ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟΠΑΤΟΡΩΝ

Κάθε χρόνο στις 11 Δεκεμβρίου, εάν είναι Κυριακή, ή την πρώτη Κυριακή μετά τις 11 Δεκεμβρίου, η εκκλησία τιμά τη μνήμη των Αγίων Προπατόρων (πρώην Αγίων Πατέρων), δηλαδή των κατά σάρκα προγόνων του Ιησού Χριστού, όπως αναφέρονται στην πασίγνωστη περικοπή του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου (α΄, 1-16). Με την πάροδο του χρόνου το θέμα της Κυριακής αυτής διευρύνθηκε και περιέλαβε όλους τους προ Χριστού δίκαιους της Παλαιάς Διαθήκης.

Αρχικά, οι προπάτορες του Ιησού γιορτάζονταν την Κυριακή πριν από τα Χριστούγεννα. Η διεύρυνση του εορτολογικού περιεχομένου της Κυριακής προ των Χριστουγέννων επέφερε τη διχοτόμηση της Κυριακής αυτής και τη μετάθεση μέρους του θέματός της στην προ αυτής Κυριακή. Έτσι, οι Κυριακές των Αγίων Πατέρων έγιναν δύο και για να διακρίνονται η μία από την άλλη, η μία, η παλαιότερη, ονομάσθηκε «Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως» και η άλλη διατήρησε το παλαιό της όνομα «Κυριακή των Αγίων Πατέρων», που για να μη συγχέεται με τις Κυριακές των Πατέρων των Οικουμενικών Συνόδων έλαβε το όνομα «Κυριακή των Προπατόρων».

Κυριακή ΚΘ. επιστολών ή των Προπατόρων – το Αποστολικόν Ανάγνωσμα της Θ. Λ., «Βασιλίσκος και αετός», Λόγος του αειμνήστου Μητροπ. Νικαίας Γεωργίου Παυλίδου.

Αδελφοί, όταν ο Χριστός, που είναι η αληθινή ζωή μας, φανερωθεί, τότε κι εσείς, στην παρου¬σία του, θα φανερωθείτε μαζί του δοξασμένοι.
Απονεκρώστε, λοιπόν, ό,τι σας συνδέει με το αμαρτωλό παρελ¬θόν: Tην πορνεία, την ηθική ακαθαρσία, το πάθος, την κακή επιθυμία και την πλεονεξία, που είναι ειδωλολατρία. «Για όλα αυτά θα πέσει η οργή του Θεού πάνω σ’ εκείνους που δε θέλουν να πιστέψουν. Σ’ αυτούς ανήκατε άλλοτε κι εσείς, όταν αυτά τα πάθη δυνάστευαν τη ζωή σας. Τώρα όμως πετάξτε τα όλα αυτά από πάνω σας: Tην οργή, το θυμό, την πονηρία, την κακολογία και την αισχρολογία. Μη λέτε ψέματα ο ένας στον άλλο, αφού βγάλατε από πάνω σας τον παλιό αμαρτωλό εαυτό σας με τις συνήθειές του, και ντυθήκατε τον καινούργιο άνθρωπο, που ανανεώνεται συνεχώς σύμφωνα με την εικόνα του δημιουργού του, ώστε με τη νέα ζωή του να φτάσει στην τέλεια γνώση του Θεού. Σ’ αυτή τη νέα κατάσταση δεν υπάρχουν πια εθνικοί και Ιουδαίοι, περιτμημένοι κι απερίτμητοι, βάρβαροι, Σκύθες, δούλοι, ελεύθεροι• του Χριστού είναι όλα και ο Χριστός είναι σε όλα.

Επιμέλεια κειμένου, Ιωάννης Τρίτος.

