Η ΘΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΗ Ε ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

 «Αδελφοί, ο Χριστός ήλθε στον κόσμο αρχιερέας για τα μέλλοντα αγαθά. Και χρησιμοποίησε μια καλύτερη και τελειότερη σκηνή, που δεν την έφτιαξαν ανθρώπινα χέρια, που δεν είναι δηλαδή από τούτο τον κόσμο. Μπήκε στα άγια μία για πάντα κι εξασφάλισε για τους ανθρώπους παντοτινή λύτρωση, όχι με το αίμα τράγων και μοσχαριών, αλλά με το δικό του αίμα. Γιατί, αν το αίμα των μοσχαριών και των τράγων και η στάχτη από το κάψιμο της μοσχίδας, όταν ραντίζει τους μολυσμένους, τους καθαρίζει σωματικά, πόσο μάλλον το αίμα του Χριστού, που με το άγιο Πνεύμα αντί για φωτιά, πρόσφερε τον εαυτό του άμωμο σφάγιο στο Θεό, θα καθαρίσει τη συνείδησή σας, για να λατρεύετε τον αληθινό Θεό;» 

Η σημερινή αποστολική περικοπή δίνει ένα μεγάλο έναυσμα για να γίνει μια προσέγγιση στο Μυστήριο της Θείας Κοινωνίας, του Δεσποτικού Σώματος και του Αίματος, που άπαξ προσφέρθηκε κατά την υπέρτατη θυσία του Ιησού Χριστού και αγιάζει τους κοινωνώντας από το Ποτήριο της Ζωής.

Είναι ανάγκη λοιπόν, αδελφοί μου, να κατανοήσουμε το ύψος και το μέγεθος, του μυστηρίου. Είναι ανάγκη να χωρέσει μέσα στο ανθρώπινο μυαλό μας, αυτό που ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων διακηρύττει. «Μη προσέχεις λοιπόν σαν να είναι σκέτο ψωμί και κρασί. Είναι σώμα και αίμα σύμφωνα με τα λόγια του Χριστού. Κι αν οι αισθήσεις σου αμφιβάλλουν, η πίστις σου να σε καθησυχάζει».(Κυρίλλου Ιεροσσολύμων. 166.Μυστ.Κατήχησις Δ'.).

Μόνο αν κατορθώσουμε να αναζωπυρώσουμε την πίστη μας απέναντι στο μυστήριο, αν και ο νους και η καρδιά μας, μείνουν ανοιχτά στην μεγάλη αλήθεια ότι η Θ. Ευχαριστία είναι πραγματική Κοινωνία του Σωτήρος Χριστού, μόνον τότε θα σταθούμε σωστά απέναντι σ' αυτό, μόνον τότε η προσέλευση μας θα γίνεται με πόθο, μόνον τότε θα αποχωρούμε απ' το «Μεγάλο Τραπέζι», χορτασμένοι από Θεό, «σύσσωμοι» και «σύναιμοι» του Κυρίου, όντως «Χριστοφόροι» και «Θεοφόροι».

Αδελφοί μου!

Βρισκόμαστε λίγο πριν το τέλος της Μεγάλης Σαρακοστής και προσκαλούμαστε να γιορτάσουμε την «όντως ζωήν», που προσφέρεται μέσα από το «Δείπνον το Μυστικόν». Η Τράπεζα της λειτουργίας της Ευχαριστίας του Θεού απλόχερα χαρίζει τη ζωή. «Η Τράπεζα γέμει, τρυφήσατε πάντες» τονίζει ο ιερός Χρυσόστομος. «Ο Μόσχος πολύς, μηδείς εξέλθη πεινών».

Λίγα λόγια λοιπόν να θυμηθούμε, σχετικά με τη Θεία Κοινωνία, την οποία κακώς αυτές τις μέρες συνηθίζει να θυμάται ο πολύς κόσμος.

Ø    Της θ. Κοινωνίας λοιπόν πρέπει να προηγείται η συμμετοχή στη θ. Λειτουργία. Στη διάρκεια της ο πιστός προσεύχεται με θέρμη να τον αξιώσει ο Θεός να μεταλάβει των αγιασμάτων, χωρίς να ζημιωθεί εξ αιτίας της αναξιότητας του. Δηλαδή, η θ. Κοινωνία, να μην αποβεί σε βάρος του και τον κατακρίνει. «Μη εις κρίμα η εις κατάκριμα».

Ø    Την ώρα της θ. Κοινωνίας μπαίνει κάθε πιστός στη σειρά του, χωρίς να σπρώχνει η να βιάζεται, με ευλάβεια, χωρίς φωνές, διεκδικήσεις προτεραιότητας, διαγκωνισμούς –σπρωξιές και ύβρεις. Σε τίποτε δεν μας ωφελεί το να προσερχόμαστε για την Μετάληψη ανταλλάσσοντας πικρές λέξεις με τους αδελφούς μας, επειδή θέλουμε εμείς η αυτοί να φτάσουμε πρώτοι στο Αγ. Ποτήριο ή το ακόμα χειρότερο επειδή σιχαινόμαστε τον προηγούμενο μας.. Αντί φιλονικιών, οφείλουμε καθώς πλησιάζουμε στο Αγ. Ποτήριο, να προσευχόμαστε να μας αξιώσει ο Θεός της τιμής να κοινωνήσουμε το σώμα Του και το αίμα Του. Καλό όμως είναι να προσφέρουμε προτεραιότητα στα παιδιά, στις μητέρες με μωρά στην αγκαλιά, στους γέροντες και στους αναπήρους.

