεδίωξαν τη φιλία των ισχυρών της γης, γιατί η ορθοδοξία, η σωστή και ακέραιη πίστη δεν βασίζεται στα πρόσκαιρα κριτήρια των δυνατών της γης.

Αδελφοί μου!

Οι θεοφώτιστοι και θεοκίνητοι Πατέρες, των οποίων τη μνήμη εορτάζουμε σήμερα, όλοι σύμφωνοι καταδίκασαν την πλάνη που αφορούσε τη θεανθρώπινη φύση του Χριστού. Νίκη, λοιπόν, περίλαμπρη είναι η κατάληξη του αγώνα. Και οι αιώνες περνούν. Οι πιστοί συνεχίζουν και σήμερα τη ζωή τους μέσα στον κόσμο τούτο. Πειρασμοί, παγίδες, δοκιμασίες πολλών ειδών ορθώνονται απειλητικά μπροστά τους. Μπλέκονται σε αγώνες σκληρούς, αιματηρούς, που δημιουργεί ο κόσμος ο γεμάτος αμφιβολίες γύρω από την Πίστη. Κι όμως. Η Εκκλησία νικά. Ανόθευτη κρατεί την Πίστη. Προχωρεί αδιάκοπα. Αυξάνει. Θριαμβεύει. Μαζί της αναδεικνύεται νικητής και θριαμβευτής και ο κάθε πιστός. Και ζει και απολαμβάνει το θαύμα. Των 21 αιώνων το παμμέγιστο ΘΑΥΜΑ. Τη νίκη της Ορθοδοξίας. Γιατί είναι ιδρυτής και Κυβερνήτης και Πρεσβευτής της Αιώνιος ο Λυτρωτής Ιησούς.

Αδελφοί μου!

Σ’ ένα βιβλίο παμπάλαιο της Ορθοδοξίας βρίσκεται τούτο το γεγονός, που αναφέρεται στον αββά Αγάθωνα.

Μερικοί ασκητές, που άκουσαν τη φήμη του και τη μεγάλη διάκριση που είχε, πήγαν να τον επισκεφθούν. Θέλοντας να τον δοκιμάσουν αν οργίζεται, τον ρώτησαν: «Εσύ είσαι ο Αγάθων, που λένε πως είσαι πόρνος και υπερήφανος;» –«Nαι, αδελφοί μου, εγώ είμαι». -«Εσύ είσαι o Αγάθων ο φλύαρος και κατάλαλος;» -«Nαι, αδελφοί μου, εγώ είμαι». «Εάν είσαι ο Αγάθων ο αιρετικός;» Τότε ο Αγάθων αποκρίθηκε: «Όχι, δεν είμαι αιρετικός!» Οι ασκητές τον ρώτησαν να τους πει, γιατί όσα του έλεγαν πρώτα τα παραδέχονταν για τον εαυτό του, ενώ το λόγο τούτο, με την κατηγορία του αιρετικού, δεν τον βάσταξε; Κ’ εκείνος, ο γέροντας ο άγιος και διακριτικός, τους απάντησε: «Τα πρώτα, εμαυτώ επιγράφω• όφελος γαρ έστι τη ψυχή μου. Το δε αιρετικός, χωρισμός εστι από του Θεού, και ου θέλω χωρισθήναι από Θεού». Οι ασκητές θαύμασαν την πνευματική σοφία της διακρίσεως του γέροντα, κ’ έφυγαν πνευματικά οικοδομημένοι. με;

ΚΥΡΙΑΚΗ Ε΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Ο Πονηρός-Κυριακή Ε’ Ματθαίου

Επίσκοπος Πολύκαρπος Βαγενάς (†)

«…υπήντησεν αυτώ ανήρ τις εκ της πόλεως,
ος είχε δαιμόνια εκ χρόνων ικανών» (Ματθ. 8:27)

Πολλοί δε θέλουν να αναγνωρίσουν την ύπαρξή του. Αυτή είναι η τέχνη του και η πονηριά του. Σπέρνει αμφιβολίες στο νου και τις ψυχές των ανθρώπων. Κλονίζει την πίστη τους στο Χριστό και την Αγία Γραφή. Εμπνέει λογικοφανή επιχειρήματα για να πείσει πως όσα περί αυτού λέγονται είναι μύθοι και φαντασιώσεις.

