Το κήρυγμα του αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού στην έρημο του Ιορδάνου μπορεί να συνοψισθεί στην φράση: «Μετανοείτε· ήγγικε γαρ η Βασιλεία των Ουρανών» (Ματθ. 3:2). Ο Χριστός ήταν η Βασιλεία των Ουρανών, διότι ο Χριστός ήταν ο Υιός του Θεού, ο οποίος θα εγκαινίαζε στον κόσμο την έλευση του Αγίου Πνεύματος, που είναι η Βασιλεία των Ουρανών. Διότι, όπου είναι το Άγιο Πνεύμα, εκεί είναι και η Βασιλεία των Ουρανών. Αλλά τον Χριστό και το Άγιο Πνεύμα δεν μπορεί να δεχθεί ο άνθρωπος χωρίς μετάνοια. Η μετάνοια είναι η αναγκαία προϋπόθεση, για να δεχθεί τον Ιησού Χριστό ως Θεάνθρωπο και να δεχθεί την Χάρη του Αγίου Πνεύματος.
Όσο ο άνθρωπος ζει αμετανόητος, σκληρημένος μέσα στον εγωισμό του, στην αυτάρκειά του, στην φιλαυτία του και στα πάθη του, δεν μπορεί να δεχθεί ούτε τον Χριστό ως Θεάνθρωπο ούτε την Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Γι’ αυτό και ο Τίμιος Πρόδρομος, προκειμένου να ανοιχθούν οι καρδιές των ανθρώπων και να δεχθούν τον Ιησού Χριστό και το Άγιο Πνεύμα, εδίδασκε «μετανοείτε».
Αλλά η φωνή του Τιμίου Προδρόμου φθάνει μέχρις ημών και το κήρυγμά του είναι αιώνιο κήρυγμα. Και εμάς μας καλεί ο Τίμιος Πρόδρομος σήμερα να είμαστε άνθρωποι της μετανοίας, εάν θέλουμε να έχουμε τον Χριστό στην καρδιά μας και εάν θέλουμε να έχουμε την Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Όπως και άλλοτε τονίσαμε, η μετάνοια δεν είναι κάτι που γίνεται μία φορά και τελειώνει. Είναι μία διαρκής στάση ζωής. Συνεχώς πρέπει να μετανοούμε, για να μη φεύγει η Χάρη του Θεού από εμάς.
Όταν πιστέψουμε ότι είμαστε τέλειοι, ότι δεν έχουμε ανάγκη μετανοίας, ήδη βρισκόμαστε σε μία υπερηφάνεια, η οποία εμποδίζει την Χάρη του Θεού να ενεργήσει σε μας. Η ειλικρινής μετάνοια δεν είναι μόνο πόνος, γιατί δεν εκπληρώνουμε στην ζωή μας το θέλημα του Θεού, αλλά είναι και απόφαση αγώνος για την απαλλαγή μας απ’ ό,τι λυπεί τον Θεό.
Και μία σκέψη να κάνη ο άνθρωπος του Θεού –άπρεπη σκέψη– η οποία τον χωρίζει από τον Θεό, πονάει και λυπείται, διότι λύπησε τον Θεό, και μετανοεί. Αισθάνεται ότι ακόμα και από ένα λογισμό κακό και απρεπή, έστω και αν είναι ένας ψιλός λογισμός, χάνει την Χάρη του Θεού, και πρέπει πάλι να μετανοήσει, να ζητήσει συγχώρηση από τον Θεό, για να έλθει η Χάρη του Θεού μέσα του.
Εκπληρώνεται στον προφήτη Ιωάννη και η προφητεία της Παλαιάς Διαθήκης: «πάσα φάραγξ πληρωθήσεται και παν όρος και βουνός ταπεινωθήσεται» (Ησ. 40:4). Οι φάραγγες που πρέπει να πληρωθούν, για να έλθει ο Μεσσίας στην ζωή μας, είναι οι ελλείψεις οι πνευματικές που έχουμε, και τα βουνά που πρέπει να ταπεινωθούν, για να γίνει ευθεία η οδός του Κυρίου και να περπατήσει ο Κύριος και να έλθει σ’ εμάς, είναι τα πάθη, τα οποία ως άλλα βουνά μας πλακώνουν και δεν μας αφήνουν να ζήσουμε ζωή απαθείας και αγιότητος.
Γι’ αυτό λοιπόν, πρέπει να έχουμε μία συνεχή μέριμνα στον εαυτό μας· τι κενά έχουμε, τι ελλείψεις έχουμε, τι φαράγγια έχουμε μέσα μας και τι βουνά έχουμε μέσα μας, δηλαδή τα πάθη που μας εμποδίζουν να ενωθούμε με τον Θεό. Και όλη μας η ζωή να είναι ζωή μετανοίας, ζωή αγώνος, ώστε τις μεν ελλείψεις να καλύψουμε, τα δε πάθη να ταπεινώσουμε, για να μπορέσουμε να ενωθούμε με τον Κύριο Ιησού Χριστό, ως Μεσσία, Λυτρωτή μας και Σωτήρα μας.
Ευχαίς του Τιμίου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου, ας αξιωθούμε όλοι να αγωνισθούμε τον καλό αυτό αγώνα της μετανοίας μέχρι της τελευταίας μας αναπνοής.
(1991)
Από το βιβλίο: † Αρχιμανδρίτου Γεωργίου, ΟΜΙΛΙΕΣ ΣΕ ΕΟΡΤΕΣ ΑΓΙΩΝ (ΤΩΝ ΕΤΩΝ 1981-1991) Β’. Ιερά Μονή Οσίου Γρηγορίου, Άγιον Όρος 2016, σελ. 140.