Ø    Στεκόμαστε λοιπόν μπροστά στο Άγιο Ποτήριο με υπομονή και έλλειψη βιασύνης, έστω κι αν χρειαστεί να κοινωνήσουμε τελευταίοι. Στεκόμαστε πάντοτε ο ένας πίσω από τον άλλον αφήνοντας υποχρεωτικά διάδρομο για να φεύγουν όσοι κοινωνούν και ποτέ δεν σχολιάζουμε ή και φιλονικούμε αν κάποιος «πιο έξυπνος από μας» μας πήρε τη θέση και πέρασε μπροστά μας.

          «Τι τρέχεις τό­σον βιαστικός να πλησιάσεις; είπε μου. Ένεκα ποιας αιτίας επείγεσαι να δεις σφαγιασμένο το πρόβατο; Εάν χρειαζόταν να στέκεσαι καθ' όλη τη διάρκεια της «μέρας» και να παρατηρείς τη θυσία, θα την χόρταινες; Τι λέγεις; … Τώρα λοιπόν, πού πρόκειται να προσέλθεις και να κοινώνησες, αισθάνεσαι τόσον μεγάλο κάματο σε τόσο βραχύ χρονικό διάστημα; Δεν αντιλαμβάνεσαι, ότι με τον τρόπον αυτό πρόκειται να τα χάσεις όλα;» (Ομιλία εις το όνομα του κοιμητηρίου κα! εις τον Σταυρόν, 2, 473-474),

Ø    Φτάνοντας μπροστά στον Ιερέα κάνουμε τον σταυρό μας και παίρνουμε με προσοχή από το χέρι του προηγούμενου πιστού, που κοινώνησε, το μάκτρο, δηλαδή το κόκκινο πανί, το όποιο πιάνουμε με τα δυο μας χέρια και το τοποθετούμε κάτω από το σαγόνι μας απλωμένο.. Έτσι προφυλάσσουμε τη θ. Κοινωνία από ενδεχόμενη πτώση κάποιου «μαργαρίτη» κάτω, πράγμα που αν συμβεί είναι μεγάλη αμαρτία. «Μαργαρίτης» ονομάζεται και το απειροελάχιστο τμήμα του Αγ. Άρτου, που είναι Σώμα Χρίστου.

Αμέσως λέμε το μικρό όνομα μας ευκρινώς για να το ακούσει ο ιερεύς, ώστε να το μνημονεύσει όταν  θα μας κοινωνεί, λέγοντας: «μεταλαμβάνει ο δούλος του Θεού... σώμα και αίμα Χρίστου εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν αιώνιον».

Ø    Ανοίγουμε το στόμα μας καλά και περιμένουμε τον ιερέα να βάλει μέσα την λαβίδα, δηλαδή το κουταλάκι με τη θ. Κοινωνία. Και τότε κλείνουμε το στόμα μας. Μερικοί δεν ανοίγουν καλά το στόμα τους η το κλείνουν πριν η λαβίδα μπει μέσα, άλλοι προσπαθούν να «ρουφήξουν» από μακριά τη Θ. Κοινωνία, με κίνδυνο να υπάρξει ζημιά. Ο ιερεύς μόλις ο πιστός κλείσει το στόμα του, τραβά έξω την λαβίδα και ο πιστός καταπίνει τη θ. Κοινωνία.

Ø    Αμέσως μετά, με το κόκκινο πανί, το μάκτρο, σκουπιζόμαστε στο στόμα και το ξαναδίνουμε στον Ιερέα ή στον επόμενο. Δεν το αφήνουμε να κρεμαστεί κάτω. Στο σημείο αυτό πρέπει να έχουμε υπόψη πόσο μεγάλη ασέβεια είναι να προσέρχονται οι γυναίκες να κοινωνήσουν με βαμμένα τα χείλη! Πράγμα που εκτός των άλλων, έχει και τα αηδιαστικά αποτελέσματα να μένει το χρώμα στην αγία Λαβίδα και το μάκτρο.

Ø    Ο πιστός που κοινώνησε κάνει το σημείο του Σταυρού και απέρχεται προσευχόμενος. Επιστρέφουμε στη θέση μας για να παρακολουθήσουμε την υπόλοιπη  Θ. Λειτουργία μέχρι το «Δι΄ ευχών. Εκτός αν θέλουμε να μοιάσουμε στον Ιούδα που τα παράτησε όλα κι αποχώρησε από το μυστικό Δείπνο.