Αποτέλεσμα να δέχεται και να προσπαθεί ο άνθρωπος να πιστέψει πως δεν υπάρχει διάβολος. Ότι είναι πλάσμα της ανθρώπινης σκέψεως και αδυναμίας ο σατανάς. Οι αμαρτωλές επιθυμίες, τα ατοπήματα, οι αδυναμίες, τα πάθη που αναστατώνουν την ψυχή συμμαχούν συνήθως μ’ αυτή την ιδέα.

Η παραδοχή του Πονηρού δε συμφέρει γι’ αυτόν που θέλει όλα να τα δικαιολογεί και επιθυμεί να ικανοποιεί κάθε αμαρτωλή του διάθεση. Μαζί με το διάβολο διαγράφει την κόλαση και την πίστη στο Θεό και την Εκκλησία και την ηθική.

Αν κρατά υποταγή στο νόμο, είναι γιατί δεν μπορεί να κάμει διαφορετικά. Ο νόμος, το κράτος επιβάλλεται. Αλλά αυτός που έχει κιόλας απαλλαγεί από την ιδέα του σατανά και της αμαρτίας, ελεύθερο πνεύμα πια, θεωρεί καταναγκασμό και καταπίεση κάθε κοινωνικό θεσμό. Θέλει να σπάσει τα δεσμά και πανελεύθερος να στήσει τον εαυτό του σαν είδωλο λατρευτικό. Να κάνει ό,τι θέλει, ό,τι τον παρορμούν τα ένστικτα και η κακία του, δίχως περιορισμούς. Χωρίς να υπολογίζει τους άλλους. Νομίζει πως τότε θα είναι παντοδύναμος και θα νιώσει απόλυτη ικανοποίηση.

Για σκεφτείτε αν όλοι ξεσηκωνόντουσαν ν’ απαιτήσουν κάτι τέτοιο! Τι ζούγκλα θα γινόταν ο κόσμος μας! Μια πραγματική επίγεια κόλαση. Αν με συμβιβασμούς προς την ηθική και παρ’ όλο το φόβο του νόμου κινδυνεύουμε να δούμε σήμερα μερίδα της κοινωνίας μας να ξαναγυρίζει στην αγριότητα και στην έσχατη πνευματική κατάπτωση, τι θα γινόταν, αλήθεια, αν έλειπαν κι αυτά;

Δεν είδατε με πόση δυσφορία απαντούν μερικοί σαν τους υποδείξεις πως υπάρχουν κι άλλοι γύρω τους, που πρέπει να τους υπολογίσουν ή ακόμη υπάρχουν κοινές αντιλήψεις και αρχές που πρέπει να τις σεβαστούν; «Μα τι, δεν είμαι ελεύθερος να κάμω ό,τι θέλω;»

Γιατί το έργο του σατανά είναι τούτο ακριβώς. Να πείθει τον άνθρωπο πως δεν υπάρχει, για να κυβερνά τη ζωή του αυτός κατόπιν. Να τον βεβαιώνει πως είναι ελεύθερος από καθετί ιερό και όσιο, για να τον κάμει δούλο δικό του και να τον σύρει σε κακοτοπιές που θα τον κατεβάσουν στου άλογου ζώου το επίπεδο, στη φθορά και την καταστροφή.

Ό,τι γίνεται με τις ταλαίπωρες εκείνες υπάρξεις, τους δαιμονιζομένους, συμβαίνει και σε κάθε περίπτωση που επικρατεί ο διάβολος. Αυτό είναι η επιδίωξη και το κατόρθωμά του. Να παρουσιάζει το κακό για καλό, το άσχημο για ωραίο, το πονηρό για αθώο, το ανήθικο για αγαθό, την παρανομία για δικαίωμα, τη δουλεία και την καταδυνάστευση για ελευθερία.

Κλονίζει την πίστη για τη σημασία κάθε αξίας. Με συλλογισμούς και με πνευματικά μέσα πείθει πως πνεύμα δεν υπάρχει. Ότι το παν είναι η σάρκα, η ύλη. Μόνον ό,τι ικανοποιεί αυτά έχει αξία. «Φάγωμεν και πίωμεν, αύριον γαρ αποθνήσκομεν» (Α’ Κορ. 15:32). Μηχανεύεται παντοίους τρόπους για να διαλύσει τους δισταγμούς, για να περιπαίξει τη σύνεση, για να διαστρεβλώσει την αλήθεια.

Το περίεργο αλλά και τραγικό συγχρόνως είναι πως ο άνθρωπος ασυλλόγιστα παραδίνεται στις σκέψεις και τα τεχνάσματά του, σαν να του έλειπε ο νους. Πολλές φορές αμαχητί.