ΒΑΣΙΛΙΣΚΟΣ ΚΑΙ ΑΕΤΟΣ

«Ουκ ένι Έλλην και Ιουδαίος, δούλος και ελεύθερος, αλλά τα πάντα και εν πάσι Χριστός»

Χωρίς επαναστάσεις, χωρίς αίματα και καταστροφάς, χωρίς πολυπλόκους νομοθεσίας, απλά και ειρηνικά, ο Χριστιανισμός ανοίγει τον δρόμον και δίδει τας ωραιοτέρας λύσεις επάνω εις τα πλέον ακανθώδη κοινωνικά θέματα, τα οποία ο ανθρώπινος εγωισμός και η πολυμήχανος κακία περιπλέκουν επικινδύνως και δημιουργούν τας συγκρούσεις και τα δράματα. Δύο τέτοια θέματα θίγει ο Απόστολος Παύλος εις το σημερινόν Αποστολικόν του ανάγνωσμα, εις των οποίων την ανάλυσιν καλόν θα είναι να στρέψωμεν την προσοχήν μας.

Α. «Ουκ ένι Έλλην και Ιουδαίος»

Δεν υπάρχει δια τον Χριστιανισμόν Έλλην και Ιουδαίος. Δεν είναι νοητός αυτός ο χωρισμός. Ημπορεί οι άνθρωποι να διαφέρουν ως προς το χρώμα, την γλώσσαν, την φυλήν, την εθνικότητα. Όταν όμως προσέλθουν εις την θρησκείαν του Χριστού, καταργούνται αι διαφοραί. Όλοι μαζί αποτελούν τότε την μεγάλην Χριστιανικήν κοινότητα, η οποία εμπνέεται από τα ίδια ιδανικά. Τα ιδανικά του Σταυρού.

Μέσα επομένως εις τον Χριστιανισμόν δεν υψώνονται κάστρα διαχωριστικά• ούτε αναπηδούν φυλετικαί διακρίσεις. Τα σύνορα των κρατών δεν ημπορούν να ορθώσουν σύνορα καρδιών. Οι ψυχές μένουν χωρίς διαχωριστικές γραμμές. Ηνωμένες με την χρυσήν αλυσίδα της κοινής πίστεως.

Αν ημπορούσαν κάποτε να γίνουν όλοι οι λαοί αληθινά Χριστιανικοί, τότε μέσα εις τα κράτη δεν θα εστήνοντο δίκτυα κατασκοπείας ούτε θα ανεπτύσσετο θολή και ανειλικρινής διπλωματία ούτε θα εδίδοντο την μίαν στιγμήν δεξιώσεις και την άλλην στιγμήν άνανδρα και προδοτικά τελεσίγραφα. Ούτε θα κροτούσε το τηλεβόλον. Διότι ο χειρότερος τρόπος διακανονισμού των διαφορών μεταξύ των λαών είναι ο πόλεμος.

Αλλά δεν θέλουν τα έθνη και οι λαοί να ζήσουν την ωραίαν ζωήν της ειρήνης και αγάπης που χαρίζει ο Χριστιανισμός. Ετελείωσεν ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος και ο κόσμος, παρά τις αφάνταστες καταστροφές, δεν φαίνεται να έβαλε γνώσιν. Και σήμερα πάλιν ο ένας λαός στρέφεται κατά του άλλου, απειλεί την ελευθερίαν και την εδαφικήν του ακεραιότητα, στέλλει κατασκόπους και μυστικούς πράκτορας, αρπάζει κρυφίως μυστικά έγγραφα, υποκινεί επαναστάσεις, ανάβει φωτιές ιδεολογιών και ετοιμάζει ανατροπές… Και σκέπτομαι. Αν αι σημαχίαι των λαών και κρατών, οποιουδήποτε χρώματος και σχήματος , είχαν τον Σταυρόν εις το μέσον, αληθινά και τίμια, τότε, χωρίς καμμίαν αμφιβολίαν, δεν θα είχαν γεμίσει τα νεκροταφεία, οι θάλασσες, η γη όλη, από τα εκατομμύρια. των Σταυρών, που έστησεν η χωρίς Σταυρόν ανθρωπότης!… Δεν θα είχαν γεμίσει!…

Β. Ουκ ένι δούλος και ελεύθερος….»

Ο Θεός, αδελφέ, δεν εδημιούργησεν ελευθέρους και δούλους. Αδελφούς ελευθέρους μόνον έπλασε, και στην ψυχή και στο σώμα.