«Τι κάνεις, άνθρωπε; -Λέγει ο ι. Χρυσόστομος.- Όταν ό Χρι­στός είναι παρών, όταν άγγελοι παραστέκονται, όταν εί­ναι ενώπιον μας η φρικτή αυτή τράπεζα, όταν οι αδελφοί σου μυσταγωγούνται ακόμη, συ τους εγκαταλείπεις και φεύγεις έξω; Και σε ένα συνηθισμένο γεύμα αν προσκληθείς, έστω και αν νωρίτερα από τους άλλους χορτάσεις, δεν τολμάς να φυγής πρότερα από τους φίλους σου, όταν οι άλλοι ακόμη εξακολουθούν να τρώγουν. Εδώ δε, ενώ τα Θεία Μυστήρια ακόμη επιτελούνται, ενώ η ιερά τελετή ακόμη δεν έχει τελειώσει, συ τα αφή­νεις όλα στη μέση και αναχωρείς. Πώς αυτά είναι ά­ξια συγγνώμης; Ποια δε απολογία θα βρεις; Θέλετε να πω τίνος έργο κάμνουν όσοι αναχωρούν προτού να συμπληρωθεί ή Ευχαριστία και δεν περιμένουν να αναφέρουν στο Θεό τις ευχαριστήριες ωδές επί τη λήξει του Ιερού Μυστηρίου; Ίσως να σας φανεί) υπερβολικό αυτό, πού πρόκειται να λεχθεί αλλά είναι ανάγκη να το πω. Και το απαιτεί ή ραθυμία πού δεί­χνουν οι πολλοί. Αυτοί λοιπόν ομοιάζουν με τον Ιούδα» (Εις το βάπτισμα του Χριστού, 2, 441-442).

Ø    Στο τέλος, όπως έχει επικρατήσει παίρνουμε το αντίδωρο και αποχωρούμε γεμάτοι ειρήνη και αγάπη και θεία ζεστασιά.  

Αδελφοί μου!

Το θέμα της βαθιάς πίστεως στο Μυστήριο της Θ. Ευχαριστίας άλλοτε δεν υπήρχε καν ανάγκη να συζητείται .Ήταν αυτονόητο .Ήταν αδιανόητο για κάποιον Χριστιανό να μην πιστεύει ακράδαντα και να μην μετάσχει σ' Αυτό, όχι μόνο τακτικά αλλά και -το σπουδαιότερο σωστά. Όποιος δεν τρεφόταν με το ουράνιο Μάννα, αυτός εθεωρείτο πνευματικά νεκρός. Γι' αυτό, τονίζει και πάλι ο ι. Χρυσόστομος. «Άνοιξε τις πύλες του ουρανού και κοίτα εκεί μέσα και θα ατενίσεις το σώμα του βασιλέως Χριστού. Αυτό το τιμιότερο από καθετί άλλο, το βλέπεις και στη γη. Και δεν το βλέπεις μόνον αλλά και το ψηλαφείς. Και δεν το ψηλαφείς απλώς, αλλά και το εσθίεις και το παίρνεις μαζί σου. Λοιπόν καθάριζε την ψυχή σου, ετοίμαζε την σκέψη σου προκειμένου να υποδεχθείς το Μυστήριο αυτό».-

Κυριακή οσίου Ιωάννου της Κλίμακος

 

Τέταρτη εβδομάδα Νηστειών 

και Κυριακή οσίου Ιωάννου της Κλίμακος

Η τετάρτη εβδομάδα που ευρίσκεται στο μέσον της Νηστείας φωτίζεται από την παρουσία του Τιμίου Σταυρού, τον οποίο μνημονεύουν αδιάκοπα οι ακολουθίες αυτών των ημερών. «Μέσον διιπεύοντες σήμερον, ἡμερῶν τῆς ἐγκρατείας, τῇ δυνάμει τοῦ Σταυροῦ, τὸν ἐν τοῦτῳ ὑψωθέντα, μέσον γῆς ὡς κραταιὸν καὶ Θεὸν δοξολογήσωμεν…».

Ο τίμιος Σταυρός αυτές τις ημέρες ευρίσκεται στο προσκυνητάρι για προσκύνημα υπό των πιστών. «Σήμερον τὸν Σταυρὸν τοῦ Κυρίου προσκυνοῦντες, βοήσωμεν: “Χαῖρε ζωῆς ξύλον, ἅδου καθαιρέτα, Χαῖρε χαρὰ κόσμου, φθορᾶς ἀναιρέτα, Χαῖρε ὁ τοὺς δαίμονας σκορπίζων τῇ δυνάμει σου”…».

Μαζί με την τιμή του Σταυρού μνημονεύεται αυτή την εβδομάδα και η παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου, που μας υπενθυμίζει πάλι τον κίνδυνο της υπερηφανείας και την μεγάλη ωφέλεια της ταπεινώσεως. Τα αμαρτωλά έργα που εκάναμε είναι πάντοτε μία αφορμή ταπεινώσεως και κραυγής με τον τελώνη: «Ἀτενίσαι τὰ ὄμματα εἰς οὐρανὸν οὐ τολμῶ ὁ τάλας ἐγώ, ἐκ τῶν πονηρῶν μου πράξεων…» (Εσπερινός της Κυριακής).

«Τοῖς πάθεσι δουλώσας τῆς ψυχῆς μου τὸ ἀξίωμα, κτηνώδης ἐγενόμην, καὶ οὐκ ἰσχύω ἀτενίσαι πρὸς σὲ Ὕψιστε, ἀλλὰ κάτω νενευκὼς Χριστέ, ὡς ὁ Τελώνης, δέομαι κραυγάζων σοι: ὁ Θεὸς ἱλάσθητί μου καὶ σῶσον με» (Εσπερινός της Παρασκευής).

