Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου 2017

ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Αποτέλεσμα εικόνας για ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΥΡΙΝΗΣΣε αντίθεση, αγαπητοί Χριστιανοί, με το νεοεποχήτικο πνεύμα των καιρών, που είναι πνεύμα αποστασίας, πνεύμα ατομοκεντρισμού και εγωπάθειας, πνεύμα ηδονιστικό και ευδαιμονιστικό, πνεύμα «αρχοντοχωριατισμού», πνεύμα νεότροπο, πνεύμα γενικά «άλαλον και κωφόν», για να χρησιμοποιήσουμε παραφρασμένα τα λόγια του ευαγγελίου, και πάλι η Εκκλησία μας, μας οδηγεί σε στάδιο αθλήσεως. Μας προωθεί και μας εντάσσει σε αγώνες, αγώνες πνευματικούς, όπου με έντονο τρόπο, καλούμαστε να αγωνισθούμε για μια ολοκληρωτική επανεξέταση του εαυτού μας και επαναπροσδιορισμό των πράξεων μας, σε επανατοποθέτηση όλης γενικά της ζωής μας απέναντι στο Θεό, ώστε η  πορεία μας να ξεφύγει από τα στενά βιολογικά και μόνο όρια, όπου την περιορίσαμε και να μεταποιηθεί σε πορεία «Θεοκοινωνίας» και επιστροφής στον Παράδεισο. Η πρόταση της Εκκλησίας στον ταλαίπωρο, τον πονεμένο, τον ανικανοποίητο, άνθρωπο της  3ης χιλιετηρίδας, μπορούμε να πούμε ότι συγκεφαλαιούνται μέσα σε μια και μόνο φράση του Δοξαστικού των Αίνων του Όρθρου της σημερινής Κυριακής .  «Έφθασε καιρός, η των πνευματικών αγώνων αρχή, η κατά δαιμόνων νίκη, η πάνοπλος εγκράτεια, η των αγγέλων ευπρέπεια, η προς Θεόν παρρησία û …».
Ακόμη όπως μας λέει ο Μητρ. Anthοny του Sourozh, είναι ο καιρός εκείνος που μας δίνεται η δυνατότητα να αποτινάξουμε κάθε τι άσχημο και θανατηφόρο από μέσα μας για να βρούμε πάλι τη δύναμη να ζήσουμε, να βιώσουμε σε όλο το βάθος του το μυστήριο στο οποίο είμαστε καλεσμένοι. Αν δεν κατανοήσουμε αυτή την ποιότητα της χαράς στη νηστεία, θα τη μετατρέψουμε σε μια καρικατούρα, σε μια περίοδο κατά την οποία στο όνομα του Θεού θα κάνουμε τη ζωή μας μίζερη.
Μπορεί, πράγματι, αυτή η ιδέα της χαράς, μας λέει, που πλέκεται με την επίπονη προσπάθεια και τον ασκητικό αγώνα να φαίνεται περίεργη, όμως αγκαλιάζει με καθολικό τρόπο τη ζωή της Εκκλησίας. Η Βασιλεία του Θεού είναι κατάκτηση. Δεν χαρίζεται απλά σε εκείνους που αδιάφορα και τεμπέλικα την περιμένουν να έρθει. Για όσους την αναμένουν με τέτοιο πνεύμα, θα έρθει, αλλά στο μέσον της νύχτας, σαν την Ημέρα της Κρίσης. Σαν τον κλέφτη που τρυπώνει όταν δεν τον περιμένεις, σαν το Νυμφίο που φθάνει ενώ οι μωρές παρθένες κοιμούνται.
Όμως, αδελφοί μου, η Μ. Τεσσαρακοστή είναι μια επανάσταση.  Και φυσικά όταν μιλάμε για επανάσταση, συνειρμικά, μάς έρχεται στο μυαλό η έννοια της σκλαβιάς. Για να επαναστατήσεις πρέπει να νοιώθεις σκλάβος. Να σου έχουν κλέψει την ελευθερία, να καταπιέζεσαι, να ζεις σε δουλεία. Τι γίνεται λοιπόν με μας; Τι γίνεται με  τις ελευθερίες μας; Είμαστε όντως ελεύθεροι;
          Αυτό το ερώτημα μάς το θέτει κάθε χρόνο η Μεγάλη Σαρακοστή. Μάς προκαλεί να κοιτάξουμε μέσα μας, να αντικρύσουμε με ειλικρίνεια τον εαυτό μας και να αναρωτηθούμε αν είμαστε όντως ελεύθεροι. Κάθε περίοδος Μεγάλης Σαρακοστής είναι και μια κήρυξη πνευματικής επαναστάσεως για τη κατάκτηση της πνευματικής μας ελευθερίας. Αληθινά, πρόκειται για επαναστατική πράξη. Για πνευματικό κίνημα που δημιουργεί τεράστια αναστάτωση και ανησυχία στις δυνάμεις τού εχθρού. Γιατί τη περίοδο αυτή o στρατός τής Εκκλησίας, πολεμά φιλότιμα και εντατικά.
