ΚΥΡΙΑΚΗ Α΄ ΛΟΥΚΑ

Ι.Μ. ΣΕΡΒΙΩΝ ΚΑΙ ΚΟΖΑΝΗΣ

Η ΘΑΥΜΑΣΤΗ ΑΛΙΕΙΑ

Τό γεγονός τῆς κλήσης τῶν πρώτων μαθητῶν διηγοῦνται ὅλοι οἱ εὐαγγελιστές, ἐνῶ ὁ Λουκᾶς, στή σημερινή εὐαγγελική περικοπή, ἀφηγεῖται ἐπιπλέον καί τό ἐκπληκτικό ψάρεμα πού ἔγινε ἀπό τούς μαθητές μέ τήν ὑπόδειξη τοῦ Ἰησοῦ. Αὐτό γίνεται ὄχι γιατί ἐνδιαφέρονται νά μᾶς περιγράψουν σάν ἱστορικοί τό ξεκίνημα τοῦ Μεσσία στό ἐπί γῆς ἔργο Του, ἀλλά γιατί, στόν τρόπο πού δέχτηκαν οἱ τέσσερις ψαράδες τήν πρόσκληση καί ἀνταποκρίθηκαν ἀμέσως σ’ αὐτήν, βλέπουν τό τυπικό παράδειγμα καί πρότυπο γιά τό πῶς πρέπει νά δέχεται ὁ ἄνθρωπος τό θεῖο κάλεσμα. Ἔτσι, βλέποντας τή σημερινή εὐαγγελική περικοπή, μποροῦμε νά σταθοῦμε στά ἀκόλουθα σημεῖα:

Πρῶτα πρέπει νά προσέξουμε ὅτι τό προσκλητήριο ἀπευθύνεται στούς τέσσερις ὑποψήφιους ἀποστόλους, τήν ὥρα ἀκριβῶς πού αὐτοί βρίσκονταν στίς ἐργασίες τους στό τέλος μίας κοπιαστικῆς νύχτας χωρίς ἀποτελέσματα.

Ἡ πράξη αὐτή τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ μᾶς βοηθάει νά κατανοήσουμε τήν ἐκτίμησή Του στήν ἐργασία καί τήν ἐμπιστοσύνη Του στούς ἀνθρώπους τοῦ καθημερινοῦ μόχθου. Ὅταν ἀποφάσισε νά ἐκλέξει τούς ἀποστόλους Του, δέν ἦλθε στήν Ἀθήνα γιά νά βρεῖ σοφούς, δέν πῆγε στή Ρώμη γιά νά ζητήσει ἰσχυρούς, δέν ἀνέβηκε καν στά

Ἱεροσόλυμα γιά νά καλέσει ἱερεῖς καί νομικούς, ἀλλά «ἐστῶς παρά τήν λίμνην Γεννησαρέτ», κάλεσε πρῶτα μερικούς ψαράδες, ἁπλούς ἀνθρώπους τοῦ λαοῦ, πού ζοῦσαν μέ τήν καθημερινή τους ἐργασία. «Τά μωρά καί τά ἀσθενῆ του κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεός… ἴνα ἡ πίστις ἡμῶν μή ἤ ἐν σοφία ἀνθρώπων ἀλλ’ ἐν δυνάμει Θεοῦ», δηλαδή: ὅσους ὁ κόσμος θεωρεῖ μωρούς καί ἀνίσχυρους ἐκείνους διάλεξε ὁ Θεός… ὥστε ἡ πίστη μας νά βασίζεται ὄχι σέ ἀνθρώπινη σοφία, ἀλλά στή δύναμη τοῦ Θεοῦ, τονίζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Ἐάν ὁ ἀρχηγός ἐξέλεγε γιά τό ἔργο Του σοφούς καί δυνατούς, θά θεωροῦνταν ἀνθρώπινο κατόρθωμα ἡ νίκη τοῦ Σταυροῦ. Ἀλλά «ὅπως μή καυχήσηται ἐνώπιόν τοῦ Θεοῦ πάσα σάρξ» καί «ἵνα πᾶν στόμα φραγῆ», ὁ Ἰησοῦς Χριστός προνόησε καί κάλεσε τούς ἀποστόλους ἀπό τίς τάξεις τῶν ψαράδων καί τῶν ἐργατῶν.