Αλλά ο Χριστός μας εδίδαξε, περισσότερο από το παράδειγμα του Τελώνου, την ταπείνωση με την ίδια την ταπεινωμένη ζωή Του. Γι’ αυτό: «Παρὰ Κυρίου, τοῦ ταπεινώσαντος ἑαυτόν, μέχρι τοῦ διὰ σταυροῦ θανάτου, διὰ σε, μαθοῦσα ψυχή μου, τὴν ἐξ ἐπάρσεως ταπείνωσιν, καὶ τὴν ἐκ ταπεινώσεως ὕψωσιν, ἐπ᾿ ἀρεταῖς μὴ ἐπαίρου, μηδὲ σαυτὴν δικαίαν ὑποπτεύσασα, τὸν πλησίον κατάκρινε, ὡς ὁ μεγάλαυχος φαρισαῖος, ἀλλὰ τῶν ἁμαρτημάτων μνημονεύουσα μόνον, ὡς ὁ τελώνης βόησον: Ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ» (Εσπερινός της Πέμπτης).

Με την ταπείνωσή Του ο Κύριος μας εχάραξε την μοναδική οδό της ταπεινώσεως: «Ἀρίστην ὁδὸν ὑψώσεως Χριστέ, τὴν ταπείνωσιν ἔδειξας, σεαυτὸν κενώσας καὶ μορφὴν δούλου λαβών, τοῦ φαρισαίου τὴν μεγάλαυχον εὐχὴν μὴ προσιέμενος, τοῦ δὲ τελώνου τὸν συντετριμμένον στεναγμόν, ὡς ἱερεῖον ἄμωμον, ἐν τοῖς ὑψίστοις προσδεχόμενος».

Η Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως με την αναφορά της στις δύο ευαγγελικές παραβολές, του Ασώτου Υιού και του Τελώνου, έχει ένα βαθύ πνευματικό νόημα. Ο Σταυρός από το ένα μέρος είναι σημείο της ανεκφράστου ευσπλαγχνίας και απείρου αγάπης του Θεού. «Οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν Υἱὸν Αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν…» (Ιωάν. 3, 16). Ενώ από το άλλο μέρος είναι το σημείο  της απεράντου ταπεινώσεως του Κυρίου, ο οποίος «ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ» (Φιλιπ. 2, 8).

Αυτά μας διδάσκει ο Σωτήρ μ’ αυτές τις δύο παραβολές. Μας το φανέρωσε τελειότερα με τον σταυρικό του θάνατο. Ταπείνωσις και αγάπη είναι το πλήρωμα της πνευματικής τελειότητος. Αυτές τις αρετές τις ζητάμε με τόση επιμονή, καθ’ όλη την διάρκεια της Νηστείας, με την προσευχή του οσίου Εφραίμ. Το αυτό μας αποκαλύπτει ο Κύριος με το μυστήριο του Σταυρού Του, το οποίον τιμούμε στο μέσον της Αγίας Τεσσαρακοστής.

Η τετάρτη Κυριακή θέτει ενώπιόν μας, ωσάν μία ζωντανή εικόνα, όλες τις αρετές του μεγάλου πατρός και διδασκάλου της μετανοίας, του αγίου Ιωάννου του συγγραφέως του βιβλίου που λέγεται Κλίμαξ. Η ζωή του ήτο ζωή μυστική, ταπεινή και φλογισμένη από τον θείο έρωτα. Δεκατέσσερα χρόνια έζησε στην ησυχία, συνεχώς πυρακτούμενος από τον ένθεο ζήλο και την φλόγα της θείας αγάπης.

Όλη η βιοτή του ήτο μία αφιέρωσις στην αδιάκοπη προσευχή και την πύρινη αγάπη του Θεού. Γι’ αυτό έγινε πρότυπο πάσης αρετής και εμπειρίας ιατρός των αρρωστημένων ψυχών μας. Με την ταπεινωτική του σοφία, διότι το Άγιο Πνεύμα ωμιλούσε δια του στόματός του, ανεδείχθη απλανής αστήρ φωτίζων τα πέρατα του κόσμου. (Βλέπε Κοντάκιον του Αγίου).

Τον πλούτο αυτής της σοφίας του συγκέντρωσε στο πνευματικό του θησαυροφυλάκιο, που ονομάζεται «Κλίμαξ του παραδείσου», την οποία προσέφερε ως το τιμιώτατο δώρο στον ορθόδοξο μοναχισμό.

Αποτελείται από 30 βαθμίδες (σκαλιά), όσα ήσαν και τα χρόνια της ταπεινἤς ζωής του Κυρίου μας, και μας ανεβάζει από σκαλί σε σκαλί, από τα επίγεια στα ουράνια. Φυγή εκ του κόσμου, δηλαδή απάρνησις περιουσιών, συγγενών, του ιδίου του εαυτού μας, υποταγή σ’ έναν έμπειρο διδάσκαλο, μετάνοια μετά δακρύων, μνήμη θανάτου, σιωπή, απροσπάθεια και άρνησις κάθε ανθρωπίνης φροντίδος, όλα αυτά μας βοηθούν να ξεριζώσουμε τα πάθη από την καρδιά μας, όπως γαστριμαργία, φιλαργυρία, υπερηφάνεια, ακηδία και τα λοιπά πάθη, και μας ανεβάζουν ψηλά για την απόκτηση των πνευματικών αρετών, όπως είναι η πραότης, αγνεία, ακτημοσύνη, αγρυπνία, ταπείνωσις, εγρήγορσις, προσευχή, ησυχία, απάθεια και οι τρεις μεγάλες θεολογικές αρετές: πίστις, ελπίς και αγάπη.