Και όμως, είχε φθάσει η ανθρωπότης εις το σημείον, πριν να έλθη ο Χριστός, να είναι κατά το μεγαλύτερον μέρος σκλαβωμένη. Εις την Αττικήν λόγου χάριν υπήρχαν 300.000 δούλοι έναντι 40.000 μόνον ελευθέρων. Εις την Αλεξάνδρειαν επί 600.000 κατοίκων, οι μισοί ήσαν δούλοι. Εις την Ρώμην επί 1.500.000 κατοίκων, το 1.000.000 ήσαν δούλοι. Ήλθε κατόπιν ο Χριστιανισμός. Ο χωρισμός αυτός ήτο απαράδεκτος. Και εκηρύχθη η κατάργησις της δουλείας, και έγινεν εκείνο το θαυμαστόν. Μέσα εις τας κατακόμβας, 15 και 20 μέτρα υπό την γην, κάτω από το ιλαρόν και μυστικοπαθές φως των λυχναριών, λουσμένοι από το θείον φως του Χριστού, ο Ρωμαίος άρχων ενηγκαλίζετο τον δούλον του και η πατρικία ησπάζετο την πτωχήν δούλην της. Έσπασεν ο Χριστός τις αλυσίδες και ήνωσε τα χέρια και τις καρδιές των κυρίων με τους δούλους.

Όμως! Ημπορεί να κατηργήθη από τον χριστιανικόν κόσμον η δουλεία, εκείνη η παλαιά, αλλά η χωρίς ουσιαστικόν δεσμόν με τον Χριστόν ανθρωπότης εδημιούργησεν άλλες μορφές δουλείας. Έτσι, πιέζονται και σήμερον ακόμη λαοί κάτω από τα δεσμά σκληρών δυναστών, οι οποίοι απορροφούν τας δυνάμεις των δυστυχισμένων, όπως η βδέλλα απομυζά το αίμα από τον οργανισμόν, εις τον οποίον προσεκολλήθη. Πόσον αίμα εχύθη και χύνεται δια να κερδηθή αυτή η ελευθερία!

Συνέβη όμως και κάτι άλλο. Μέσα εις τους ελευθέρους λαούς μία μερίς κατώρθωσε να υποτάξη πολλούς. Ημπορεί να μην τους έκαμε δούλους με την παλαιάν μορφήν. Όμως οικονομικώς τους εσκλάβωσε. Επήρε στα χέρια της την δύναμιν του χρήματος και έπλεξε κλοιόν γύρω από τον λαιμόν των αδυνάτων και μικρών. Και έτσι τους σύρει σαν σκλάβους όπου θέλει.

Και ενώ αυτοί σπαταλούν το χρήμα δια τον εαυτόν των εις εκδηλώσεις, που πολλάκις εγγίζουν τα όρια της παραφροσύνης, τους άλλους τους κρατούν σκλάβους της ανεχείας. Και εξεγείρονται με τον τρόπον αυτόν οι μικροί, οι αληθινά σκλαβωμένοι, και εγκαθιδρύεται το μίσος εις την κοινωνίαν. Και ευρίσκουν έδαφος δια προπαγάνδας διάφορα ανατρεπτικά συστήματα. Και φωνάζουν ότι πρέπει να σπάσουν οι μικροί τα δεσμά.

Αλλοίμονον! Δεν διορθώνονται έτσι τα κακώς κείμενα. Χρειάζεται ριζικωτέρα λύσις.

«Τα πάντα και εν πάσι Χριστός».

Τα ανθρώπινα κοινωνικά συστήματα, όταν δεν έχουν τον Θεόν θεμέλιον, προσπαθούν να διορθώσούν τα κακά, αλλά δεν ημπορούν. Ο Χριστιανισμός μόνον επιτυγχάνει. Διότι διορθώνει την βάσιν. Τον άνθρωπον. Και όταν αλλάξη ο άνθρωπος, τότε αλλάζουν όλα. Είναι όπως συμβαίνει με τα δένδρα. Δια να θεραπεύσης την αρρώστεια, πρέπει να κτυπήσης τη ρίζα. Εκεί είναι η αιτία του κακού. Έτσι πρέπει να γίνη και η κοινωνική αλλαγή. Αυτήν την αλήθειαν δεν φαίνεται να την έχουν καταλάβει οι άνθρωποι. Δεν κατάλαβαν ότι ο νόμος του Θεού είναι η Χρυσή βάσις. Είπα χρυσή. Συμπληρώνω: «και η μόνη ορθή. Και δικαία.