Έτσι, αυτός που θεωρεί κάθε ιδανικό και κάθε πίστη για πρόληψη γίνεται δούλος σε παιδαριώδεις αντιλήψεις και υποτάσσεται στα κατώτερα ένστικτα. Ελεύθερος από το πνεύμα δουλώνεται στη σάρκα και τις απαιτήσεις της. Απογυμνωμένος από ιδανικά και ευγενείς επιδιώξεις καταντά υπηρέτης της ύλης και λάτρης του παραλογισμού και της ανοησίας. Επιδιώκοντας να γίνει κοινωνικός και κοσμικός, απομονώνεται από τον υπόλοιπο κόσμο και συντελεί στη σήψη και τη διάλυση της κοινωνίας, αρχίζοντας από την ίδια του την οικογένεια.

Έχει στα χέρια του δυνατότητες εκπληκτικές για την υλική του ευμάρεια και την ευτυχία του. Τις χρησιμοποιεί όμως για τη φθορά και την καταστροφή του. Έχει όλη την ευχέρεια να ιδεί τη Βασιλεία του Θεού να εγκαθίσταται στη γη, να ζήσει σ’ έναν πραγματικό επίγειο παράδεισο, και προτιμά να βασιλεύει ο σατανάς στη ζωή του και να γίνεται η γη θέατρο πολέμων, διαφθοράς, πόνου και δυστυχίας.

Και τούτο, γιατί, όταν κάμει τον πρώτο συμβιβασμό με το διάβολο, δε σκέφτεται τις συνέπειες. Όταν κάμει την πρώτη υποχώρηση στην αμαρτία δε λογαριάζει πως αναπόφευκτο επακόλουθο θα έρθει η φθορά. Ξέρει να υπολογίζει τους φυσικούς νόμους, αλλά αδιαφορεί για τη νομοτέλεια και τις συνέπειες των πνευματικών νόμων.

Καταργεί το Θεό, σαν με την απόφασή του να πάψει πλέον να υπάρχει Εκείνος. Αγνοεί το διάβολο, σαν με το να μη δέχεται την ύπαρξή του να έχει κιόλας εξασφαλίσει την ανυπαρξία του. Πόσο ανόητος γίνεται ο άνθρωπος!

Επηρεάζεται από το ψέμα και την απάτη, ξέροντας από την αρχή πως αυτός είναι πατέρας και δημιουργός του ψεύδους και της απάτης. Πέφτει θύμα της πανουργίας του. Καταλήγει να γίνει στα χέρια του σατανά παίγνιο τραγικό. Γιατί, όταν αντιληφθεί τι έπαθε, πού άφησε τον εαυτό του να οδηγηθεί, είναι πολλές φορές αργά. Έχει εκτεθεί, έχει ίσως χάσει την υγεία του, την περιουσία του, την υπόληψή του, την αξιοπρέπειά του, της οικογενείας του τη συνοχή, τις δυνάμεις τις ψυχικές για να φτιάξει κάτι καλό, κάτι καινούριο.

Αν εξακολουθεί να δέχεται την κυριαρχία του σατανά, απογοητεύεται, χάνει κάθε ελπίδα, καταντά ράκος. Ο διάβολος είναι καλός και πρόθυμος σύμμαχος, έως ότου κάμψει την ανθρώπινη θέληση και σπρώξει τον άνθρωπο στο κακό. Από τη στιγμή που τον κάνει υποχείριό του, τον εγκαταλείπει. Έχει αρκετά διαφθαρεί, ώστε μόνος του να οδηγείται πλέον εκεί που εκείνος από την αρχή επιδίωξε. Στον κατήφορο και την καταστροφή.

Κυβερνά αυτός τη ζωή μας δια μέσου των ανθρώπων που έχουν σ’ αυτόν παραδοθεί. Αναλογιζόμαστε άραγε ακόμη τι σημασία και τι συνέπειες μπορεί να έχει αυτή η τρομερή φράση που τολμούν πολλοί να ξεστομίσουν στέλνοντας τον άλλον, το παιδί τους ίσως το ίδιο, στο σατανά;

Αλλά ευτυχώς υπάρχει ο Θεός. Ο Θεός της αγάπης. Πατέρας στοργικός και ανεξίκακος. Ο Κύριος που «θέλει πάντας ανθρώπους σωθήναι» (Α’ Τιμ. 2:4). Αυτός που καταδιώκει τον πλανώμενο άνθρωπο και στης αμαρτίας τα σοκάκια και στο χείλος του γκρεμού ακόμη για να τον σώσει.

Σκοπός του η ευτυχία, η σωτηρία τού δημιουργήματός Του. Βασιλιά και κυρίαρχο της δημιουργίας τον θέλει. Έτοιμος σε κάθε στιγμή να γίνει υπηρέτης του ανθρώπου. Αυτός κατά την επίγεια ζωή Του «διήλθεν ευεργετών και ιώμενος» (Πραξ. 10:38). «Ουκ ήλθε διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι» (Μαρκ. 10:45).

«Ως ο διακονών» και τότε και τώρα και πάντοτε αντιμετωπίζει τον άνθρωπο. Κύριος και διάκονός του ταυτόχρονα. Ως Κύριος απαιτεί. Αλλά απαιτεί ό,τι είναι για το καλό μας, έστω κι αν εμείς δεν το αντιλαμβανόμαστε.

Ως πότε θα κλείνουμε τα μάτια στην απέραντη αγάπη Του; Όπου κι αν βρίσκεται καθένας μας, όσο κι αν έχει υποχωρήσει στην αμαρτία, όσο κι αν έχει συμβιβαστεί με του κακού τον αίτιο, ας σηκώσουμε το βλέμμα προς το Χριστό. Είναι ο ελευθερωτής από του διαβόλου το κράτος, την τυραννία.

Προς Θεού, λοιπόν! Ας πάψει αυτό το ολέθριο κακό να παραδίνει ο ένας τον άλλο στο διάβολο. Με πόνο, με πόθο και διάθεση ολόψυχη, με απόφαση να αλλάξουμε πορεία, με εμπιστοσύνη υιική, ας απευθύνουμε στον Κύριο τη σωστική επίκληση: «Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς… ρύσαι ημάς από του πονηρού».

Από το βιβλίο: Πολυκάρπου Βαγενά, Μητροπολίτου Κερκύρας, «Ελθέτω η βασιλεία σου», τ. Β’.

ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

 - Κάποιοι θα πεταχτούν έξω

Μαρτζούχος π.Θεοδόσιος , 

Όταν ο ανθρωπος κουβαλάει την συνηθισμένη αυταπάτη οτι η ζωή ειναι δική του και πρεπει να υφίσταται (η ζωή)  κατα τις επιλογές και τις επιθυμίες του, τότε κάθε δυσκολία και πολύ περισσότερο κάθε πρόβλημα, τον θέτει προ αδιεξόδων τα οποία τον συνθλίβουν και στα οποία χρειάζεται να απαντήσει.

Ένας άνθρωπος έχει αξίωμα, έχει χρήματα, έχει τιμή. Είναι επίσημο δημόσιο πρόσωπο. Και αν έστω κάποια στιγμή νόμισε ότι όλα αυτά κάτι είναι, ήλθε ο πόνος και του τα ξεγύμνωσε και του έδειξε οτι δεν αρκούν. Λειτούργησε ο πόνος σαν το κουδούνι του Θεού, μέσα σ´ ένα κόσμο ατυχώς κουφό. Ο Εκατόνταρχος δεν είναι κουφός. Αγαπάει, και τιμάει το Θεό. Νηστεύει θυσιαστικά. Προσεύχεται αγαπητικά. Προσπαθεί να δει πως να αντιμετωπίσει τον πόνο που "χτύπησε" την πόρτα του. Γι ´ αυτόν (τον Εκατόνταρχο) ο πόνος γεννάει μέσα του την συμπόνια και αυτό του δίνει την ωφέλεια ενός ψυχικού βάθους, με το οποίο αξιολογεί με σωστή  σειρά τα πράγματα.

Καταλαβαίνει οτι το σπουδαιότερο πράγμα στον κόσμο είναι, όχι το "να έχεις", αλλά το "να είσαι". Συνήθως οι άνθρωποι τα ταυτίζουν, χωρίς να σκέπτονται, οτι αν είσαι ο,τι έχεις και αν ο,τι έχεις χαθεί, τοτε τί είσαι; Απλώς μια... άδεια μαρτυρία ενός λαθεμένου τρόπου ζωής! Ο Εκατόνταρχος προσπαθεί να είναι. Αγωνίζεται να γνωρίσει "τα μάτια του Θεού". Να συνειδητοποιήσει την σχέση που πρέπει να έχει μαζί Του. Όταν ο πόνος χτυπάει την πόρτα του και ο ‘’παις’’ του (ερμηνεύεται και γιος και δούλος, και η δεύτερη πιθανότητα-εκδοχή δείχνει τον Εκατόνταρχο απείρως "μεγαλύτερο" πνευματικά), βρίσκεται ταλαιπωρημένος φρικτά στο κρεβάτι της παράλυσης, ο Εκατόνταρχος καταφεύγει στον Χριστό ζητώντας θεραπεία. ΄Εχει προηγηθεί η προσευχή, που έχει φανερώσει στό περιβάλλον του την ποιότητα της καρδιάς του εκατόνταρχου και την συνειδητοποιημένη σχέση του με τον Θεό.

......

Κάποτε ενας φοιτητής του μεγάλου φυσικού επιστήμονα Αντρέ Αμπέρ (1775-1836) του θεμελιωτή του ηλεκτρομαγνητισμού, είδε τον διάσημο καθηγητή να προσεύχεται γονατιστός. Ζεστάθηκε η καρδιά του νεαρού φοιτητή απ αυτό που είδε και άρχισε να αναζητά τον Χριστό και να Τον εμπιστεύεται. Έλεγε: είδα σ´ αυτή την κίνηση του Αμπέρ την συνειδητότητα των μέτρων της "απόστασης" ανάμεσα στον άνθρωπο και τον  Θεό.

Όταν ο Χριστός είπε στον Εκατόνταρχο ότι θα πάει στο σπίτι του να θεραπεύσει τον παράλυτο δούλο του, ο εκατόνταρχος έχοντας ακριβώς αυτήν την συνείδηση της "απόστασης", του είπε: Δεν αξίζω να ´ρθεις στο σπίτι μου Κύριε. Ο Λόγος Σου ειναι "συστατικός" του σύμπαντος . Πολυ περισσότερο μπορεί να θεραπεύσει τον δούλο μου. Όπως εγώ λέω στους "υπ´ εμέ" να κάνουν κάτι και το κάνουν, έτσι πες και Σύ ένα λόγο και θα γιατρευθεί ο δούλος μου.

Μπροστά σ´ αυτήν την ολοκάρδια εμπιστοσύνη-πίστη του ειδωλολάτρη εκατόνταρχου, ο Χριστός επισήμανε στους γύρω του οτι: α) Ούτε σε Ισραηλίτη (Ισραήλ= "ο μετα του Θεού ενισχύων") δεν συναντά κανείς τέτοιας ποιότητας πίστη! Και β) ότι οι "φυσικοί" κληρονόμοι της πίστεως του Αβραάμ, σε αντίθεση με πολλούς πανταχόθεν ξένους, ατυχώς θα " πεταχτούν έξω", αν το μόνο που έχουν είναι η συγγένεια του αίματος, και όχι το φρόνημα και το περιεχόμενο της πίστεως του Αβραάμ και του Ισαάκ και του Ιακώβ.

Σε μας το όλο περιστατικό έχει να πει πολλά.

Πρέπει να μας ειναι απόλυτη συνείδηση, οτι η ποιότητα του περιεχομένου της καρδιάς μας δεν ειναι συμβατή με την ποιότητα του Χριστού και εξ αυτού δεν είμαστε άξιοι να Τον συναντήσουμε, πολύ περισσότερο να ´ρθει μέσα μας.
Πρέπει να πάμε στον Χριστό την παράλυτη για κάθε καλό ύπαρξη μας, με την εμπιστοσύνη της αυτοπαραδοσης στα χέρια "Του συστησαμένου" την κτίση.

Πρέπει να προσβλέπουμε στην απόκτηση της εμπιστοσύνης-πίστης του Αβραάμ, του οποίου είμαστε τέκνα και κληρονόμοι, όχι εξ αίματος, αλλά επειδή είναι πατήρ των πιστευόντων.

Η πίστη αποκτιέται όχι με ευσεβείς θεολογικές σκέψεις αλλά με τον κόπο της κάθαρσης της καρδιάς από κάθε βρώμικό και αμαρτωλό περιεχόμενο. Μόνον ελεύθερος από δεσμεύσεις μπορεί κανείς να εμπιστευθεί. Αν σε ‘’ασύνετο καρδία ούκ εισελεύσεται σοφία’’ πολύ περισσότερο υπάρχει ασυμβατότητα μεταξύ πίστεως και αμαρτίας.

Συγγραφέας: Μαρτζούχος π.Θεοδόσιος