Αφού ο ίδιος ανέβηκε προηγουμένως τις βαθμίδες αυτής της κλίμακος και έφθασε στην κορυφή της, παρακινεί και εμάς λέγοντας: Ανεβείτε, αδελφοί, ανεβείτε αναβάσεις πνευματικές, ενθυμούμενοι τον Προφήτη που λέγει: «Δεῦτε ἀναβῶμεν εἰς τὸ ὄρος Κυρίου καὶ εἰς οἶκον Θεοῦ ἡμῶν» (Ησ. 2, 3).

Η μυστική-ουσιαστική διδασκαλία της Κλίμακος είναι η εξής: Όπως ο αναβάτης ανεβαίνει την κλίμακα από σκαλί σε σκαλί, έτσι ακριβώς και η πνευματική πρόοδος δεν επιτυγχάνεται με μαγικό τρόπο, αλλά με σύνεση σε μια συγκεκριμένη και αδιάκοπη αλληλοδιαδοχή καλών έργων, κατά την διάρκεια ολοκλήρου της ζωής μας και υπό την καθοδήγηση ενός δοκιμασμένου πνευματικού διδασκάλου.

Το βιβλίο «Κλίμαξ» του οσίου Ιωάννου, γεμάτο από θεία σοφία, είναι σπουδαίος οδηγός για τους αναχωρούντας εκ του κόσμου και για όσους θέλουν να πλουτισθούν με αληθινά βιώματα εν Χριστώ ζωής.

Καθ’ όλο το μήκος αυτής της σκάλας βλέπουμε σαν σε καθρέπτη τα σατανικά όπλα των αμαρτιών, την αλληλοδιαδοχή των αρετών και των παθών, για να μάθουμε την επιστήμη της θεογνωσίας και απαθείας, την απόκτηση των αρετών, που είναι η καρποφορία στην ζωή του μοναχού, ο οποίος ξεκινά με θεμέλιο την υπακοή και φθάνει στο ύψος του πληρώματος της θείας αγάπης.

Οι λόγοι της «Κλίμακος» είναι γεμάτοι από μυστικά νοήματα, απλά και βαθειά, αληθινά συνθήματα της πνευματικής ζωής.

«Ο μοναχός είναι βάθος ταπεινώσεως», «είναι βία φύσεως διηνεκής», είναι αειλαμπές φως των οφθαλμών της καρδίας».

Η ταπείνωσις είναι ο μεγάλος πλούτος του μοναχού, ο οίκος της ευτυχίας, στον οποίο δεν ημπορούν να πλησιάσουν οι νοητοί εχθροί. Ταπείνωσις και αγάπη είναι η αγιασμένη δυάς των αρετών. Η αγάπη εξυψώνει, ενώ η ταπείνωσις σκεπάζει και φυλάγει να μη πέσουν αυτοί που ανεβαίνουν ψηλά.

Η σπουδαιότερη απασχόλησις του μοναχού είναι η νήψις και η προσευχή. Ησυχαστής είναι αυτός που λέγει ότι «εγώ κοιμάμαι και η καρδία μου αγρυπνεί» (πρβλ. Ψαλμ. 5, 2). Η προσευχή είναι το μέσον γνώσεως του εαυτού μας, «καθρέπτης του μοναχού», «πλούτος του μοναχού», αδαμάντινο και ανεκτίμητο στεφάνι του μοναχού», σημείο της αγάπης του Θεού. Εάν θέλει να γνωρίσει γρήγορα ο μοναχός την ωφέλεια της προσευχής, ας ενώσει την μνήμη του ονόματος του Ιησού με την αναπνοή του.

Κάθε πνευματική πάλη του μοναχού γίνεται εναντίον των παθών και για την απόκτηση των αρετών. Ας προσέξουμε τα παρακάτω αποφθέγματα:

– Η ιατρεία της παρρησίας αγοράζεται με τον χρυσό της ταπεινώσεως.

– Όποιος απέκτησε την μνήμη του θανάτου δεν αμαρτάνει ποτέ.

– Υπακοή σημαίνει τάφος του προσωπικού θελήματος.

– Ο οκνηρός μοναχός είναι βασιλεύς του κόσμου της αμαρτίας.

– Ο αλαζόνας μοναχός δεν έχει ανάγκη από δαίμονες, διότι ο ίδιος έγινε δαίμονας του εαυτού του.

Η σωματική άσκησις έχει μεγάλη δύναμη κατά των δαιμόνων, διότι η αποξηραμένη λάσπη δεν προσελκύει πλέον τους χοίρους, ούτε και το μαραμένο από την άσκηση σώμα αναπαύει πλέον τους δαίμονες.