          Πρόκειται, λοιπόν, για τη μεγαλύτερη επανάσταση όπου μας προσκαλεί o Θεός να κάνουμε προκειμένου να δώσουμε μάχες ώστε να ελευθερώσουμε τη ψυχή μας, πού βρίσκεται φυλακισμένη μέσα στα κελιά των αλόγων παθών. Αποκηρύσσω και επαναστατώ εναντίον των αδυναμιών μου. Επαναστατώ εναντίον τού ίδιου μου του εαυτού για να τον φέρω εις εαυτόν. Βαρέθηκα να τον βλέπω να βολεύεται και να εφησυχάζει, αναβάλλοντας συνέχεια για αύριο ότι έχει σχέση με τη σωτηρία τής ψυχής. Δεν μπορώ άλλο να βλέπω τον εαυτό μου να λειτουργεί στα πάθη όπως o σκλάβος... Και να η ευκαιρία… Η Μ. Σαρακοστή!
Η Μεγάλη Σαρακοστή, είναι η ελευθερώτρια της ψυχής μας, το προσκλητήριο του συναγερμού πού θα ξυπνήσει τις αισθήσεις μας από τη πλάνη τους στην οποία περιήλθαν. Θα ξεσηκώσει κάθε πνευματική μας λειτουργία ενεργοποιώντας την, για τη συναίσθηση τής αλήθειας. «Γνώσεσθε τη αλήθεια και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς». Πρόκειται για τη καλύτερη πνευματική αφύπνιση που μας προσφέρει η μητέρα Εκκλησία κάθε χρόνο για να μη χανόμαστε τρικλίζοντας σαν μεθυσμένοι από τη χρήση καταναλωτικών αγαθών στα σοκάκια τής καθημερινότητας. Αλλοίμονο σ' εκείνον πού παραμένει κοιμώμενος και βολευόμενος στη απάτη μιας εικονικής πραγματικότητας που μόνο στο θάνατο οδηγεί.
          Η σωτηρία τής ψυχής, αδελφοί μου,  όπως λέει και ένα σύγχρονο τραγούδι. είναι μεγάλο πράγμα. Είναι η αλήθεια, είναι η όντως ζωή, είναι η αιωνιότητα, είναι η ελευθερία. Η πλάνη και η απάτη μέσα στην οποία ζούμε και επαναπαυόμαστε έχουν βάλει θηλειά στο λαιμό μας και μας  και μας σύρουν σε μονοπάτια ψεύδους και σκλαβιάς. Εδώ λοιπόν απαιτείται η προσωπική μας επανάσταση προκειμένου να ελευθερωθούμε από τις αδυναμίες και τα πάθη μας, να αποκοπούμε από τις πλανεμένες αντιλήψεις, και να ζούμε πλέον με νουν Χριστού. Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι ό,τι καλύτερο για να συναισθανθούμε τη πραγματικότητα της κατάστασής  μας και να ζητήσουμε τη βοήθεια τού Θεού, πού περιμένει με λαχταρά και με πολλή αγάπη, να τον καλέσουμε προσωπικά.
Αγαπητοί Χριστιανοί! Ο Θεός τον καθένα μας τον έπλασε ελεύθερο. Αυτή η ελευθερία τελικά που μας έχει χαρίσει είναι σημείο αντιλεγόμενο στη ζωή μας. Γιατί από αυτό θα κριθούμε. Από την καλή ή κακή διαχείριση τής ελευθερίας. Είμαστε ελεύθεροι να αμαρτάνουμε ή να μην αμαρτάνουμε. Εμείς διαλέγουμε. Είμαστε ελεύθεροι να είμαστε κοντά ή μακριά από τον Χριστό. Εμείς αποφασίζουμε. Εμείς τελικά αυτοκρινόμαστε για τη πιστή μας, για τη αιωνιότητα μας, για τη αλήθεια ή τη πλάνη πού διαλέξαμε στη ζωή μας, για τη προθυμία μας εφέτος τη Μεγάλη Σαρακοστή να επαναστατήσουμε ή να αδιαφορήσουμε στα πάθη μας, για τη κάθε πνευματική ή άλλη επιλογή μας...
Ας τα σκεφθούμε αυτά τη φετινή Σαρακοστή  και ας αγωνιστούμε στο στάδιο αυτό των αρετών με τα  αθλήματα τής νηστείας των τροφών και των παθών, τής ελεημοσύνης, τής αγάπης στον αδελφό. Ας τα σκεφθούμε όλα αυτά μπροστά στον Τίμιο Σταυρό για να πάρουμε δύναμη, να μην πλανηθούμε, να βαδίζουμε με τη αλήθεια.
Με ελευθερία, λοιπόν, αποφασίζουμε να επαναστατήσουμε. Απαρνούμαστε τον καλοπερασάκια εαυτό μας και ακολουθούμε το δρόμο που ο ίδιος ο Χριστός ακολούθησε προκειμένου να συναντηθεί μαζί μας. Κατανοούμε ότι για να Τον συναντήσουμε, θα μιμηθούμε κι εμείς τη ζωή Του, ανεβαίνοντας όχι από άλλα, αλλά από εκείνα τα ματωμένα μονοπάτια πού βγάζουν στον Γολγοθά. Για εκεί βαδίζουμε καρτερικά με τον σταυρό, στη πλάτη. Πιστεύουμε και ελπίζουμε ότι δεν είναι δυνατόν να περιμένουμε προσωπική ανάσταση εάν δεν προηγηθεί η προσωπική μας σταύρωση. Καλό σταύρωμα λοιπόν και να έχουμε και καλή Ανάσταση.
   


Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου 2017

ΑΣΩΤΟΣ ΚΑΙ ΤΕΛΩΝΗΣ


Αποτέλεσμα εικόνας για ΤΕΛΩΝΗΣΑδελφοί μου! Ο άνθρωπος που συναισθάνεται τις αμαρτίες του, έχει πολλές ελπίδες. Έχει την ελπίδα να βρει το δρόμο της μετάνοιας όπως έκαμε ο άσωτος και να ζητήσει το Θείον έλεος, όπως ο Τελώνης και να βρει τελικά τη σωτηρία. Όταν όμως ο άνθρωπος φτάσει στο σημείο να θεωρεί τον εαυτό του δίκαιο, ευσεβή και άγιο ή και να θεωρείται έτσι από τους άλλους, τότε είναι αδύνατον να μετανοήσει και να ζητήσει το έλεος του Θεού. Πώς είναι δυνατόν να αναζητήσουμε γιατρό σαν δεν πιστέψουμε ότι είμαστε άρρωστοι έστω κι αν βλέπουμε τον εαυτό μας να καταρρέει κάτω από το βάρος της αρρώστιας; Πώς είναι δυνατό να αναζητήσουμε τη μετάνοια σαν δεν συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε αμαρτωλοί; Και δεν είναι αδελφοί μου, πραγματική βλασφημία, δεν είναι ο φαρισαϊσμός στην πράξη αυτός ο ισχυρισμός; Ρωτά ο Ιώβ «τις γαρ καθαρός έσται από ρύπου»; και απαντά ο ίδιος με βεβαιότητα «αλλ' ουδείς, εάν και μια ημέρα ο βίος αυτού επί της γης» (ι δ' 4-5). Δηλαδή, ποιός άνθρωπος δεν είναι αμαρτωλός; Αλλά κανένας δεν είναι αναμάρτητος έστω κι αν ζήσει για μια μέρα μόνο στη γη. «Πολλά πταίομεν άπαντες» αδελφοί μου κατά τον αδελφόθεον Ιάκωβον (Ιακ. γ'2). Η συνειδητοποίηση της αμαρτωλότητας μας είναι η αρχή της μετάνοιας και της σωτηρίας μας. Διαφορετικά θα ήταν, κατά τον Ευαγγελιστή Ιωάννη, μεγάλη πλάνη να ισχυριστούμε ότι δεν έχουμε αμαρτίες. «Εάν είπωμεν ότι αμαρτίαν ουκ έχομεν, πλανώμεν και η αλήθεια ουκ έστιν εν ημίν» (Α' Ιωάνν. α'θ).


Αποτέλεσμα εικόνας για ΑΣΩΤΟΣΔυο  τύπους ανθρώπων μας βλέπουμε και πάλι σήμερα μπροστά μας, όπως και την περασμένη Κυριακή, αγαπητοί Χριστιανοί! Την Κυριακή που μας πέρασε, την πρώτη Κυριακή του Τριωδίου,  ο Τελώνης και ο Φαρισαίος· σήμερα οι δύο γιοι.  Δυο κατηγορίες ανθρώπων που μοιάζουν αφάνταστα μεταξύ τους. Κοινό τους γνώρισμα, η αμαρτωλότητα. Υπάρχει όμως και μια μεγάλη διαφορά. Η μεν αμαρτία του Τελώνη και του άσωτου είναι φανερή· η δε αμαρτία όμως του Φαρισαίου και του μεγαλύτερου γιου, θεωρείται είτε ανύπαρκτη είτε ακόμα και σαν αρετή. Και εδώ ακριβώς βρίσκεται ο μεγαλύτερος κίνδυνος. Το να νομίσει ο άνθρωπος ότι είναι τέλειος και αναμάρτητος και ότι μόνον οι άλλοι είναι αμαρτωλοί.

Αγαπητοί Χριστιανοί! Αμαρτωλός ο Τελώνης, φανερά αμαρτωλός και ο άσωτος. Αμαρτωλός όμως και ο Φαρισαίος όπως αμαρτωλός και ο μεγαλύτερος γιος της σημερινής παραβολής. Απαραίτητη για τούτο η μετάνοια όλων. Τι γίνεται όμως; Τελώνης και Άσωτος αισθάνονται την κατάσταση τους. Γνωρίζουν τη θέση τους. Αναγνωρίζουν ποιοι είναι. Και  των δυο μεγάλη  η αναξιότητα τους και αδιαμφισβήτητη, «βοώσα», η αμαρτία τους. Φαρισαίος όμως και μεγαλύτερος γιος, ζουν στο δικό τους κόσμο. Των τελείων τέλειοι. Καλλίτεροι και πιο πάνω από όλους Ακόμα και ο Θεός τους έχει υποχρέωση. Μα μέσα τους σιγοβράζει η εμπάθεια και η κακία, καταστάσεις που οδηγούν στη διαφθορά και την ψυχική διαστροφή.
Πολλές φορές πολλοί τελώνες, πολλοί άσωτοι και αμαρτωλοί, που είναι φανερά καταδικασμένοι στη συνείδηση των ανθρώπων, όταν μεσολαβήσει η μετάνοια, βρίσκουν τη σωτηρία και προηγούνται των ανθρώπων που είναι φαινομενικά «ευσεβείς» και «άγιοι». Μας τονίζει ο Κύριος «αμήν λέγω υμίν ότι οι τελώναι και αι πόρναι προάγουσιν υμάς εις την βασιλείαν του Θεού» (Ματθ. κα' 31). Αντίθετα άνθρωποι που παρουσιάζονται δήθεν με υγιείς αρχές, άνθρωποι ψευτοευσεβείς, άνθρωποι που ισχυρίζονται ότι είναι υγιή μέλη της Εκκλησίας, της οικογένειας ή της κοινωνίας αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο να μείνουν έξω από τη βασιλεία του Θεού αν δεν εγκαταλείψουν το νοσηρό εγωισμό, που τους κάνει να θεωρούν τους εαυτούς τους τέλειους και αναμάρτητους. Μήπως αυτή την ιδέα για τον εαυτό του δεν είχε ο Φαρισαίος; Μήπως το ίδιο δεν κάμνει σήμερα και ο μεγαλύτερος γιος της παραβολής; Άσωτο και αμαρτωλό θεωρεί το μικρότερο αδελφό του και δεν το θεωρεί άξιο να συγκριθεί μαζί του. «ο υιός σου» λέει στον πατέρα του για τον άσωτο. Δεν λέει ο αδελφός μου. Φοβάται ότι η «αγιότητα» που θεωρεί αποκλειστικό του προνόμιο θα λερωθεί ή θα μοιραστεί και δεν θάχει το προνόμιο να ξεχωρίζει από τους άλλους». Θεωρεί τον εαυτό του σαν τον άνθρωπο που υπάκουε σε όλες τις πατρικές εντολές και ότι ο πατέρας έπρεπε να νοιώθει υποχρεωμένος απέναντι στο μεγαλύτερο γιο του. Άκαμπτος και εγωιστής, που δε συγκινείται από την τραγική κατάσταση του μικρότερου αδελφού του αλλά και την ολοφάνερη μετάνοια και συντριβή του. Άκαμπτος και εγωιστής που δε συγκινείται από τα θερμά παρακάλια και που αγνοεί τα γεμάτα από αγάπη έργα και λόγια του πατέρα του. Αλήθεια πώς να μη χαρεί ο πονεμένος γονιός όταν βλέπει το παιδί του, που θεωρούσε νεκρό εξαιτίας της αμαρτίας, να ξαναζεί και να γυρίζει κοντά του; Αγάπη στο αμαρτωλό παιδί που μετανοιωμένο ξαναγύρισε. Αγάπη και στο μεγαλύτερο παιδί, έστω κι αν με λόγια κα έργα τον πληγώνει.
Αδελφοί μου! Ή θρησκεία του Ιησού μας έχει μεγαλείο, ή Εκκλησία είναι ύψος θαυμαστό. Εδώ μόνο ακούγεται το «Αγαπάτε αλλήλους», εδώ πραγματώνεται το «Έλθέτω ή βασιλεία σου», βασιλεία δικαιοσύνης, αγάπης, αδελφοσύνης, ειρήνης. Άλλα δεν ωφελεί να μείνουμε μόνο σ' αυτό το θαυμασμό. Πρέπει συγχρόνως να στρέψουμε την προσοχή και κάπου άλλου. Να εξετάσουμε τον εαυτό μας, να δούμε την αθλιότητα μας, ν' αναλογιστούμε σε ποια απόσταση από το μεγαλείο αυτό βρισκόμαστε εμείς, όπως έκανε ο άσωτος. Αν το κάνουμε αυτό, θα διαπιστώσουμε την τρομακτική αντίθεση. Κι έτσι μπορεί να γεννηθεί μέσα μας η ώθηση ν' αφήσουμε τα χαμηλά, να πάρουμε ταπεινωμένοι το δρόμο της επιστροφής, και βαδίζοντας συνεχώς προς την κορυφή να βρεθούμε τέλος στην πατρική οικία και να δεχθούμε όπως ο άσωτος τον εναγκαλισμό της σωτηρίας. Παράλληλα είναι απαραίτητη και η προς τα έσω στροφή μας. Παύσαμε να εξετάζουμε τον εαυτό μας, να βλέπουμε την αθλιότητα μας. Βλέπουμε μόνο τον άλλον. Συζητούμε μόνο για τον άλλον. Κρίνουμε, κατακρίνουμε και καταδικάζουμε μόνο τον άλλον. Η  δική μας αμαρτία δεν μας ανησυχεί. Πώρωση άνευ προηγούμενου επικρατεί στις συνειδήσεις. Για αυτό λίγοι βρίσκονται στην οδό της μετανοίας, μικρό - πολύ μικρό είναι το ποίμνιο του Ιησού.

Ναι αδελφοί μου, μεγάλη είναι η αγάπη και η συγνώμη του Θεού στον κάθε άνθρωπο. Αυτό είναι το μήνυμα της σημερινής παραβολής. Η αγάπη του Θεού που αποκαθιστά με «την στολήν την πρώτην» κάθε αμαρτωλό άνθρωπο που μετανοεί ειλικρινά και επιστρέφει κοντά του. Αγάπη που θυσιάζει «τον μόσχον τον σιτευτόν», αγάπη που θυσιάζει τον ίδιον τον Υιόν Του, το Χριστό, για τη σωτηρία των αμαρτωλών. Εμείς; Ας ξαναγυρίσουμε κοντά Του για να αισθανθούμε αυτή την αγάπη Του. Η δεύτερη Κυριακή του Τριωδίου μας το φωνάζει καθαρά. Οι μετανοιωμένοι άσωτοι θα γίνουν δεκτοί στη βασιλεία Του. Αντίθετα οι εγωιστές και φθονεροί θα μείνουν έξω από αυτή έστω κι αν δεν υπήρξαν άσωτοι κι ακόλαστοι.

Κυριακή 5 Φεβρουαρίου 2017

ΚΑΙ ΠΑΛΙΝ ΜΕΤΑΝΟΙΑ



 Όταν έμαθαν οι πολυάριθμοι ασκητές στο βουνό του Μ. Αντωνίου πως ο αββάς  Σισώης ήταν στα τελευταία του, μαζεύτηκαν στη καλύβα του να πάρουν την ευχή του. Η εκτίμηση τους γι' αυτόν δεν είχε όρια. Τον έλεγαν "διαμάντι της ερήμου" και πολύ δίκαια. Όλη του η μακρόχρονη ζωή ήταν ένας αγώνας για την αγιότητα, που τώρα στο θάνατο του έλαμψε σ' όλη της την πληρότητα.
          Στη σεβάσμια μορφή του είχε χαραχθεί μια έκφραση ευτυχίας. Σαν ένιωσε γύρω του τους συνασκητές του, τους αδελφούς του ,τους συντρόφους του στον "καλόν αγώνα", που τώρα αυτός νικητής άγγιζε στο τέρμα του, τα χείλη του σάλεψαν, κάτι θέλησε να πει…. Όλοι δακρυσμένοι περίμεναν ν' ακούσουν τα τελευταία λόγια ενός μεγάλου αγίου ,να τα φυλάξουν σαν παρακαταθήκη ιερή.
          …Σε μια στιγμή το πρόσωπο του ετοιμοθάνατου έλαμψε καθώς ψιθύριζε κάποια λόγια. Τα χείλη του σάλευαν ακόμη, λες και κουβέντιαζε με όντα που μόνο εκείνος έβλεπε.     
          -Με ποιον συνομιλείς, πάτερ; ρώτησαν οι γεροντότεροι από τους συνασκητές του.
          -Οι άγιοι άγγελοι θέλουν να με πάρουν και τους παρακαλώ να με αφήσουν ακόμη να μετανοήσω, είπε με κόπο και δυο δάκρυα κύλησαν πίσω από τα πεσμένα βλέφαρα του.
          -Δεν έχεις ανάγκη από μετάνοια, μακάριε Σισώη! Εσύ μετανοούσες σ' όλη σου τη ζωή, του αποκρίθηκαν οι πατέρες θαυμάζοντας την ταπεινοφροσύνη του.
          -Δεν ξέρω, αδελφοί μου, αν έχω βάλει ακόμη αρχή .
          …Ήταν τα τελευταία του λόγια… (ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠ' ΤΟ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ).
          Καθώς ακούμε, αδελφοί μου την "Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου, να παιανίζεται, απ' άκρου σ΄ άκρο της γης, στην απανταχού Ορθοδοξία, ο παιάνας της μετανοίας, " Της μετανοίας άνοιξον μοι πύλας ζωοδότα…, ο νους μας  τρέχει στην καταπληκτική αυτή ιστορία που βρίσκεται στο Γεροντικό και φυσικά συναρπάζει τις διψασμένες ψυχές. Πράγματι ο κάθε καλοπροαίρετος μπορεί να συγκρίνει την μετάνοια του μεγάλου αυτού ασκητού, με την δική μας μετάνοια  και να την αντιπαραβάλει με την κατανυκτικότατη αυτή  Εκκλησιαστική περίοδο, που από σήμερα αρχίζει, και είναι η κατεξοχήν περίοδος μετανοίας, της Εκκλησίας μας.
          "Καιρός, λοιπόν, μετανοίας" και πάλιν, αδελφοί μου. Καιρός επιστροφής, καιρός αυτογνωσίας, καιρός ανανήψεως.
"Της μετανοίας άνοιξον μοι πύλας ζωοδότα
           ορθρίζει γάρ το πνεύμα μου προς ναόν τον άγιον σου,
           ναόν φέρων του πνεύματος όλον εσπιλωμένον
           αλλ' ως οικτίρμων κάθαρον ευσπλάχνω σου ελέει ".
          "Το πρόθυμο πνεύμα του πιστού ξαγρυπνά στο ναό του Θεού, φέροντας μαζί του, τον λερωμένο από την αμαρτία Ναό του σώματος και παρακαλεί να του ανοίξει ο Θεός τη θύρα της  μετανοίας. Στον άγιο Ναό του θεού έχουν θέση μόνο οι καθαροί ,αυτός είναι ακάθαρτος ,αλλά ελπίζει στο έλεος του Θεού και στην καθαρτική δύναμη της χάριτος του"    ( Ι .Φουντούλη ΛΟΓΙΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ ).
Εκεί ο ταλαίπωρος αμαρτωλός, αναμετρώντας "τα πλήθη των πεπραγμένων του δεινών τρέμει, γιατί επίκειται φοβερά η ημέρα της κρίσεως. Όμως γεμάτος θάρρος και ελπίζοντας στο έλεος του Θεού, σαν τον μετανοιωμένο Δαβίδ αναφωνεί μέσα απ' τα βάθη της καρδιάς του : "ελέησον με ο Θεός κατά το μέγα Σου έλεος".
          Και ενώ η Εκκλησία μας, ως φιλόστοργος μητέρα,  μας καλεί και πάλι να επανεξετάσουμε τον εαυτό μας  και να πάρουμε απόφαση επιστροφής στην περιοχή της χάριτος  από όπου αποσκιρτήσαμε. Ενώ μας δείχνει σε τι ύποπτα και καταστροφικά μονοπάτια μας οδηγεί η αποστασία  και το "ίδιον θέλημα". Ενώ εμείς συνεχίζουμε να κωφεύουμε  και να πορευόμαστε σε τοπία ομιχλώδη, παραμένοντας στα ίδια  χωρίς  καμιά διάθεση μετανοίας  και προσωπικής αλλαγής, δυο εικόνες αντιπαραβάλλονται σήμερα μπροστά μας.
Η πρώτη είναι του οσίου Σισώη. Άνθρωπος αγώνος, μετανοίας, προσευχής, αγιότητος. Διαμάντι της ερήμου. Παρ' όλα αυτά, παρά του ότι όλη του η ζωή ήτανε μια συνεχής μετάνοια ,όταν ήρθε η ώρα της κοιμήσεως του, ζητούσε ακόμα χρόνο για να μετανοήσει.
Στο αντίθετο άκρο μας οδηγεί  μια άλλη εικόνα. Η εικόνα της κοινωνίας μας, η ειδωλοποιημένη εικόνα του ανθρώπου που αυτοαποθεώθηκε, του ανθρώπου που έκανε τη ζωή του πύργο Βαβελικό και αποποιήθηκε κάθε ανάγκη, κάθε αδυναμία.
          Είναι ο άνθρωπος ο οποίος  περιορίζεται στα στενά όρια της βιολογικής του εμβέλειας, κλείνεται μυωπικά στο κέλυφος του εγωκεντρισμού του και  αδυνατεί να δει και να επικοινωνήσει με τον "άλλον". Είναι αυτός που απομακρύνθηκε από το Θεό, αφού έκανε Θεό τον εαυτό του, και πάντα προσβλέπει με ιδιοτέλεια και καχυποψία προς τον πλησίον. Είναι ο Φαρισαίος ο οποίος βλέπει όλους τους άλλους "σαν σκουλήκια" και χωρίς καμιά ενοχή, χωρίς αυτογνωσία, αισθάνεται αψεγάδιαστος και ακέραιος .
          Πώς λοιπόν να μετανοήσει ένας τέτοιος άνθρωπος; Πώς να χαμηλώσει λίγο τα ανάστημα του; Πώς να κλάψει; Πώς να χτυπήσει το στήθος και να πει, Θεέ μου συγχώρεσε με τον αμαρτωλό;         
          H περίοδος του Τριωδίου και κυρίως η   Μ. Τεσσαρακοστή, είναι η περίοδος όπου καλούμαστε λοιπόν για μια επανεξέταση και συνάμα επαναδιοργάσνωση του εαυτού μας. Είναι ο Εκκλησιαστικός χρόνος ο οποίος προσφέρεται για μια εντονότερη άσκηση του πιστού, αγωνιστού ανθρώπου, για να πορευθούμε προς την τελείωση και την κατά χάριν Θέωση. Είναι το στάδιον της αθλήσεως όπου μέσα από μια εσωτερική ανακαινιστική πορεία θα αναγνωρίσουμε την προσωπική πνευματική μας εξορία και  "εν μετανοία", με καινούρια μυαλά, καινούριες αποφάσεις, καινούριες επιθυμίες  και προοπτικές θα επιζητήσουμε την συνάντηση μας με τον Αναστημένο Χριστό .
          Ο Φαρισαίος  πρότυπο και ίνδαλμα της εγωκεντρικής κοινωνίας μας, είναι ο τύπος που μας οδηγεί σε άγνωστα και επικίνδυνα μονοπάτια, χτίζει απόρθητα φρούρια γύρω μας ώστε να μην υπάρχει δυνατότητα επικοινωνίας με τον πλησίον μας και ελάχιστο αδελφό μας, μας στερεί τη χαρά της Βασιλείας.
          Ο Ζακχαίος, ο Τελώνης, ο Άσωτος, είναι η απτή - η χειροπιαστή - η προσωποποιημένη μετάνοια. Είναι αυτοί οι οποίοι δεν εξάντλησαν την μετάνοια τους σε κάποιες αντικειμενικές βελτιώσεις συμπεριφοράς, ή σε τύπους και σχήματα εξωτερικά αλλά προχώρησαν σε μια βαθύτερη και καθολική αλλαγή της ζωής τους.
Δεν αρκέστηκαν σε μια προσωρινή συντριβή έστω και λύπη από τη συναίσθηση της αμαρτωλότητας τους ,αλλά φρόντισαν για μια μόνιμη πνευματική κατάσταση ,και σταθερή πορεία προς το Θεό, συνεχή διάθεση για ανόρθωση, θεραπεία και ανάνηψη, για πνευματικό αγώνα        Αυτό είναι μετάνοια. Αυτό είναι αλλαγή νου, νοοτροπίας, στάσης ζωής .
          Μετάνοια λοιπόν είναι : "Το ξαναγύρισμα της αγάπης μας στο Θεό και τους ανθρώπους. Η συναίσθηση της δουλείας μας και η αλλαγή της πορείας μας προς την ελευθερία. Η βεβαιότητα της χρεοκοπίας της νοθευμένης λογικής μας και το μπάσιμο μας στο υπέρλογο, στην αποκάλυψη της αλήθειας, που βρίσκεται πέρα από τα φαινόμενα. (π.Τιμόθεος Κιλίφης  -ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΜΒΩΝΑ  σελ.21).
          Μετάνοια είναι η σωτήριος συνάντηση του ανθρώπου με το Θεό. Είναι η γιατρειά της ψυχής  και η απόθεση του ρύπου. Είναι ίαση και υγεία. Είναι η θέα του λυτρωτικού φωτός που καθαρίζει και αγιάζει, είναι ο εκ βάθους αναστεναγμός και η γοερά κραυγή της καιομένης από Θείο πόθο ψυχής "ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ".
          "Η Μετάνοια είναι χάρις και χαρά. Η μετάνοια είναι ζωή και σωτηρία. Αντίθετα η αμετανοησία είναι θάνατος και καταστροφή. Όποιος δεν μετανοεί δεν καταλαβαίνει το λάθος του και την αμαρτία του, δεν ζητάει το έλεος του Θεού και δεν έχει συγχώρεση από το Θεό. Γιατί ο Θεός χαρίζει το έλεος Του και συγχωρεί εκείνους που αισθάνονται τα λάθη τους και ζητούν το Θείον έλεος. Εκείνους δηλ. που μετανοούν. Μετάνοια θα πει να λυπηθείς, να κλάψεις, να ζητήσεις έλεος και συγχώρεση για το φταίξιμο σου, να δώσεις λόγο πως δεν θα ξανακάμεις το ίδιο και να βάλεις τα δυνατά σου να μην το ξανακάμεις. Όλα αυτά είναι που κάνουν τον άνθρωπο καινούριο. Όλα αυτά τον ανεβάζουν, όλα αυτά είναι η μετάνοια ,η μετάνοια είναι πρόοδος, προκοπή ζωή και σωτηρία". (π. Μακάριος Φιλοθέου . ΕΦΗΜΕΡΙΟΣ  Φεβρουάριος 2000 )

"Πρέπει να έχει κανείς πολύ Χάρη για να καταλάβει ότι είναι αμαρτωλός .Στον σαρκικό άνθρωπο η μετάνοια δεν είναι εύκολη. Άρα, αυτός που ζει μέσα στην ατμόσφαιρα της  δείχνει ότι διαποτίζεται από την άκτιστη ενέργεια της Θείας Χάριτος. Γι' αυτό πολύ Πατέρες τονίζουν ότι η βίωση της μετανοίας είναι το πρώτο στάδιο της θεωρίας του Θεού .Και όσο η φωτιά της μετανοίας κατακαίει τη ψυχή και τις αμαρτίες, τόσο αυτή, η φωτιά μετατρέπεται σε άκτιστο Φως.
          Επομένως η μετάνοια δεν είναι ανθρώπινης προελεύσεως, αλλά αποτελεί δώρο που προσφέρεται από τον ουρανό …" (Μητροπ. Ναυπάκτου Ιερόθεος-ΟΣΟΙ ΠΙΣΤΟΙ  Σελ.360).
          Ο Άγ. Ιωάννης της Κροστάνδης σημειώνει: "Τι θα κάναμε εάν δεν μας ενίσχυε προκαταβολικά η Χάρις του Θεού; Σε ποιο κατάντημα θα φτάναμε ,εάν δεν μας αγκάλιαζε ξαφνικά χωρίς να το περιμένουμε μετά από την αμαρτία και δεν μας προετοίμαζε για μετάνοια και για δάκρυα;… Σπάνια πολύ σπάνια θα μπορούσε κανείς να απαλλαγεί από το ζυγό της αμαρτίας".
          Αδελφοί μου!
          Ο άνθρωπος είτε το θέλουμε είτε όχι βρίσκεται σε μια συνεχή πορεία. Άλλοτε είναι ανοδική, άλλοτε καθοδική. Άλλοτε ανεβαίνει για να συναντηθεί με το Θεό, άλλοτε απομακρύνεται από Αυτόν και δρέπει τα αποκαΐδια και τα ερείπια της αποστασίας του. Το Τριώδιο είναι η αγία, η πνευματική, η κατανυκτική, η ασκητική, η αθλητική περίοδος της Εκκλησίας μας που μας βοηθάει να πορευθούμε σωστά και να συναντηθούμε με τον Αναστημένο Xριστό. Ανοίγει την ερμητικά κλειστή, πόρτα της ψυχής μας ώστε να εισχωρήσει μέσα η Χάρις του Θεού, για να αγωνιστούμε σωστά, να επιφέρουμε μια ολοκληρωτική αλλαγή στη ζωή μας, να μετανοήσουμε, για να φθάσουμε στην κατά χάριν ένωση μας με τον Χριστό .
          Ας ακούσουμε, κλείνοντας, τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά: "Αφού είναι κοντά μας η Βασιλεία των ουρανών, με την συγκατάβαση του Θεού Λόγου προς εμάς, ας μην απομακρυνθούμε εμείς από Αυτόν ζώντες αμετανόητοι. Ας αποφύγουμε μάλλον την αθλιότητα εκείνων που ζουν στο σκοτάδι κάτω από τη σκιά του θανάτου. Ας αποκτήσουμε τα έργα της μετανοίας, δηλ. φρόνημα ταπεινό, κατάνυξη και πνευματικό πένθος, καρδιά γεμάτη πραότητα, ώστε να υπομένει τα δεινά, να ευχαριστείται με τους διωγμούς, για χάρη της αλήθειας  και της  δικαιοσύνης, με τις ζημιές, τις ύβρεις, τις συκοφαντίες και τας παθήματα". ( ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ των Ιερών Νηπτικών   Το Περιβόλι της Παναγιάς τομ. Δ'. σελ.315 ).