Ὑπάρχει ὅμως καί ἕνας ἄλλος λόγος γιά τόν ὁποῖο ὅλοι σχεδόν οἱ ἀπόστολοι ὑπῆρξαν ἐργάτες. Ὅταν τούς καταρτίζει ὁ Ἰησοῦς γιά τό ἔργο τοῦ εὐαγγελίου, τούς ὁμιλεῖ γιά κόπους, γιά στερήσεις, γιά διωγμούς καί ἀγῶνες πού τούς περιμένουν στήν ἀποστολή τους. Δέν θέλει, λοιπόν, «σοφούς» καί «γραμματεῖς» καί «συζητητάς», πού μετροῦν τά πράγματα μέ τόν πῆχυ τῆς λογικῆς καί ἐξαρτοῦν τά πάντα ἀπό ἀνθρώπινους παράγοντες, ἀλλά θέλει ἀνθρώπους μαθημένους νά παλεύουν καί νά ἀγωνίζονται, πού νά γνωρίζουν ἀπό

φτώχεια καί κόπο, ἀπό κινδύνους καί κακοπέραση, ἀνθρώπους πού ἡ ζωή καί ἡ ψυχή τους νά εἶναι ἡ ἐργασία τους. Ἐργάτες τοῦ εὐαγγελίου ἤθελε ὁ Χριστός καί ἐργάτες τῆς ζωῆς κάλεσε.

Ἕνα δεύτερο σημεῖο, πού θέλει νά τονίσει ἡ διήγηση, εἶναι ἡ ἐμπιστοσύνη τῶν μαθητῶν στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ καί ἡ προθυμία ὑπακοῆς στά λόγια του. Ἐνῶ ἡ ὥρα ἦταν ἀκατάλληλη γιά ψάρεμα καί οἱ μαθητές κουρασμένοι, ὁ Πέτρος ἀπαντᾶ στό Χριστό: «Διδάσκαλε, ὅλη τή νύχτα παιδευόμασταν καί δέν πιάσαμε τίποτε, ἐπειδή ὅμως τό λές ἐσύ θά ρίξω τό δίχτυ». Ἡ θαυματουργική ἁλιεία ἦταν ἀποτέλεσμα τῆς πίστης τῶν μαθητῶν. Ὁ Χριστός δέν κάνει τό θαῦμα γιά νά ἐντυπωσιάσει ἀλλά γιά νά δείξει προκαταβολικά πόσους καρπούς θά ἀποφέρει ἡ ὑπακοή στό πρόσταγμά Του καί ἡ ὁλοπρόθυμη ἀφοσίωση σ’ αὐτό. Πραγματικά, ἡ ἁλιεία τῆς οἰκουμένης ἀπό τούς μαθητές τοῦ Χριστοῦ ἀργότερα δέν ὑπῆρξε λιγότερο ἐκπληκτική καί θαυματουργική. Γιατί δέν κοπίασαν μόνοι τους ἀλλά μέ συμπαραστάτη τό Χριστό καί καθοδηγό τό Ἅγιο Πνεῦμα.

Τό τρίτο σημεῖο πού πρέπει νά σχολιαστεῖ εἶναι πώς ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ καί ἡ θαυματουργική ἁλιεία ὁδηγοῦν τόν Πέτρο στή συναίσθηση τῆς μηδαμινότητάς του καί τῆς γύμνιας του καί τόν κάνουν νά ὁμολογήσει: «βγές ἀπό τό καΐκι μου, Κύριε, γιατί εἶμαι ἄνθρωπος ἁμαρτωλός». Ἡ ὑψηλή ἰδέα πού

ἔχουμε γιά τόν ἑαυτό μας δημιουργεῖ ἕνα τεῖχος πού ἐμποδίζει τή χάρη τοῦ Θεοῦ νά μᾶς ἀγγίξει, ἀντίθετα ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητας κάνει πιό ἐπιτακτική τήν ἀνάγκη τῆς παρουσίας καί ἐνέργειας τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ.

Ἀγαπητοί ἀδελφοί, ἡ ὁλονύκτια μάταιη ἐργασία τῶν ψαράδων τῆς Γεννησαρέτ δείχνει τήν ἀδυναμία νά σωθεῖ ὁ κόσμος μέ ἀνθρώπινα μέσα. Τό θαῦμα τοῦ Χριστοῦ καί τά λόγια Του στόν Πέτρο φανερώνουν τό ἔργο τῆς θείας οἰκονομίας, πού μέ τούς ἀποστόλους καί τήν Ἐκκλησία, κατακτᾶ καί σώζει τόν κόσμο. Ἡ κατάκτηση αὐτή καί ἡ σωτηρία θά γίνεται στόν αἰώνα, γιά νά ἐκπληρώνονται τά λόγια του Χριστοῦ πρός τόν Πέτρο: «ἀπό τοῦ νῦν ἀνθρώπους ἔση ζωγρῶν». Ἀμήν.