Η μεγαλύτερη φροντίδα του μοναχού είναι να λυτρωθεί από την αναισθησία, η οποία είναι «θάνατος της ψυχής προ του θανάτου σου σώματος». Ταυτόχρονα ν’ αγωνισθεί για την απάθεια, η οποία είναι «η ανάστασις της ψυχής προ της αναστάσεως του σώματος». Το τιμιώτερο στολίδι του είναι η αγία παρθενία και αγνεία. Αυτός που την επέτυχε, απέθανε και ανέστη και ζει από εδώ την αφθαρσία του μέλλοντος αιώνος.

Λόγω της ανεκτιμήτου αξίας που έχει το βιβλίο αυτό του Οσίου, διαβάζεται στις ιερές Ακολουθίες κατά την διάρκεια της Νηστείας και είναι ένα από τα κορυφαία και λαοφιλέστερα βιβλία του ορθοδόξου μοναχισμού. Ο συγγραφεύς του, όσιος Ιωάννης, κατέχει πρωτεύουσα θέση ανάμεσα στους μεγάλους διδασκάλους και Πατέρες της Εκκλησίας.

Η μνήμη του τιμάται μέσα στην περίοδο της Νηστείας και είναι ευκαιρία για όλους μας να ακούσωμε τα ασκητικά του παλαίσματα για τον προσωπικό μας αγώνα.

«Ὅσιε πάτερ τῆς φωνῆς τοῦ Εὐαγγελίου ἀκούσας, τὸν κόσμον κατέλιπες, τὸν πλοῦτον καὶ τὴν δόξαν εἰς οὐδὲν λογισάμενος. Ὅθεν ἐβόας: Ἀγαπήσατε τὸν Θεὸν καὶ εὑρήσετε χάριν αἰώνιον. Μηδὲν προτιμήσατε τῆς ἀγάπης αὐτοῦ, ἵνα ὅταν ἔλθῃ ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ, εὑρήσητε ἀνάπαυσιν μετὰ πάντων τῶν ἁγίων, ὧν ταῖς ἱκεσίαις, Χριστέ, φύλαξον καὶ σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν».

Γέροντας Πετρώνιος Τανάσε, Οι Πύλες της Μετανοίας – Στοχασμοί στο Τριώδιο, Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη, 2003.

Κυριακή Γ΄ Νηστειών: Η Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως

 

Lev Gillet, μοναχός της Ανατολικής Εκκλησίας

Στο μέσον της Τεσσαρακοστής η Εκκλησία υψώνει ενώπιόν μας τον Σταυρό του Χρι
στού. Δύο ακόμη φορές μέσα στον χρόνο, 14 Σεπτεμβρίου και 1η Αυγούστου, μας προτείνει να θυμηθούμε και να προσκυνήσουμε τον Τίμιο Σταυρό. Στις περιπτώσεις αυτές όμως η προσκύνηση του Σταυρού είναι συνδεδεμένη με ιστορικά γεγονότα, ενώ την τρίτη Κυριακή των Νηστειών η Εκκλησία θέλει να διακηρύξει τον ρόλο του Σταυρού στο ιστορικό της σωτηρίας μας και να μας προετοιμάσει για τη μακρινή ακόμα Μεγάλη Παρασκευή, όταν θα Τον ατενίσουμε υψωμένο στον Γολγοθά.

 

Κατά τη διάρκεια του Όρθρου, προς το τέλος της Μεγάλης Δοξολογίας, ο ιερέας τοποθετεί τον Σταυρό σ’ ένα δίσκο στολισμένο με λουλούδια. Μεταφέροντάς τον υψωμένο πάνω από το κεφάλι του, βγαίνει από το ιερό. Προηγούνται οι αναμμένες λαμπάδες και τα θυμιατά. Στο μέσον του ναού αποθέτει τον δίσκο σε ένα τραπέζι, θυμιάζει και ο χορός ψάλλει: «Τὸν Σταυρόν Σου προσκυνοῦμεν, Δέσποτα, καὶ τὴν ἁγίαν Σου Ἀνάστασιν δοξάζομεν». Ο λαός προσέρχεται να προσκυνήσει τον Σταυρό που παραμένει στο μέσον του ναού σε όλη τη διάρκεια της εορτής. Το νόημά της εκφράζει τόσο ζωηρά ο ύμνος του Όρθρου:

«Σταυρὸν Χριστοῦ τὸν τίμιον, σήμερον προτεθέντα ἰδόντες προσκυνήσωμεν, καὶ πιστῶς εὐφρανθῶμεν, κατασπαζόμενοι πόθῳ, τὸν ἐν τούτῳ θελήσει σταυρωθέντα…»

Καθώς σε λίγο θα πλησιάσω τον Σταυρό του Σωτήρος για να αποθέσω τον ασπασμό μου, θα είναι άραγε ασπασμός ενός αμετανόητου αμαρτωλού, το φιλί του Ιούδα, θα είναι άραγε μια κίνηση επιφανειακού σεβασμού που δεν θα αλλάξει σε τίποτε τη ζωή μου, ή σημείο λατρείας, πίστης και θερμής αγάπης, που θα συνεπαίρνει ολόκληρη την ύπαρξή μου;