Διότι λόγου χάριν ο Χριστιανισμός δεν επιδιώκει ισοπέδωσιν όλων μέσα εις την κοινωνίαν. Αυτό θα ήτο και άδικον και αδύνατον. Είναι εις όλους φανερόν ότι δεν ημπορεί όλοι να είναι εις την κορυφήν. Δεν ημπορεί να είναι όλοι μάτια, όλοι μυαλό, όλοι καρδιά. Χρειάζονται και τα χέρια, τα πόδια, τα κόκκαλα, τα σπλάχνα. Όλοι είναι άξιοι σεβασμού. Κανένας δεν είναι παραπεταμένος. Και όλοι πρέπει να συνεργάζωνται για τον αυτόν σκοπόν.

«Τα πάντα και εν πάσι Χριστός», σημειώνει ο Απόστολος Παύλος. Και ο Έλλην και ο Ιουδαίος και τα άτομα και οι λαοί και τα πάντα, όλα ηνωμένα κάτω από την σημαίαν του Χριστού.

Αυτή η έννοια του Χριστού κυβερνώντος τα πάντα, είναι η δύναμις που κινητοποιεί την αγάπην που ενώνει τις ψυχές, που πυργώνει τους όμορφους κόσμους της δικαιοσύνης, που μεταβάλλει την γη εις παράδεισον. Αυτή είναι η μεγαλύτερη νίκη στη γη. Και η ωραιότερη κατάκτησις ανάμεσα στους ανθρώπους.

«Τα πάντα και εν πάσι Χριστός»!

Πότε, άραγε, θα γίνη αυτό πραγματικότης; Πότε;

Αγαπητοί,

Υπάρχει ένας χαρακτηριστικός και διδακτικός μύθος. Μιά μέρα, ο βασιλίσκος, ένα μικρό πουλάκι, είπε στον αετό. Αν πετάξωμε μαζύ, στοιχηματίζω ότι θα σε ξεπεράσω στο ύψος. Ας δοκιμάσωμεν, απήντησεν ο αετός. Άνοιξε τότε τις μεγαλοπρεπείς φτερούγες του και εβυθίσθη μέσα εις τον γαλανόν ουρανόν. Αλλά ο μικρός και πονηρός βασιλίσκος κρυφά εκάθησεν εις την ράχιν του βασιλέως των πουλιών. Και όταν ο αετός εσταμάτησε το πέταγμά του και εκοίταξε προς τα κάτω, δια μιάς το μοχθηρό, μικρό πτηνόν επέταξε λίγα μέτρα υψηλότερα και εφώναξε θριαμβευτικά: Σε ενίκησα, εγώ ευρίσκομαι υψηλότερα. Αχάριστο πουλάκι, είπεν ο γίγας του αέρος. Χωρίς εμένα θα έμενες στα χαμηλά. Επάνω εις την ράχιν μου εστηρίχθηκες δια να ανέβης. Μη καυχάσαι. Υπάρχουν και άλλα ύψη, που μόνον με τη βοήθειά μου θα μπορέσης να κατακτήσης. Και έδωσεν ένα πέταγμα και εχάθη στον ουρανό. Ο βασιλίσκος δεν μπόρεσε να τον ακολουθήση και έμεινεν εκεί. Νικημένος.

Αδελφέ,

Ό,τι επέτυχεν ο άνθρωπος υψηλό και ρωμαλέο, το χρεωστεί εις τον Χριστιανισμόν. Αλλά υπάρχουν και άλλα, που πρέπει να πραγματοποιήση. Αν ενωθή με τον Θεόν, θα το κατορθώση. Άλλως, θα αποτύχη, και θα μείνη μόνον με τις ελπίδες και τους πόθους. Νικημένος και δυστυχής. Ναι, νικημένος και δυστυχής!

Από το βιβλίο «Φως ταις τρίβοις μου», του Μητροπολίτου Νικαίας, Γεωργίου Παυλίδου, σελίς 199 και εξής.

Επιμέλεια κειμένου, Δημήτρης Δημουλάς.