ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ

 « Το νησί μας είχε από το Θεό την ευλογία να αναδείξει περί τους 37 αγίους. Λίγα μέρη έχουν τόσους πολλούς αγίους. Ίσως διότι είναι αγκαλιασμένο από την αγία γη της Ανατολής, όπου επάτησεν ο Κύριος και εκήρυξαν οι Απόστολοι και έλαμψαν οι επτά αστέρες των Εκκλησιών της Αποκαλύψεως. Εκεί κάθε τόπος έχει να καυχηθεί για κάποιον άγιο. Το νησί μας έχει για καύχημα και δόξα του τους 37 αγίους, που συνέδεσαν το όνομά τους με αυτό. Άλλοι από αύτούς είναι Λέσβιοι, έζησαν και απέθαναν ή εμαρτύρησαν στη Λέσβο. Άλλοι έζησαν σε διάφορα μέρη και ήρθαν στη Λέσβο και την αγίασαν με το μαρτυρικό τους αίμα. Ήταν άνθρωποι κάθε ηλικίας και τάξεως. Επίσκοποι αλλά και επαγγελματίες, άνδρες και γυναίκες, νέοι αλλά και γέροντες, όλοι όμως με θερμή πίστη, με αγάπη προς τον Χριστό και την Εκκλησία, με αγιότητα ζωής που έλαμπαν και εφώτιζαν και τους άλλους. Όλοι αυτοί έχουν κάποια ημέρα που εορτάζουν. Για όλους έχουν γραφεί ιερές ακολουθίες. Για πολλούς από αυτούς έχουν κτιστεί ναοί, εκκλησάκια σε διάφορα μέρη του νησιού μας.

Πολλοί από αυτούς έχουν αφήσει πολύτιμη πνευματική κληρονομιά τα άγια λείψανά τους. Αξίζει κάθε δόξα και τιμή στους Αγίους μας. Η Εκκλησία της Μυτιλήνης καθιέρωσε την εορτή των εν Λέσβω διαλαμψάντων αγίων την Κυριακή, μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων, δηλαδή σε δεκαπέντε ημέρες από την ημέρα της Πεντηκοστής.

. Γράφει ο άγιος Ιωάννης της Κρονστάνδης ότι, όταν εμείς λέμε στην προσευχή και την παράκλησή μας το όνομα ενός αγίου, εκείνος λέει αμέσως το δικό μας στο Θεό. Τόσο εύκολα! Για να πει κάποιος το όνομά μας σε έναν ανώτερο, στον υπουργό, στον πρωθυπουργό, τι δεν πρέπει να κάνουμε και τι να υπομείνουμε; Εδώ με δύο λέξεις το όνομά μας φτάνει στον Κύριο της δόξης! Είμαστε όμως ολιγόπιστοι και αφήνουμε τον Θεό και την εκκλησία, την ιστορία και την πατρίδα και κυριεύει τις ψυχές μας η “άγρια Δύση” και η δεσποτική Ανατολή, ενώ μπορούμε να ζούμε με τον Χριστό, την Παναγία και τους αγίους που μας φρουρουν και μας περιβάλλουν.

Μέσα στην εκκλησία είμαστε με όλους τους ζωντανούς τους ένθεους και αγωνιζόμενους, αλλά και με όλους τους κοιμηθέντας εν Χριστώ. Υπάρχει ενότητα της ανθρώπινης φύσης. “Μές στο κρυφό μυστήριο ζουν πάντα τα παιδιά σου” έλεγε ο Σολωμός. Η Ορθοδοξία είναι κρυφό μυστήριο και μέσα σε αυτό ζούμε με λογισμό και με όνειρο. Πάγωσε ομως η ψυχή και η καρδιά μας. “διά το πληθυνθήναι την ανομίαν ψυγήσεται η αγάπη των πολλών”. Εψύγη η αγάπη και εγκαταστάθηκε στις ψυχές η ολιγοπιστία ή και η απιστία και περιήλθαμε σε δεινή θέση.

Παρ’ όλα αύτά “Το έλεός Σου καταδιώξει με πάσας τάς ημέρας της ζωής μου”, ο Χριστός, η Παναγία και οι άγιοι μας καταδιώκουν, είναι και βρίσκονται ανάμεσά μας. “Τοσούτον έχοντες περικείμενον ημίν νέφος μαρτύρων” αναφέρει ο Απόστολος Παύλος. Μας περιβάλλει νέφος μαρτύρων, δεν είναι υπερκείμενον, αλλά περικείμενον. Είμαστε εν ταίς λαμπρότησιν των αγίων και όλων των αγαθών ψυχών που έφυγαν από αυτή την πλάση και πέρασαν από αυτόν τον τόπο. Και ο τόπος αυτός, όπως όλη η Ελλάδα, είναι ποτισμένος με τα αίματα των μαρτύρων και των ηρώων, με τους ιδρώτες των ασκητών και των ευσεβών ορθοδόξων. Εδώ ετάφη ο Άγιος Αλέξανδρος Επίσκοπος Μηθύμνης, εδώ γεννήθηκαν αι Άγιαι Πέντε Νεάνιδες Μάρτυρες και οι Άγιοι Τρεις Αδελφοί, ο Γεώργιος Αρχιεπίσκοπος Μυτιλήνης, ο Συμεών ο Νέος Στυλίτης και ο Δαβίδ ο μοναχός, εδώ μαρτύρησε η Αγία Ευπρέπεια. Από το Πλωμάρι καταγόταν ο Άγιος Θεωνάς Θεσσαλονίκης ο Λέσβιος.

Γι’ αυτό όπου και να σταθεί κανείς, βλέπει εκκλησία Μάρτυρος και Αγίου, εκκλησία του Χριστού, εκκλησία της Παναγίας, εκκλησία των Αρχαγγέλων. Η Ιερά Μονή Καρυών της Θερμής στην οποία συμβαίνουν πλείστα θαύματα ανεγέρθη ως παγκόσμιο προσκύνημα στη μνήμη των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου, Ειρήνης και των συν αυτώ Μαρτύρων. Όποιο χώμα και να ανασκαλέψει, βρίσκει οστά μαρτύρων και ηρώων πεσόντων υπέρ πίστεως και πατρίδος. Όπως έλεγε ο Νικηφόρος Βρεττάκος, σε αυτόν τον τόπο έχει ξοδευτεί πολύ αίμα και πολύ πνεύμα.

Σε μία εποχή που ολα ανατρέπονται και ολα είναι δύσκολα, η εμπιστοσύνη στο Θεό φέρνει ισορροπία. Η αγάπη σε Θεό και ανθρώπους φέρνει πλήρωμα της ψυχής. Γιατί ο άνθρωπος, για να γεμίσει και να πληρωθεί θέλει αγάπη. Θέλει τη λατρεία στο Θεό και στον πλησίον. Τότε γίνεται ένθεος και τότε τα έχει όλα. Εκείνο που κυρίως μας λείπει στην τάλαινα εποχή μας είναι η πίστη, η αγάπη, ελπίδα. Η ελπίδα στην εκκλησία είναι ένσαρκη, είναι έμψυχη, είναι ο ίδιος ο Χριστός. Αν ο άνθρωπος είναι ανέλπιδος, δεν έχει νόημα η ζωή. Αν ελπίζει και πιστεύει και αγαπά είναι γεμάτος και γίνεται σπουδαίος και μεγάλος και ας είναι φτωχός και αδύναμος και δυσκολεμένος.

Ο άγιος Ιγνάτιος Μηθύμνης, ιερέας, χάνει από επιδημία τη γυναίκα του και τα παιδιά του εκτός από ένα. Δεν ολιγοπιστεί από την απώλεια. Στα κτήματα του πατέρα του ιδρύει το μοναστήρι του Λειμώνος και την περίφημη Λειμωνιάδα, όπου διατηρείται η ελληνική γλώσσα και η ιστορία του γένους. Ο ίδιος αναδεικνύεται στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας πατέρας, δάσκαλος και σύμβουλος για όλους τους ανθρώπους. Από τη Λειμωνιάδα Σχολή αποφοίτησε τέσσερις αιώνες αργότερα, ο Άγιος Ευθύμιος, επίσκοπος Ζήλων, ο οποίος ξεκίνησε ένα φοβερό έργο: να μορφωθούν οι 150.000 Έλληνες της περιοχής του. Το 1917 ανέλαβε να ηγηθεί στις ομάδες των Ελλήνων ανταρτών κατά των Τούρκων, οι οποίοι τον καταζητούν ως αρχηγό. Το 1921 δεν υπάκουσε την απόφαση της Κεμαλικής κυβερνήσεως να εγκαταλείψει τον Πόντο, γι’ αυτό συνελήφθη καταδικάσθηκε σε θάνατο και κλείσθηκε σε φυλακές, όπου υπέκυψε στα φρικτά βασανιστήρια.

Ο άγιος Δούκας ο ράπτης ήταν και αυτός θερμός χριστιανός. Με την ιδιότητα του ράπτη μπαινόβγαινε στα παλάτια με αποτέλεσμα να τον αγαπήσει μία τουρκάλα, μεγάλη κυρά, με έξουσία. Του υπόσχεται τιμές και δόξες και όταν τελικά αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να τον κερδίσει, τον συκοφαντεί στον βεζίρη. Με διαταγή του βεζίρη, τον έγδαραν ζωντανό, έριξαν το δέρμα του στη θάλασσα και άφησαν το σώμα του κρεμασμένο, μέχρι που ετελειώθη.

Τον άγιο Παρθένιο, Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, τον κρέμασαν και άφησαν κρεμασμένο το λείψανό του τρεις μέρες, επειδή σε επιστολή του ανέφερε ότι έρχεται η Βασιλεία των Ουρανών. Ο Άγιος Γεώργιος Πασγιάνος από την Πλαγιά Πλωμαρίου μαρτύρησε στο Βυζάντιο, ο Άγιος Νικόλαος ο Μυτιληναίος ετελειώθη επίσης μαρτυρικώς. Ανελέητοι δυνάστες απείλησαν, βασάνισαν, σκότωσαν άδικα αγίους.

Όλους αυτούς που έχουν στα χέρια τους έξουσία και ορίζουν τις τύχες των αδυνάτων ο Χριστός τους ονόμασε “δοκούντας άρχειν των εθνών”, δηλαδή αυτούς που νομίζουν πως διαφεντεύουν. Ο αφέντης είναι ένας και πήρε δούλου μορφή και διακόνησε τον άνθρωπο και τον διάκονεί. Εκείνος ορίζει και κυβέρνα κι αν ανέχεται να γίνονται όσα γίνονται είναι γιατί υπάρχει αυτεξούσιο και ελευθερία, αλλά είναι και γιατί την τελευταία λέξη την έχει ο ίδιος, ως Κύριος της ζωής και του θανάτου. Αν έλθουμε στα κάθ’ ημας, και σήμερα την πατρίδα μας ποιός την ορίζει και ποιός τη φυλάει; Για όσα συμβαίνουν μας αρέσει και είναι εύκολο να κατηγορούμε τους άλλους, κατηγορούμε τους άρχοντες, ενώ φταίμε εμείς και φταίμε πολύ και ο πρώτος και ο τελευταίος. Δεν φροντίζουμε όμως τον εαυτό μας. Επικεντρώνουμε το ενδιαφέρον μας στους άλλους, ενώ θα έπρεπε να το στρέφουμε σε εμάς τους ίδιους, όχι με την έννοια της φιλαυτίας, αλλά της διαπίστωσης των αδυναμιών και των ατελειών μας και της προσπάθειας για θεραπεία. Και όταν ο καθένας κοιτάζει τον εαυτό του, τις αδυναμίες του, τότε δεν κατηγορεί τον άλλο, δεν τον επικρίνει, αλλά τον συγχωρεί και αμνηστεύει και γίνεται συγκαταβατικός. Και όταν διορθώνεται ο ίδιος μπορεί να διορθώσει και τους άλλους, να γίνει φως και να φωτίσει τον κόσμο.

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΠΑΝΤΕΣ

Οι άγιοι Πάντες, όλοι δηλ. οι άγιοι, τιμώνται την πρώτη Κυριακή μετά την εορτή της Πεντηκοστής. «Αστέρες πολύφωτοι του νοητού στερεώματος» της Εκκλησίας, αποδεικνύκτηριστικό της ζωής τους, που τους διαχωρίζει από τη χλιαρή ογκώδη μάζα των συνήθων Χριστιανών, η απόλυτη αυτοπαράδοσή τους, με βαθειά εμπιστοσύνη, στον Θεό. Αυτό που απλά ονομάζουμε πίστη. Όχι σαν μια αδιάφορη αποδοχή κάποιων ιδεολογικών σχημάτων, που δεν εξέρχεται από τα όρια μιας εγκεφαλικής διεργασίας. Αλλά σαν μια ριζική και εκ βαθέων ανατρεπτική αλλαγή του τρόπου ζωής, ώστε αυτή να προσανατολισθεί ευθέως προς το θέλημα του Θεού.

Από τα συγκλονιστικά παραδείγματα τέτοιας πίστης, που αναπροσδιορίζει τη ζωή του ανθρώπου, οδηγώντας τον σε πλήρη αλλαγή πλεύσης, ξεχωρίζει η μορφή του μεγάλου πατριάρχου Αβραάμ. Κάποτε ο Θεός του είπε: «Φύγε από τη χώρα σου, από τους συγγενείς σου κι από το σπίτι του πατέρα σου, και πήγαινε σε μια χώρα που εγώ θα σου δείξω. Θα κάνω από σένα ένα μεγάλο έθνος και θα σε ευλογήσω» (Γεν. 12, 1-2).

«Λόγω της πίστεώς του ο Αβραάμ υπάκουσε, όταν κλήθηκε να εξέλθει από την πατρίδα του και να πάει στον τόπο που έμελλε να λάβει κληρονομία. Και εξήλθε, χωρίς να ξέρει που πηγαίνει. Χάρη στην πίστη του έμεινε στη γη που του υποσχέθηκε ο Θεός θεωρώντας την ως ξένη. Και κατοίκησε σε σκηνές με τον Ισαάκ και τον Ιακώβ, τους συγκληρονόμους της ίδιας υποσχέσεως του Θεού». Χάρη στην πίστη του αυτή δέχτηκε να προσφέρει θυσία στον Θεό τον υιό του Ισαάκ και επέδειξε σε όλα απόλυτη υπακοή στόν Θεό (Εβρ. 11, 8 εξ.).

Μια τέτοια πίστη που αναδιατάσσει εκ θεμελίων τον άνθρωπο, είναι το πάντοτε ζητούμενο. Πως γεννιέται; Γιατί δεν είναι όλοι οι άνθρωποι το ίδιο δεκτικοί απέναντί της; Πολλοί είδαν τον Χριστό και τα θαύματά του, δεν πίστεψαν όμως όλοι σ’ Αυτόν. Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου. Η συνάντηση με τον Χριστό δεν επενεργεί με τον ίδιο τρόπο, μηχανικά, αυτόματα, σε όλους. Φαίνεται πως και η πίστη χρειάζεται κάποιες προϋποθέσεις.

«Όταν ήμουν έντεκα-δώδεκα χρόνων, γράφει μια νεαρή Εβραία και τώρα Ορθόδοξη Χριστιανή, τότε που περνούσα τα πιο δυστυχισμένα χρόνια της ζωής μου, θυμάμαι ότι έμεινα άφωνη μπροστά σε μια εικόνα του Χριστού. …Το μόνο πράγμα που θυμάμαι είναι τα μάτια Του. Τόσο σοβαρά, τόσο βαθιά, τόσο γεμάτα αγάπη, που με συγκλόνισαν ως τα κατάβαθα της καρδιάς μου. Εκείνη την εποχή ήμουν πολύ εχθρική προς τη θρησκεία και κυρίως προς τη χριστιανική πίστη. Κάτι όμως σ’ εκείνη την εικόνα με έκανε να πονώ – χωρίς να ξέρω το γιατί, χωρίς να καταλαβαίνω. Ήμουν λυπημένη και αξιολύπητη, κι εκείνο το βλέμμα με έκανε κομμάτια».

Πολύ προκατειλημμένη απέναντι στον Χριστό, έχοντας υποστεί πλύση εγκεφάλου να Τον μισεί, η νεαρή Εβραία Μάρτζορυ Κόρμπμαν λέει, πως ανήκει σε μια γενιά ξεριζωμένη, χαοτική, εξουθενωμένη, που έχει πετάξει τα πάντα και είναι συνεχώς με άδεια χέρια.

«Κι εκεί ακριβώς, στην άρνησή μας να δεχθούμε οτιδήποτε άλλο πέρα από το απόλυτο αγαθό, μας συναντά ο Θεός. Ο Θεός έρχεται σ’ εμάς την ώρα της απόλυτης συντριβής μας. Ο Χριστός με πλησίασε καταμεσής του σχολείου, όταν Τον είδα σε μια εικόνα … Μας έχουν ονομάσει άθεους, επειδή δεν ομολογούμε ένα πιστεύω, …όμως υπάρχει μέσα μας ένα αίσθημα απελπισίας, ότι σ’ αυτόν τον σκοτεινό κόσμο θα πρέπει να υπάρχει ελπίδα κι εμείς έχουμε αποδυθεί στην ξέφρενη αναζήτησή της. Ανοίχτηκα στην αλήθεια που πάντοτε αναζητούσα. Όταν μιλώ στους ανθρώπους της ηλικίας μου, παρατηρώ ότι ακούνε με ένταση και προσοχή. Ενδιαφέρονται με γνησιότητα για τον Θεό. Τον περιμένουν» (Στη μέση της ερήμου, εκδ. Εν Πλω, σ. 25-31).

Μήπως η συγκλονιστική εμπειρία της πίστης συνοδεύει μόνο εκείνους, που αναζητούν απελπισμένα και με απόλυτη ειλικρίνεια το απόλυτο αγαθό και όχι εμάς, τους συνηθισμένους Χριστιανούς, που βλέπουμε και την πίστη σαν ένα ακόμα εργαλείο για μια καλύτερη βόλεψη μέσα στον κόσμο;

(ΛΥΧΝΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ, αρ. φ. 347, Ιούνιος 2012)