Το Ευαγγέλιο της ημέρας τελειώνει με τη φράση «Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι εἰσί τινες τῶν ὧδε ἑστηκότων, οἵτινες οὐ μὴ γεύσονται θανάτου, ἕως ἄν ἴδωσι τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἐληλυθυῖαν ἐν δυνάμει». (Μάρκ. 8:34-9:1) Εδώ δεν πρόκειται για τη Δευτέρα ένδοξη Παρουσία του Χριστού, στο τέλος της ιστορίας, αλλά για την εν δυνάμει έλευσή Του, η οποία εγκαινιάζεται κατά την Πεντηκοστή και της οποίας έγιναν μάρτυρες οι πρώτοι χριστιανοί. Πρόκειται όμως και για το αόρατο, κάθε άλλο παρά θεαματικό, πλησίασμα της Βασιλείας στις γεμάτες πίστη και θέρμη ψυχές. Μακάρι να μου επιφυλάσσεται κι εμένα ένας τέτοιος προορισμός και να μη φύγω από τη ζωή χωρίς η Βασιλεία να έχει εγκατασταθεί στην ψυχή μου.

 

(Lev Gillet, “Πασχαλινή κατάνυξη”, 1η έκδοση, εκδ. “Ακρίτας”, Αθήνα, 2009)

ΚΥΡΙΑΚΗ Α΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ / ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

 https://www.imkby.com

1. Η Ορθοδοξία έχει μια ιστορική διαδρομή είκοσι αιώνων. Κατά την διάρκεια αυτών ποδηγέτησε λαούς, κατηύθυνε έθνη και κατήυγασε - ελάμπρυνε και εκόσμησε την πνευματική ζωή του πολιτισμένου κόσμου. Αντιμετώπισε κάθε είδους δυσχέρειες και διήλθε διά « πυρὸς καὶ σιδήρου » . Πάντοτε υπήρξε η πίστη συμπαραστάτης εκείνων οι οποίοι την ακολουθούσαν ή κατέφευγαν σε αυτή. Την εκπροσώπησαν άντρες και γυναίκες ήθους, αγωνιστές της Αρετής και της πνευματικής ελευθερίας. Εκπροσωπήθηκε από φωτισμένες διάνοιες αλλά και απλούς ανθρώπους. Αυτοί όλοι που σήμερα έρχονται στο προσκήνιο και στη λειτουργική μνήμη της Εκκλησίας μας την μετεβίβασαν διά μέσου των αιώνων από γενεά σε γενεά ,την ερμήνευσαν, την δίδαξαν σαν τη μόνη κρυστάλλινη αλήθεια της ζωής. Πολλοί την πολέμησαν, την κατεδίωξαν. Υπέστη επιθέσεις και δέχθηκε διώξεις. Δεν την φόβισαν. Δεν την τρομοκράτησαν. Δεν κατόρθωσαν να ανακόψουν τη δυναμική και ανακαινιστική  πορεία της. Πολλοί πάλι  αποπειράθηκαν να την παρερμηνεύσουν. Και σήμερα επικρατεί η ίδια εικόνα. Δεν πτοείται όμως, διότι αποτελεί την αλήθεια σε όλες της τις εκφράσεις. Υψιπετεί στο δόγμα, αλλά πεζοπορεί στον ακανθώδη δρόμο της Αρετής. Μετέχει του καθημερινού πνευματικού βίου και των αναγκών του ποιμνίου της  υπό καθεστώτα ελευθερίας, αδιαφορίας, ή και καταδυναστεύσεως. Προς αυτήν προσβλέπουν πολλοί, ατενίζοντες το φέγγος της πνευματικής υποστάσεως της και καθοδηγούμενοι από αυτό. Ήδη βρισκόμαστε στο λυκόφως του απερχόμενου αιώνος των τραγικών εμπειριών και ατενίζουμε το λυκαυγές του επερχόμενου αιώνος των υποσχέσεων, των Ελπίδων, των προσδοκιών, αλλά και της αβεβαιότητας η οποία πηγάζει από τα ανθρώπινα πάθη, και του άγχους που προέρχεται από ακοές  ολοκληρωτικών καταστροφών και πυρηνικών ολοκαυτωμάτων. Η ανθρωπότητα εισερχόμενη σε ένα νέο αιώνα θα συνοδεύεται από τα ίδια προβλήματα που την απασχολούν και σήμερα χωρίς να αποκλείεται και η δημιουργία άλλων, δεδομένου ότι, εκτός του κινδύνου από την πυρηνική ενέργεια  βρισκόμαστε ενώπιον μιας νέας βιομηχανικής Επαναστάσεως με πολλαπλές επιπτώσεις.
2. Θα πρέπει, ως δείγμα αυτοκριτικής αναλύσεως να παραδεχθεί κανείς ότι οι ορθόδοξοι παρά το γεγονός, ότι κατέχουν στην Ορθοδοξία την πληρότητα της αλήθειας, ίσως δεν επιστεγάζουν την πραγματικότητα αυτή με το περιεχόμενο του δικού τους βίου, τόσο οι κληρικοί όσο και οι λαϊκοί. Αυτή η συνέπεια μας στις αρχές της Ορθοδόξου Πίστεως είναι και η ευθύνη μας, το χρέος μας έναντι της αλήθειας την οποία εκπροσωπεί και διακηρύσσει. Δεν είναι μικρό το θρησκευτικό και ηθικό χάος γύρω μας, το οποίο προέρχεται από το γεγονός ότι η ζωή της πλειονότητος των ορθοδόξων δεν συμβαδίζει με την Ορθόδοξη πίστη μας. Και έτσι κατέχουμε « τὴν ἀλήθεια ἐν ἀδικία »(Ρωμ.α΄18). Να απαριθμήσουμε τα δεινά τα οποία λυμαίνονται τον ορθόδοξο κόσμο; Δεν ωφελούσε σε τίποτα. « ἴασιν οἱ μεμνημένοι ». Εκείνο που είναι απαραίτητο και ωφελεί όλους μας είναι ο καθένας μας να κάνει το καθήκον του, το οποίο επιτακτικό προβάλλεται σε όλους μας : να προσέξουμε την Ορθοδοξία μας. Ας τακτοποιήσουμε τη ζωή μας , τα « ἐν τῷ οἴκω μας », ή ας αγαπήσουμε την ευπρέπεια της Αγίας μας Εκκλησίας. Ας απαλλάξουμε την εκκλησιαστική και πνευματική μας ζωή από τα μιάσματα του κόσμου. Ας επιδιώξει , κάθε ορθόδοξος οπουδήποτε της γης και αν ευρίσκεται , να αποκτήσει συνείδηση της ανεκτίμητου αξία την οποία περικλείει η Ορθοδοξία. Τότε η Ορθοδοξία θα ανακύψει με όλη  την απαστράπτουσα, θείο φως μεγαλοπρέπειά της. Η δε δυναμική πορεία της διά μέσου των αιώνων θα συνεχιστεί με το λυτρωτικό για το νέο άνθρωπο κύρος της.
3. Η Ορθοδοξία ,έχοντας το δικό της δοκιμασμένο κριτήριο ηθικής και βιοθεωρίας, καλεί τον σημερινό και τον αυριανό άνθρωπο να κάνει χρήση αυτού επιλέγοντας την πορεία του και θέτοντας τα νέα επιτεύγματα μόνο στη δημιουργική υπηρεσία της ανθρωπότητας. Έτσι και η συλλογική πορεία της ανθρωπότητας θα κατευθύνεται από την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου από ψηλά και όχι από κέντρα σκοπιμότητος, απειλής και καταδυναστεύσεως.