ΕΙΣ ΤΟ ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

…, τήν 8ην Σεπτεμβρίου, ἡ Ἐκκλησία μας πανηγυρίζει «τό Γενέθλιον τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας».

Διά τό γεγονός αὐτό τά Εὐαγγέλια σιγοῦν. Ἡ ἴδια ἄλλωστε σιγή ἁπλώνεται γύρω ἀπό τό μεγαλύτερον μέρος τῆς ζωῆς τῆς Θεοτόκου. Ἐλάχιστοι εἶναι καί οἱ λόγοι της, πού διεσώθησαν. Ἀρκεῖ νά σημειωθῇ, ὅτι ἡ προτροπή πρός τούς ὑπηρέτας κατά τό θαῦμα ἐν Κανᾶ τῆς Γαλιλαίας «ὅ,τι ἄν λέγῃ (ὁ Χριστός) ὑμῖν, ποιήσατε» (Ἰω. 2, 5) εἶναι οἱ τελευταῖοι της λόγοι, πού ἀναφέρουν τά Εὐαγγέλια. Ἀπό τότε (τό θαῦμα ἔγινε κατά τάς ἀρχάς τοῦ πρώτου ἔτους τῆς δημοσίας δράσεως τοῦ Κυρίου) καί εἰς τό ἑξῆς ἡ Θεοτόκος παρακολούθησε μέ σιωπήν τήν δρᾶσιν τοῦ Υἱοῦ της καί σιωπηλή ἔπνιξε τόν πόνον της κάτω ἀπό τόν Σταυρόν Του.

Τά κενά τῶν Εὐαγγελίων περί τοῦ βίου τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου συμπληρώνουν αἱ ἀπόκρυφοι διηγήσεις. Αὐταί, γραμμέναι ἀπό εὐσεβεῖς συγγραφεῖς καί πλουτισμέναι ἀπό τήν φαντασίαν των, δίδουν πληροφορίας διά τήν Γέννησίν της, τήν παιδικήν της ἡλικίαν, τήν Κοίμησίν της. Ἡ Ἐκκλησία ἐπῆρεν ἀπό τά κείμενα αὐτά τάς παραδόσεις, πού ἐθεώρησεν ἀληθινάς καί τάς διεφύλαξεν εἰς τάς ἑορτάς, τούς ὕμνους, τάς εἰκόνας, πού ἔγιναν μέ τό ὑλικόν των.

Μία ἀπό τάς ἀποκρύφους διηγήσεις εἶναι τό «Πρωτευαγγέλιον τοῦ Ἰακώβου». Ἀνεφέρθη κατά τήν περιγραφήν τῶν εἰκόνων τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου καί τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ.

Τό Πρωτευαγγέλιον τοῦ Ἱακώβου διηγεῖται μεταξύ ἄλλων καί τά τῆς Γεννήσεως τῆς Θεομήτορος. Ἀπό αὐτό μανθάνομεν τά ὀνόματα τῶν γονέων της, πού εἶναι Ἰωακείμ καί Ἄννα, τήν ἀτεκνίαν των, τήν καταγωγήν τοῦ Ἰωακείμ ἀπό τό βασιλικόν γένος τοῦ Δαβίδ κ. ἄ. Ἐδῶ βλέπομεν τήν θλῖψιν καί τά δάκρυα τοῦ ἀνδρογύνου διά τήν ἀτεκνίαν του, καθώς καί τάς προσευχάς καί τάς νηστείας του διά τήν ἀπόκτησιν τέκνου.

Ἐκτός ἀπό τό Πρωτευαγγέλιον, ἕνα ἄλλο ἀπόκρυφον Εὐαγγέλιον, τό λεγόμενον τοῦ Ψευδο-Ματθαίου, πού συμφωνεῖ βασικῶς μέ τό Πρωτευαγγέλιον, ὁμιλεῖ διά τήν Γέννησιν τῆς Θεοτόκου.

Διά νά κατανοήσωμεν τά εἰκονιζόμενα εἰς τήν παράστασιν τῆς Γεννήσεως τῆς Θεοτόκου, πρέπει νά παραθέσωμεν μερικά ἀποσπάσματα ἀπό τήν διήγησιν τοῦ Ἰακώβου:

 «Καί ἰδού ἄγγελος Κυρίου ἐπέστη λέγων αὐτῇ· Ἄννα Ἄννα, ἐπήκουσε Κύριος τῆς δεήσεώς σου, καί συλλήψει καί γεννήσεις, καί λαληθήσεται τό σπέρμα σου ἐν ὅλῃ τῇ οἰκουμένῃ… Καί ἰδού ἦλθον ἄγγελοι δύο λέγοντες αὐτῇ· Ἰδού Ἰωακείμ ὁ ἀνήρ σου ἔρχεται μετά τῶν ποιμνίων αὐτοῦ. Ἄγγελος γάρ Κυρίου κατέβη πρός αὐτόν λέγων· Ἰωακείμ Ἰωακείμ, ἐπήκουσε Κύριος ὁ Θεός τῆς δεήσεώς σου· κατάβηθι ἐντεῦθεν· ἰδού γάρ ἡ γυνή σου Ἄννα ἐν γαστρί λήψεται… Καί ἰδού Ἰωακείμ ἧκε μετά τῶν ποιμνίων αὐτοῦ, καί ἔστη Ἄννα πρός τήν πύλην καί εἶδε τόν Ἰωακείμ ἐρχόμενον, καί δραμοῦσα ἐκρεμάσθη εἰς τόν τράχηλον αὐτοῦ… Ἐπληρώθησαν δέ οἱ μῆνες αὐτῆς· ἐν δέ τῷ ἐνάτῳ μηνί ἐγέννησεν Ἄννα. Καί εἶπεν τῇ μαίᾳ· Τί ἐγέννησα; Ἡ δέ εἶπεν· Θῆλυ· Καί εἶπεν Ἄννα· Ἐμεγαλύνθη ἡ ψυχή μου ἐν τῇ ἡμέρα ταύτῃ· καί ἀνέκλινεν αὐτήν. Πληρωθεισῶν δέ τῶν ἡμερῶν ἀπεσμήξατο Ἄννα, καί ἔδωκεν μασθόν τῇ παιδί, καί ἐπωνόμασε τό ὄνομα αὐτῆς Μαριάμ».

Ὅπως βλέπομεν εἰς τήν ἀνωτέρω διήγησιν, ἡ Γέννησις τῆς Παναγίας ἀναγγέλλεται ὑπό τοῦ ἀγγέλου ὕστερα ἀπό μακράν περίοδον ἀτεκνίας τῶν γονέων της. Ἄγγελος ἀναγγέλλει τήν γέννησιν καί ἄλλων βιβλικῶν προσώπων: τοῦ Σαμψών, τοῦ Σαμουήλ, τοῦ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου. Ἡ Γέννησις ὅμως τῆς Παναγίας διαφέρει, διότι εἶναι «τοῦ Ἀδάμ ἡ ἀνάπλασις καί τῆς Εὔας ἡ ἀνάκλησις· τῆς ἀφθαρσίας ἡ πηγή καί τῆς φθορᾶς ἀπαλλαγή, δι᾽ ἧς ἡμεῖς ἐθεώθηεν καί τοῦ θανάτου ἐλυτρώθημεν…» (Δοξαστικόν τῆς Λιτῆς τοῦ πλ. δ’ ἤχου).

Τήν σύγκρισιν μεταξύ τῆς μητρός τῆς Παναγίας καί ἄλλων ἀτέκνων γυναικῶν τῆς Ἁγίας Γραφῆς κάνει ὡραιότατα τό γ’ Στιχηρόν τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς ἑορτῆς τοῦ πλ. β’ ἤχου:

 «Εἰ καί θείῳ βουλήματι περιφανεῖς στεῖραι γυναῖκες ἐβλάστησαν, ἀλλά πάντων ἡ Μαρία τῶν γεννηθέντων θεοπρεπῶς ὑπερέλαμψεν· ὅτι καί ἀγόνου παραδόξως τεχθεῖσα μητρός, ἔτεκεν ἐν σαρκί τῶν ἁπάντων Θεόν, ὑπέρ φύσιν ἐξ ἀσπόρου γαστρός…».

Ὅπως βλέπομεν εἰς ὅλα σχεδόν τά τροπάρια τῆς ἱερᾶς Ἀκολουθίας τοῦ Γενεθλίου τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου, οἱ ἱεροί ὑμνογράφοι τονίζουν, παραλλήλως πρός τήν Γέννησιν τῆς Παναγίας, καί τόν ρόλον της ὡς Μητρός τοῦ Θεοῦ. Ἀκόμη εἰς τήν λύσιν τῆς στειρώσεως τῆς Ἄννης διαβλέπουν κατά τήν διδασκαλίαν τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας τήν λύσιν τῆς στειρώσεως τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, ἡ ὁποία θά ἀπολαύσῃ τούς καρπούς τῆς θείας Χάριτος. Ἡ Χάρις αὐτή «καρπογονεῖν λαμπρῶς ἀπάρχεται» μέ τήν Γέννησιν τῆς Θεοτόκου.

Ἡ Παναγία εἶναι τὸ πνευματικὸ στόλισμα τῆς ὀρθοδοξίας. Γιὰ μᾶς τοὺς Ἕλληνες εἶναι ἡ πονεμένη μητέρα, ἡ παρηγορήτρια κ᾿ ἡ προστάτρια, ποὺ μᾶς παραστέκεται σὲ κάθε περίσταση. Σὲ κάθε μέρος τῆς Ἑλλάδας εἶναι χτισμένες ἀμέτρητες ἐκκλησιὲς καὶ μοναστήρια, παλάτια αὐτηνῆς τῆς ταπεινῆς βασίλισσας, κι᾿ ἕνα σωρὸ ρημοκλήσια, μέσα στὰ βουνά, στοὺς κάμπους καὶ στὰ νησιά, μοσκοβολημένα ἀπὸ τὴν παρθενικὴ καὶ πνευματικὴ εὐωδία της. Μέσα στὸ καθένα ἀπ᾿ αὐτὰ βρίσκεται τὸ παληὸ καὶ σεβάσμιο εἰκόνισμά της μὲ τὸ μελαχροινὸ καὶ χρυσοκέρινο πρόσωπό της, ποὺ τὸ βρέχουνε ὁλοένα τὰ δάκρυα τοῦ βασανισμένου λαοῦ μας, γιατὶ δὲν ἔχουμε ἄλλη νὰ μᾶς βοηθήσει, παρεκτὸς ἀπὸ τὴν Παναγία, «ἄλλην γὰρ οὐκ ἔχομεν ἁμαρτωλοὶ πρὸς Θεὸν ἐν κινδύνοις καὶ θλίψεσιν ἀεὶ μεσιτείαν, οἱ κατακαμπτόμενοι ὑπὸ πταισμάτων πολλῶν». Τὸ κάλλος τῆς Παναγίας δὲν εἶναι κάλλος σαρκικό, ἀλλὰ πνευματικό, γιατὶ ἐκεῖ ποὺ ὑπάρχει ὁ πόνος κ᾿ ἡ ἁγιότητα, ὑπάρχει μονάχα κάλλος πνευματικό. Τὸ σαρκικὸ κάλλος φέρνει τὴ σαρκικὴ ἔξαψη, ἐνῶ τὸ πνευματικὸ κάλλος φέρνει κατυάνυξη, σεβασμὸ κι᾿ ἁγνὴ ἀγάπη. Αὐτὸ τὸ κάλλος ἔχει ἡ Παναγία. Κι᾿ αὐτὸ τὸ κάλλος εἶναι ἀποτυπωμένο στὰ ἑλληνικὰ εἰκονίσματά της ποὺ τὰ κάνανε ἄνθρωποι εὐσεβεῖς ὁποῦ νηστεύανε καὶ ψέλνανε καὶ βρισκόντανε σὲ συντριβὴ καρδίας καὶ σὲ πνευματικὴ καθαρότητα. Στὴν ὄψη τῆς Παναγίας ἔχει τυπωθεῖ αὐτὸ τὸ μυστικὸ κάλλος ποὺ τραβᾷ σὰν μαγνήτης τὶς εὐσεβεῖς ψυχὲς καὶ τὶς ἡσυχάζει καὶ τὶς παρηγορᾷ. Κι᾿ αὐτὴ ἡ πνευματικὴ εὐωδία εἶναι τὸ λεγόμενο Χαροποιὸν Πένθος ποὺ μᾶς χαρίζει ἡ θρησκεία τοῦ Χριστοῦ, ἕνα βότανο ἄγνωστο στοὺς ἀνθρώπους ποὺ δὲν πήγανε κοντὰ σ᾿ αὐτὸν τὸν καλὸν ποιμένα. Τούτη τὴ χαροποιὰ λύπη τὴν ἔχουνε ὅλα ὅσα ἔκανε ἡ ὀρθόδοξη τέχνη, καὶ τὰ εὐωδιάζει σὰν σμύρνα καὶ σὰν ἀλόη, κἂν εἰκόνισμα εἶναι, κἂν ὑμνωδία, κἂν ψαλμωδία, κἂν χειρόγραφο, κἂν ἄμφια, κἂν λόγος, κἂν κίνημα, κἂν εὐλογία, κἂν χαιρετισμός, κἂν μοναστήρι, κἂν κελλὶ κἂν σκαλιστὸ ξύλο, κἂν κέντημα, κἂν καντήλι, κἂν ἀναλόγι, κἂν μανουάλι, ὅτι καὶ νἆναι ἁγιωτικό.

www.imkby.gr