            Η Ορθοδοξία, στις δεκαετίες που έρχονται και στο νέον αιώνα που ανέτειλε πριν από λίγα χρόνια μέσα στην αχλύ ενός ταλαιπωρημένου κόσμου θα αγωνιστεί για την πνευματική ανόρθωση του ανθρώπου για τη διαφύλαξη των αιωνίων αρχών της. Ο ρόλος της Ορθοδοξίας σήμερα και αύριο είναι να κρατά ανόθευτη την αλήθεια να την κηρύσσει  « πάση τὴ  κτίσει  »,  να δίνει μια συνεχή και ζωντανή μαρτυρία αγάπης, Ελπίδος και βεβαιότητος. Η ορθοδοξία δεν είναι ένα επεισόδιο στην ιστορία, του οποίου κάθε χρόνο εορτάζουμε την επέτειο. Η  Ορθοδοξία για τους ορθόδοξους είναι ιερή παρακαταθήκη η οποία απαιτεί συνέχεια, σταθερότητα και παγκοσμιότητα. Οι ορθόδοξοι στοχεύουμε στην προσφορά της συνδρομής για τη συνύπαρξη των ανθρώπων και των λαών « ἐν εἰρήνη καὶ ἐλευθερία  » και για τη συνένωση τους μέσα σε μια κοινότητα Ορθοδόξου Πίστεως, ή οποία αποτελεί τη συμφιλίωση της ανθρωπότητας με τον Τριαδικό Θεό.

            Στο σύγχρονο και αυριανό κόσμο η Ορθοδοξία έχει μια ξεχωριστή, ιδιάζουσα, πρωτόβουλη, πρωτοποριακή και υπεύθυνη αποστολή. Η  ορθοδοξία  ατενίζει το μέλλον. Είναι έτοιμη για την αναμέτρηση της στο χώρο της αλήθειας και των αξιών . Όσοι αρνούνται και την αλήθεια και τις αξίες οραματίζονται το χάος. Οι ορθόδοξοι πορεύονται στο δρόμο τους με απεριόριστη αγάπη για τους άλλους ακόμα και για εκείνους που τους εχθρεύονται, αλλά και με πίστη, ελπίδα, αισιοδοξία και θάρρος. Κλήρος και λαός αποτελούν μια δύναμη μέσα στο έθνος, η οποία κάτω από ειδικές συνθήκες συνταράσσει.

            Ίσως χρειαστεί να αισθανθούμε σύντομα το ρίγος του παλμού του αγώνα. Κάθε πρόκληση αναπτερώνει το φρόνημα του ορθόδοξου λαού. Κάθε απειλή θεριεύει την πίστη του. Κάθε διωγμός τον καλεί στις επάλξεις ενωμένο για τη νικηφόρα έκβαση της μάχης εναντίον του κακού και της αδικίας ,της φθοράς, και της βεβηλώσεως, του θράσους και του σκότους.

 Οι πολέμιοι της Εκκλησίας θα πρέπει να γνωρίζουν ότι

 Ο ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΝΙΚΑ ΝΥΝ ΚΑΙ ΑΕΙ

ΚΑΙ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΑΣ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ.