ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΒ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

 

Ἀρχιμανδρίτου Νικηφόρου Πασσᾶ

 

ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΒ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ματθ. ιθ΄, 16-26)

Ὁ νέος τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου, ποὺ ἀναζητεῖ τὸν τρόπο νὰ γίνει μέτοχος τῆς αἰωνίου ζωῆς, μένει προσκολλημένος στὴν ἄποψη τοῦ τί ὀφείλει νὰ πράξει καὶ ὄχι τοῦ τί ὀφείλει νὰ εἶναι. Εἶναι βεβαίως μεγάλη ἡ διαφορὰ μεταξὺ τοῦ τὶ πρέπει νὰ πράξει, ἐπειδὴ λογίζεται ὡς μία ἐνέργεια τύπου καὶ ἀνάγκης, καὶ τοῦ τί ἔχει ὑποχρέωση νὰ εἶναι, ποὺ ἀποκαλύπτει τὴν οὐσία τῆς ἐνέργειας.

Ὁ Χριστὸς ὅμως δὲν ἦλθε γιὰ νὰ ἀποδείξει ἕνα σχέδιο, ἢ νὰ κατασκευάσει ἕνα καλούπι πράξεων ἀγαθῶν. Μήτε νὰ πεῖ ὅτι ἔτσι ἢ ἄλλιῶς πρέπει νὰ πραγματωθοῦν. Δὲν ἐνδιαφέρεται γιὰ μιὰ τυπικὴ ἐκτέλεση ἀγαθῶν καὶ καλῶν πράξεων. Ἄλλωστε δὲν θὰ εἶχε θέση ὁ λόγος Του, ποὺ ἀπευθύνεται στὸ νέο ἄνθρωπο πώς, «ἐὰν θέλει νὰ εἶναι τέλειος νὰ πάει νὰ πουλήσει τὰ ὑπάρχοντά του, νὰ τὰ μοιράσει στοὺς πτωχοὺς καὶ νὰ τὸν ἀκολουθήσει».

Ὁ νέος μας δέ, ἐνῶ μένει σ᾿ αὐτὸ τὸ πνεῦμα, τοῦ τί πρέπει νὰ πράξει, καὶ ἐνῶ στηρίζει αὐτὴ τὴν ἄποψη, ἐντούτοις ἔχει κάνει κάποια βήματα πρὸς τὸ ὀρθρό καὶ σωστό. Ἔχει δηλαδὴ ἀναγνωρίσει πὼς δὲν εἶναι ἀρκετὸ τὸ νὰ ἀπέχει ἀπὸ τὶς κακὲς πράξεις· νὰ μὴν ἔχει διαπράξει παρανομίες. Γιατὶ μιὰ τέτοια ἄποψη ὁμιλεῖ γιὰ ἀποχὴ μὲν ἀπὸ τὸ κακό, ἔχει δὲ ἀπραξία τοῦ καλοῦ.

Ὁ Χριστὸς στὸ Εὐαγγέλιό Του δὲν θέτει ἀπαγορευτικὰ καὶ δὲν βάζει ἐμπόδια καὶ «μὴ» στὸν ἀνθρώπινο βίο. Δὲν σταματάει μὲ κατασταλτικὰ μέσα τὴν κακὴ καὶ παράνομη πορεία τοῦ ἀνθρώπου. Δὲν διατάζει γιὰ τὸ πρακτέο καὶ φευκτέο. Ἂν τὸ ἔκανε αὐτό, τότε ἡ ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἐπιλέγει καὶ ν᾿ ἀποφασίζει ἐκεῖνος μόνος θὰ ἔσβηνε. Τέτοια ὅμως πρόθεση δὲν ἔχει ὁ Χριστός. Ἄλλωστε ὅλο τὸ οἰκοδόμημα τοῦ Χριστιανισμοῦ στηρίχθηκε ἐπάνω στὸ μεγάλο προνόμιο τοῦ ἀνθρώπου νὰ εἶναι ἐλεύθερος. Δὲν θὰ πρέπει βεβαίως νὰ λησμονοῦμε τὸ δικό Του λόγο «ὅποιος θέλει ἂς ἀκολουθήσει πίσω μου»· ποὺ πάει νὰ πεῖ ἁπλά, ὅποιος τὸ θελήσει μόνος του καὶ ἐλεύθερα, νὰ πάει κοντά Του καὶ νὰ τὸν ἀκολουθήσει.

Γι᾿ αὐτὸ οὐσιαστικὴ σημασία ἔχει τὸ τί εἴμαστε. Ἀπ᾿ αὐτὸ ἐξαρτᾶται καὶ τὸ τί πράττουμε ἢ τί ὀφείλουμε νὰ πράττουμε. Ὅταν λοιπὸν γνωρίζουμε καλὰ τὸν ἑαυτό μας· ὅταν γνωρίζουμε τὸν λόγο τοῦ Χριστοῦ ποὺ ἀπευθύνεται στὸν ἑαυτόν μας καὶ ὅταν ταυτίσουμε μὲ τὸν Χριστὸ τὸν ἑαυτό μας, τότε γνωρίζουμε νὰ πράττουμε τὸ καλό.

Ἔτσι, ὁ νέος τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου γνώριζε μὲν τὶς ἐντολὲς καὶ τὶς φύλαγε. Ἄρα ἤξερε τί ἔπρεπε νὰ πράττει. Ὅμως ἐκεῖνο ποὺ τοῦ ἔλειπε ἦταν ἡ γνώση τοῦ ἑαυτοῦ του. Κι αὐτὸ συμπεραίνεται ἀπὸ τὸ γεγονὸς τῆς τυπικῆς ἐφαρμογῆς τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ. Ἔμεινε στὸ γράμμα τους καὶ τοῦ διέφυγε ἡ οὐσία.

Γι᾿ αὐτό, παρ᾿ ὅτι ὑπάρχει σ᾿ αὐτὸν ἡ ἐπιθυμία γιὰ μείζονα ἀρετή, ὅπως ἐκφράζεται μὲ τὸ ἐρώτημά του «τί μοῦ λείπει ἀκόμη;», ἐντούτοις φαίνεται πὼς ἀνέμενε μὲ τὴν ἀπάντηση τοῦ Χριστοῦ, «νὰ τοῦ λεχθεῖ κάποιο δύσκολο ἔργο, τὸ ὁποῖο ὅμως μὲ τὰ μεγάλα του πλούτη, θὰ μποροῦσε νὰ τὸ φέρει  εἰς πέρας».

Νὰ λοιπὸν, ποὺ διὰ τῆς προσδοκίας του αὐτῆς, μένει συνεχῶς προσηλωμένος στὴν ἐφαρμογὴ ἑνὸς τύπου, μιᾶς ἐντολῆς γιὰ κάτι σπουδαῖο καὶ μεγάλο. Μονάχα ποὺ τὸ σπουδαῖο καὶ τὸ μεγάλο δὲν διατάσσεται μήτε ἐπιτάσσεται, ἀλλὰ πραγματώνεται μέσα στὴν ἐλεύθερη βούληση τοῦ ἀνθρώπου, ποὺ ἔρχεται ἡ θεία χάρη νὰ πλουτίσει εὐλογώντας το.

Καὶ τελικὰ ὁ νέος μας ἀπῆλθε λυπημένος, ὅταν ἄκουσε ἀπὸ τὸν Χριστὸ πὼς πρέπει ν᾿ ἀποχωριστεῖ τὰ ὑπάρχοντά του. Γιατί, ὅπως ἀκριβῶς σχολιάζει ὁ Ζιγαβηνός, «εἶναι ἀτελεῖς ἐκεῖνοι ποὺ γνωρίζουν καὶ ἐφαρμόζουν τὶς ἐντολές, ἐπειδὴ καὶ αὐτές εἶναι ἀτελεῖς διὰ τὴν ἀσθένεια τῶν ἀνθρώπων».

Θὰ προσθέταμε δὲ, ὅτι ἡ τυπικὴ τήρηση τῶν ἐντολῶν δὲν φτάνει, γιατὶ λογίζεται ὡς μία ἐνέργεια ἀνάγκης, κοινωνικῆς συμπεριφορᾶς καὶ προβολῆς. Πρέπει νὰ γίνονται μὲ ἐλεύθερη καὶ ἀγαθὴ προαίρεση καὶ ἀγάπη καὶ τέλος νὰ ἔχουν ὡς σκοπὸ τὴ δοξολογία τοῦ Θεοῦ καὶ ὄχι τὴν δόξα τοῦ ἀνθρώπου.

Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ὁ νέος τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου, γνωρίζει τί πρέπει νὰ πράττει· καὶ τὸ κάνει. Δὲν γνωρίζει ὅμως τί ὀφείλει νὰ εἶναι· καὶ πελαγώνει, γι᾿ αὐτὸ καὶ ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὸν Χριστό. Γιατὶ εἶναι δύσκολο νὰ ἐγκαταλείψει τὸν τυπικὸ τρόπο πράξεως τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ ἐνστερνιστεῖ τὴν προσωπικὴ μετοχὴ σ᾿ αὐτές.

Ἐμεῖς νὰ μὴν ἀποθαρρύνθουμε ἀπὸ τὴν στάση τοῦ νέου τοῦ Εὐαγγελίου. Καὶ νὰ μὴν ὑπολογίσουμε τὶς ἀδυναμίες μας, μὰ νὰ καταλάβουμε τὸ τίμημα τῆς προσωπικῆς συμμετοχῆς. Νὰ προσφέρουμε τὸν ἑαυτόν μας μὲ τὴ θέλησή μας καὶ νὰ ἐνθυμούμαστε πάντα τὸν λόγο τοῦ Χριστοῦ πώς, «ἐὰν στοὺς ἀνθρώπους αὐτὸ εἶναι ἀδύνατο, στὸ Θεὸ ὅμως ὅλα εἶναι δυνατά. Γι᾿ αὐτὸ ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ, αὐτὸ τὸ δικό μας ἀδύνατο, τὸ κάνει δικό Του δυνατό».

 

ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΑ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

-Περί σκληροκαρδίας

(Αγ.Λουκά Κριμαίας)

Ποιος άνθρωπος δεν θα θυμώσει και δεν θα δια­μαρτυρηθεί ακούγοντας την παραβολή του κάκου δού­λου στον όποιο ό κύριος του συγχώρεσε ένα μεγάλο χρέος ενώ αυτός δεν ήθελε να συγχωρέσει στον πλη­σίον του ένα μικρό;

Ταράζεται ή καρδιά μας όταν βλέπουμε τίς χειρό­τερες εκδηλώσεις των παθών καί της άμ»ρτωλότητας των ανθρώπων. Σωστά είπε ό προφήτης Δαβίδ «Καί έρρύσατο την ψυχήν μου εκ μέσον σκύμνων, έκοιμήθην τεταραγμένος υιοί ανθρώπων, οι οδόντες αυτών όπλα καί βέλη, καί ή γλώσσα αυτών μάχαιρα οξεία» (Ψαλ. 56, 5). Καί δεν το λέει για τους φονιάδες καί τους κακούργους αλλά για μας τους απλούς ανθρώ­πους. Εμάς μας αποκαλεί λιοντάρια καί λέει ότι τα δόντια μας είναι όπλα καί βέλη και ή γλώσσα - ακο­νισμένο σπαθί. Καί το σπαθί είναι όργανο του φόνου.

Αν ή γλώσσα μας είναι σαν το αιχμηρό σπαθί τό­τε μπορούμε να την χρησιμοποιήσουμε για να φο­νεύουμε τους ανθρώπους. Καί όντως πολλές φορές το κάνουμε καί δεν θεωρούμε τους εαυτούς μας δολοφό­νους. Πληγώνουμε την καρδιά του πλησίον με συκο­φαντία καί ψέμμα, προσβάλλουμε τη δική του ανθρώ­πινη αξιοπρέπεια, ταράζουμε την καρδιά του με κακο­λογία, - αυτό δεν είναι πνευματικός φόνος;

Άκούμε πώς κάποιος από τους γνωστούς ανθρώ­πους μοιχεύει καί θυμώνουμε μ' αυτόν. Δεν είναι δύ­σκολο να θυμώνεις με τους άλλους.Δύσκολο είναι να  θυμώνεις με τον εαυτό σου. "Εχουμε δικαίωμα να θυ­μώνουμε με τους άλλους ενώ οι ϊδιοι δεν έχουμε την καθαρότητα πού ζητά από μας ό Χριστός; Πόσοι από μας δεν έχουν κοιτάξει ποτέ γυναίκα ή άνδρα με πό­θο; Λίγοι, πολύ λίγοι.

Ό Κύριος "Ιησούς Χριστός κάθε ακάθαρτο βλέμ­μα πού ρίχνουμε στη γυναίκα το ονομάζει μοιχεία. Καί αν ακόμα δεν την κάναμε με το σώμα, στην καρ­διά μας την είχαμε κάνει.

Ένας μεγάλος ιεράρχης, ό άγιος Τυχών του Ζαντόνσκ, λέει το έξής:«Τις αμαρτίες πού βλέπουμε στους άλλους τις έχουμε καί εμείς». Αυτό είναι πολύ σωστό.                                                                     

Όλες οι αμαρτίες πού βλέπουμε στους άλλους υ­πάρχουν και μέσα μας,ίσως σε βαθμό πιο μικρό, αλ­λά έχουμε το ίδιο ακάθαρτη καρδιά πού ή ακαθαρσία της φανερώνεται με τίς προσβολές του πλησίον και το μίσος εναντίον του. Τέτοια ακαθαρσία υπάρχει στην καρδιά κάθε ανθρώπου. Γι'αυτό, τον λόγο του μεγάλου Ιεράρχη πρέπει να τον θυμόμαστε καί να τον έχουμε πάντα στην καρδιά μας.

Όταν βλέπουμε την άμαρτωλότητα των άλλων πρέπει να δούμε την δική μας καρδιά και να αναρωτη­θούμε «Εγώ είμαι καθαρός από αμαρτία, δεν υπάρχει μέσα μου το ίδιο πάθος πού βλέπω στον αδελφό μου;»

Πάντα θυμόμαστε αυτά πού μας προκαλούν μεγα­λύτερη εντύπωση. Θυμόμαστε, για παράδειγμα τους σεισμούς. Καί όσο πιο συμπονετική είναι ή καρδιά μας τόσο περισσότερο χρόνο θυμόμαστε τα δυστυχή­ματα. Ενώ οι σκληρόκαρδοι άνθρωποι τα ξεχνάνε πο­λύ γρήγορα.

Δεν δουλεύουν έτσι οί σεισμολόγοι. Πάντα έχουν στο νου τους τους σεισμούς καί κάθε μέρα κάνουν τις ανάλογες μετρήσεις. Άπ' αυτούς πρέπει να παίρνουμε το παράδειγμα. Όπως οί σεισμολόγοι πάντα με προ­σοχή παρακολουθούν τίς δονήσεις στο εσωτερικό ή την επιφάνεια της γης, το ίδιο πρέπει εμείς να παρα­κολουθούμε ακούραστα τίς κινήσεις της δικής μας καρδιάς καί να διώχνουμε από μέσα της κάθε ακαθαρ­σία. Να προσέχουμε τίς σκέψεις μας, τις επιθυμίες, τα κίνητρα καί τίς πράξεις. Να τα αναλύουμε με προσο­χή εξετάζοντας μήπως υπάρχει σ' αυτά κάτι αμαρτω­λό.

"Αν μιμηθούμε τους σεισμολόγους και παρακολου­θούμε με προσοχή τίς κινήσεις της δικής μας καρ­διάς, τότε θα συνειδητοποιήσουμε την δικη μας άμαρτωλότητα καί την άναξιότητα καί δεν θα δίνουμε προ­σοχή σ' αυτά πού κάνουν οί άλλοι καί δεν θα τους κα­τακρίνουμε γι' αυτά πού κάνουν.

Προκαλεί αγανάκτηση ή συμπεριφορά του κακού δούλου πού ό ευσπλαγχνος κύριος μόλις του άφησε μεγάλο χρέος δέκα χιλιάδων ταλάντων καί εκείνος μόλις είδε κάποιον πού του οφείλε μόνο εκατό δηνά­ρια τον έπιασε καί άρχισε να τον σφίγγει. Ό φτωχός τον παρακαλούσε καί του έλεγε ίδια λόγια πού μόλις πρίν λίγο ό άσπλαγχνος δούλος έλεγε μπροστά στον κύριο «Μακροθύμησον έπ' έμοί καί αποδώσω σοι» (Μτ. 18, 29). Άλλα εκείνος δεν θέλει να περιμένει καί βάζει στην φυλακή τον οφειλέτη του.

Τί πιο άδικο μπορεί να υπάρχει;

Είναι έσχατος βαθμός σκληροκαρδίας καί άσπλαγχνίας, είναι πλήρης απουσία της ευσπλαχνίας, της θέλησης καί της ικανότητας να αφήνει κανείς στον πλησίον τα όφειλήματά του. Είναι ή λήθη εκεί­νης της αίτησης πού κάθε μέρα απευθύνουμε στον Θεό:«Καί αφες ήμίν τα όφειλήματά ημών, ως καί ήμείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών». Δεν θέλουμε να αφήνουμε στον πλησίον τα όφειλήματά του, περιμέ­νουμε όμως από τον Θεό να μας αφήσει τα δικά μας.

Την πιο σκοτεινή πλευρά της ψυχής του έδειξε αυτός ό άκαρδος άνθρωπος στον πλησίον του. Ποια ήταν ή αιτία να φερθεί τόσο σκληρά και να καταπα­τήσει το δίκαιο; Πρώτ' άπ' όλα ήταν ό εγωισμός του, ή φιλαυτία του. Λογάριαζε μόνο τον εαυτό του και δεν σκεφτόταν τους άλλους, μόνο για τον εαυτό του ή­θελε καλό. Όλες οί σκέψεις καί επιδιώξεις του ήταν στο να αποκτήσει όσο γίνεται πιο πολλά.Ηταν πολύ μεγάλος εγωιστής. Δεν του αρκούσε ότι πήρε από τον κύριο δέκα χιλιάδες τάλαντα, δεν μπορούσε να ξεχά­σει καί εκείνα τα εκατό δηνάρια πού του χρωστούσε ό φτωχός.

"Ας δούμε όμως τη δική μας καρδιά. Δεν υπάρχει μέσα μας σκληροκαρδία καί φιλαργυρία; Πόσοι από μας περιφρονούν τα λεφτά καί δεν επιδιώκουν τον πλούτο; Λίγοι, πολύ λίγοι. Φιλαργυρία είναι ή αμαρ­τία των περισσότερων ανθρώπων. Αγανακτώντας για την φιλαργυρία του κάλου δούλου, πρέπει με ταπείνω­ση να παραδεχτούμε ότι καί εμείς ευθυνόμαστε για την ΐδια αμαρτία. Στό παράδειγμα του κάκου αύτοΰ δούλου βλέπουμε την χειρότερη εκδήλωση του πά­θους του εγωισμού καί της φιλαργυρίας. Όμως δεν α­γαπάμε καί εμείς τον εαυτό μας πιο πολύ από τον πλη­σίον μας; Τηρούμε την εντολή" «Αγαπήσεις τον πλη­σίον σου ως σεαυτόν» (Μτ. 19, 19);

Αγαπάμε τον εαυτό μας καί για τους άλλους λίγο νοιαζόμαστε. Αυτό σημαίνει εγωισμός, είναι το πάθος πού σε τέτοια άσχημη μορφή εκδηλώθηκε στην περί­πτωση του κάκου δούλου.Ήταν άνθρωπος σκληρόκαρδος καί άσπλαχνος. Εμείς όμως μπορούμε να πουμε για τον εαυτό μας ότι τηρούμε την εντολή του Χρί­στου1 «Γίνεσθε ούν οικτίρμονες, καθώς καί ό πατήρ υ­μών οίκτίρμων εστί;» (Λκ. 6, 36).

Ποιος αγαπάει τον πλησίον του σαν τον εαυτό του; Ποιος τον φροντίζει όπως φροντίζει τον εαυτό του; Μόνο οι άγιοι. Εμείς δεν είμαστε άγιοι γιατί ό­λοι έχουμε τα ϊδια πάθη πού βλέπουμε στους άλλους, όπως είπε ό άγιος Τυχών του Ζαντόνσκ.

Πολλές φορές δεν δείχνουμε έλεος στους οφειλέτες μας. Άλλα ό απόστολος Ιάκωβος λέει' «Ή γαρ κρίσις άνέλεος τω μη ποιήσαντι έλεος» (Ίακ. 2, 13). Να τρο­μάζουμε ακούγοντας αυτά τα λόγια του αποστόλου για­τί θα έχουμε την ίδια μοίρα με τον άσπλαχνο δούλο, τον όποιο οργισμένος ό κύριος παρέδωσε στους βασα­νιστές, ώσπου να ξεπληρώσει όλο το χρέος.

Στό τέλος της παραβολής ό Χριστός είπε «Ούτω καί ό πατήρ μου ό επουράνιος ποιήσει ύμίν, εάν μη άφήτε έκαστος τω άδελφω αυτόν από των καρδιών υ­μών τα παραπτώματα αυτών» (Μτ. 18, 35).

Μία άλλη φορά ό Χριστός είπε «Εάν γαρ άφήτε τοις άνθρώποις τα παραπτώματα αυτών, αφήσει καί ύ­μίν ό πατήρ υμών ό ουράνιος' εάν δε μη άφήτε τοις άνθρώποις τα παραπτώματα αυτών, ουδέ ό πατήρ υ­μών αφήσει τα παραπτώματα υμών» (Μτ. 6, 14-15).

Ό Κύριος μας είπε να προσευχόμαστε με την προ­σευχή πού έδωσε στους μαθητές του, ή οποία λέει «Καί άφες ήμΐν τα όφειλήματα ημών, ως καί ημείς άφίεμεν τοις όφειλέταις ημών». Αυτά τα λόγια επανα­λαμβάνουμε κάθε μέρα.

Βλέπετε ότι ή απαίτηση είναι μεγάλη. Δεν μπο­ρούμε όταν, βλέπουμε τίς κακίες πού κάνουν οί άλλοι, μόνο να αγανακτούμε, - πρέπει να θυμόμαστε τον λόγο' «πρόσεχε σεαυτόν».

Να προσέχεις πάντα την καρδιά σου, την κάθε κί­νηση της, ακόμα καί τις πιο ασήμαντες εκδηλώσεις των παθών μέσα της. "Ας θυμόμαστε πάντα τον λόγο του αποστόλου Παύλου στην επιστολή προς Έφεσίους" «Γίνεσθαι δε εις αλλήλους χρηστοί, ενσπλαγχνοι, χαριζόμενοι έαυτοίς καθώς καί ό Θεός εν Χρι­στώ έχαρίσατο υμίν» (Εφ. 4, 32). Πρέπει να συγχω­ρούμε τους άλλους έτσι όπως το είπε ό Χριστός στο τέλος της παραβολής, - με όλη την καρδιά.

"Ας μάθουμε να κάνουμε αυτό πού ζητάει από μας ό Χριστός - να είμαστε σπλαχνικοί, όπως είναι εΰσπλαχνος ό επουράνιος Πατέρας μας καί με όλη την, καρδιά να συγχωρούμε στον πλησίον τα παραπτώμα­τα του. Τότε καί εμάς θα μας συγχωρήσει ό επουρά­νιος Πατέρας μας. Αμήν.

Από το βιβλίο« Αγ.Λουκά επισκόπου Κριμαίας-Λόγοι και ομιλίες»Τόμος Γ Ορθόδοξος Κυψέλη

ΚΥΡΙΑΚΗ Ι΄. Μ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

 

Τά δύο πανίσχυρα ὅπλα τοῦ χριστιανοῦ,νηστεία καί προσευχή

Τό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα τῆς σημερινῆς Κυριακῆς, εὐλογημένοι μας Χριστιανοί, μπορεῖ νά χωρισθεῖ σέ δύο μέρη. Στό πρῶτο περιλαμβάνεται ἡ περιγραφή τοῦ θαύματος τῆς θεραπείας τοῦ σεληνιαζομένου νέου, ἐνῶ στό δεύτερο πού εἶναι συνέχεια τοῦ προηγουμένου, γίνεται διάλογος μεταξύ τοῦ Κυρίου καί τῶν μαθητῶν Του περί τῆς δυνάμεως τῆς πίστεως. Ἀφοῦ ὁ Κύριος μίλησε γι' αὐτή, ἐξειδίκευσε τό λόγο Του στά δαιμόνια πού εἶχαν κυριεύσει τό νέο ἐκεῖνο καί εἶπε. «Τοῦτο δέ τό γένος οὐκ ἐκπορεύεται εἰ μή ἐν προσευχῇ καί νηστείᾳ». Δηλαδή, αὐτό τό εἶδος τῶν δαιμονίων δέν βγαίνει ἀπό τόν ἄνθρωπο, παρά μέ προσευχή καί νηστεία.

Στήν κορυφή τῶν ἰδιαιτέρων χαρισμάτων, μέ τά ὁποῖα εὐεργετήθηκε ὁ ἄνθρωπος ἀπό τόν Θεό εἶναι ἡ προσευχή. Μεγάλη τιμή θεωρεῖται νά συνομιλήσει ἕνας ἁπλός πολίτης μέ κάποιον ἀπό τούς μεγάλους κοσμικούς ἄρχοντες. Τί εἶναι τότε ἡ συνομιλία, πού γίνεται ὁποτεδήποτε μεταξύ τοῦ Χριστιανοῦ καί τοῦ ἀπείρου καί Πανάγαθου Θεοῦ; Ὁ ἄπειρος, ὁ αἰώνιος, ὁ πάνσοφος καί παντοδύναμος Θεός στρέφεται πρός τήν ἀνθρώπινη ἐκείνη φωνή πού τοῦ φωνάζει καί τόν ἀναζητεῖ, καί τήν ἀκούει καί ἀπαντᾶ ὅσο καί ὅταν πρέπει γιά τή δική μας ὠφέλεια. Μεγαλειώδης πράγματι καί σωτήρια εἶναι ἡ ὥρα αὐτή τῆς ἐπικοινωνίας τοῦ θείου καί τοῦ ἀνθρώπινου.

Δέν ὑπάρχει ὡραιότερη, ἱερώτερη καί ὠφελιμότερη στιγμή ἀπό ἐκείνη τῆς προσευχῆς μας. Εἴτε εἶναι κρυφή φωνή τῆς ψυχῆς μας, ἤ ἐξωτερική φραστική ἐκδήλωση, εἴτε ἀλάλητος στεναγμός στήν ὥρα τοῦ πόνου τῆς δοκιμασίας, εἴτε εἶναι ψαλμικό τραγούδι εὐγνωμοσύνης, εἴτε εἶναι ὕμνος δοξολογίας γιά τό ἄπειρο μεγαλεῖο τοῦ Θεοῦ, εἴτε θερμή εὐχαριστία γιά τό πλῆθος τῶν εὐεργεσιῶν τοῦ Κυρίου πρός τόν ἄνθρωπο. Ὁποιαδήποτε κίνηση ἀναφορᾶς στό Θεό, ἀδελφοί μου, εἶναι χρυσός στολισμός τῆς ψυχῆς μας, εἶναι ὥρα ἐξοπλισμοῦ καί δυνάμεως. Μήν παραλείπουμε, λοιπόν, ποτέ. Προσευχή μέ πίστη, μέ ἀγάπη γιά τούς ἄλλους, μέ ταπείνωση, χωρίς διακοπή, ὅπως λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, «ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε».

Τό δεύτερο ἰσχυρό ὅπλο, γιά τό ὁποῖο μίλησε σήμερα ὁ Κύριος εἶναι ἡ νηστεία. Καί βρισκόμαστε ἐπικαίρως στήν περίοδο τῆς νηστείας τοῦ Δεκαπενταυγούστου. Εἶναι κάτι πού δέν ἔχουμε δικαίωμα οὔτε νά τό ἀγνοήσουμε, οὔτε νά τό ἀμελήσουμε. Ἄς ἀδιαφοροῦν, ἤ ἄς ἔχουν ἄλλη γνώμη πολλοί «ἐκσυγχρονιστές», Χριστιανοί. Δέν εἶναι ἡ νηστεία οὔτε ἀναχρονισμός, οὔτε ἄχρηστη ἄσκηση.

Ἡ πρώτη ἐντολή πού δόθηκε ἀπό τό Θεό στούς Πρωτόπλαστους ἦταν ἡ ἐντολή νηστείας. Στήν ἐποχή τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἡ νηστεία εἶναι ἡ βασική πνευματική ἄσκηση. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἄλλωστε ἔδωσε τό παράδειγμα μέ τή νηστεία Του στήν ἔρημο ἐπί σαράντα ἡμέρες. Τή νηστεία, στούς κοσμικούς συνανθρώπους μας τήν ἐπιβάλλουν λόγοι οἰκονομικοί καί λόγοι ὑγείας. Γιά τόν Χριστιανό, ὅμως, πρῶτος καί κύριος σκοπός αὐτῆς εἶναι πνευματικός. Ἡ Ἐκκλησία ζητᾶ νά συνηθίσει τούς πιστούς της στήν ὑπακοή καί τήν πειθαρχία. Ἐπί πλέον ἡ ἀποχή ἀπό τίς ὑλικές ἀπολαύσεις καθιστᾶ εὐκολώτερο τόν ἀγώνα στή μάχη ἐναντίον τοῦ κακοῦ ἑαυτοῦ μας καί διευκολύνει τή ψυχή μας στήν προσευχή.

Πολλοί Χριστιανοί παραμελοῦν τήν πνευματική ζωή τό καλοκαίρι. Ἐσεῖς ἀδελφοί μου, μή θεωρήσετε περιττά καί ἄχρηστα τά ὅσα λέγονται καί γράφονται σήμερα ἐδῶ. Ἡ ζωή τῶν Χριστιανῶν δέν εἶναι ἐποχική. Εἶναι μόνιμος ἀγώνας καί ἐπαγρύπνηση. Ὅπου καί ἄν βρισκόμαστε, ἄς σκεφθοῦμε. Ἡ ζωή καί ἡ δράση δέν σταματᾶ ποτέ. Πώς εἶναι δυνατό νά σταματήσουμε ἐμεῖς τόν ἀγώνα μας;

Λοιπόν, ἀδελφοί μου, ἡ μόνη λύση εἶναι ὁ Χριστός. Καί ὅλοι ἐμεῖς ἄς ἀπευθυνθοῦμε μέ θέρμη σ΄ Αὐτόν, λέγοντάς Του: «Πιστεύουμε Κύριε, στήν παντοδυναμία, στήν ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου καί τῆς Ἐκκλησίας Σου. Κι ἄν πρός στιγμή ὀλιγοπιστοῦμε, μᾶς ἀρκεῖ ἕνας σεισμός, ἕνας κατακλυσμός, ἤ μιά ἀσθένεια γιά νά ἀποκαλυφθεῖ ἡ γύμνια καί ἡ ἀδυναμία μας. Φώτιζέ μας καί κράτησέ μας κοντά Σου, μέσα στήν Ὀρθοδοξία μας. Κι ἄν Κύριε, ὁ αἰώνιος ἐχθρός μας ὁ διάβολος, ἀπό μῖσος μᾶς παρασύρει πολλές φορές στά δεσμά τῆς ἁμαρτίας, βοήθησέ μας νά ἀπαλλαγοῦμε ἀπό τό φορτίο αὐτό».

Ἡ ἀκράδαντη πίστη στόν Θεό, ἡ προσευχή καί ἡ ἄσκηση μέσα ἀπό τή νηστεία, ἀποτελοῦν καί σήμερα, πού ὅλα γύρω μας κλονίζονται καί τείνουν νά καταρρεύσουν, τά ἐχέγγυα τῆς πνευματικῆς μας ἀνόρθωσης.

Ἡ ζωή μας εἶναι καρπός γλυκύτατος, ὅταν τήν ἀφήνουμε νά ἀναπτύσσεται σταθερά μέσα στό Εὐαγγέλιο καί τήν Χάρη τοῦ Κυρίου. Μέσα σέ αὐτή νά ζοῦμε καί ἐμεῖς, νά κινούμαστε, νά προσευχόμαστε καί θά εἴμαστε πάντοτε εὐλογημένα παιδιά τοῦ Θεοῦ. Ἀμήν.

π.Θεολόγος Παντελῆς

ΚΥΡΙΑΚΗ Θ΄. ΜΑΤΘΑΙΟΥ

 

«Θαρσείτε, εγώ ειμί μη φοβείσθε» (Ματθ. δ' 27)

 

Τις δυο τελευταίες Κυριακές, αδελφοί μου, και μέσα από τις ευαγγελικές περικοπές, βλέπουμε τον Κύριο, συμπαραστάτη και συνοδοιπόρο του ανθρώπου. Στέκεται πλάι στον άνθρωπο και του δίνει χέρι βοηθείας σε κάθε του ανάγκη. Η προηγούμενη Κυριακή  κάνει λόγο για τη διατροφή και η σημερινή  αναφέρεται στους απρόσμενους κινδύνους. Και τα δύο είναι προκλήσεις που αυξάνουν την ανασφάλεια του ανθρώπου. Μια ανασφάλεια που πολλές φορές οδηγεί τον άνθρωπο σε κατάσταση πανικού. Και τούτο γιατί το μόνο που υπολογίζουμε είναι η δική μας δύναμη και γενικά μόνο οι ανθρώπινες δυνατότητες. Τελικά όμως στην κρίσιμη στιγμή, στη στιγμές των προβλημάτων και των δυσκολιών, διαπιστώνουμε ότι η μόνη δύναμη που έχουμε είναι ... η αδυναμία μας!

Αδελφοί μου! Η ζωή παρουσιάζεται άλλοτε σαν έρημος και άλλοτε σαν θάλασσα. Αλλά, με όποια μορφή κι αν εκδηλωθεί, ο άνθρωπος πρέπει να γνωρίζει ότι δεν είναι μόνος. Δίπλα του είναι ο Θεός. Ο Θεός είναι παρών, αρκεί ο άνθρωπος να στραφεί σ' αυτόν.

Ο Ιησούς, λοιπόν, «αναβλέψας εις τον ουρανόν». ευλόγησε, και κατόπιν ταΐσε όλο το πλήθος που βρισκόταν μαζί του. Σήμερα «ανέβη εις το όρος κατ' ιδίαν προσεύξασθαι», ενώ στο πλοίο οι Μαθητές υπέφεραν από τα κύματα. Σε αυτήν την δύσκολη στιγμή ο Χριστός ήλθε περπατώντας πάνω στα κύματα, θεράπευσε την ολιγοπιστία του Πέτρου και μετά κατέπαυσε τον άνεμο. Υπέδειξε λοιπόν και στις δυο περιπτώσεις τη δύναμη της προσευχής. Τόνισε την ανάγκη της αναφοράς μας σ’ Αυτόν. Ο Θεός αναμένει την ανύψωση μας οπότε θα δούμε την κατάβασή Του και  τη θαυμαστή λύση των διαφόρων προβλημάτων.

Αγαπητοί Χριστιανοί! Τα προβλήματα είναι πολλά και μεγάλα, Και το ερώτημα. Τι κάνει ο άνθρωπος για να τα ξεπεράσει; Η απάντηση για τον άνθρωπο της πίστης, τον άνθρωπο που ελπίζει στο Θεό είναι απλή. Είναι μονόδρομος. Μέσα από τη δύναμη της πίστης μπορεί ο άνθρωπος να ξεπεράσει τους όποιους κινδύνους. Μέσα από τη δύναμη της πίστης ότι ο Θεός είναι παρών, μαζί του και «ει Ο Θεός μεθ' ημών ουδείς καθ' ημών». Μέσα από τη δύναμη της πίστης που μας βεβαιώνει ότι ο Θεός «πάντα δύναται» και ότι δε θα μας εγκαταλείψει. Κύριος εμοί βοηθός, και ου φοβηθήσομαι το ποιήσει μοι άνθρωπος;»  » Για τούτο σήμερα είπε στους φοβισμένους μαθητές του: «Θαρσείτε, εγώ ειμί μη φοβείσθε». Έχετε θάρρος, εγώ είμαι. Μη φοβάστε.

Ας μη ξεχνάμε όμως αδελφοί μου, πως ο Χριστός, κινείται και με διαφορετικό κάθε φορά τρόπο προς εμάς. Άλλοτε αποσύρεται από την ζωή μας, αναστέλλει την Χάρη Του και μας αφήνει να δοκιμασθούμε, ώστε έτσι να καταλάβουμε και την αδυναμία μας και να εκφρασθεί και η ελευθερία μας. Υπάρχουν πολλές τέτοιες περιπτώσεις στην ζωή μας που φαίνεται ότι τα προβλήματα είναι πολλά και είμαστε μόνοι, εγκαταλελειμμένοι και από αυτόν τον Ίδιο τον Θεό. Άλλοτε ο Χριστός έρχεται μέσα στα κύματα της ζωής μας, στους πειρασμούς που μας βασανίζουν και μας ζητά να βγούμε από το πλοίο της ζωής μας, να βγούμε, δηλαδή, από την φιλαυτία και τον εγωισμό μας και να βαδίσουμε πάνω στα κύματα γιατί εκεί θα δοκιμασθεί η πίστη μας. Εδώ, εμείς ολιγοπιστούμε, δεν έχουμε την ψυχική ανδρεία να βγούμε από το καταφύγιο του εαυτού μας, και κλεινόμαστε μέσα στην φυλακή του εγώ μας. Και άλλοτε ο Χριστός εισέρχεται μέσα στο πλοίο της ζωής μας και τότε έρχεται μεγάλη γαλήνη και ειρήνη. Ο Χριστός χρησιμοποιεί και τους τρεις τρόπους για να μας βοηθήσει και να μας σώσει.

Αλλά και εμείς ανταποκρινόμαστε διαφορετικά σε κάθε κίνηση του Χριστού. Άλλοτε απογοητευόμαστε από την φαινομενική απομάκρυνση του Χριστού και χάνουμε το θάρρος μας η στρεφόμαστε εναντίον Του, χωρίς να καταλαβαίνουμε την σημασία αυτής της παιδαγωγικής ενεργείας του Χριστού. Άλλοτε, ενώ Εκείνος μας καλεί να βγούμε από τον εαυτό μας, από τα πάθη μας και να ελευθερωθούμε από την δουλεία τους, εμείς δυσανασχετούμε και διαμαρτυρόμαστε. Λέμε: «Γιατί Θεέ μας ενοχλείς; Άφησε μας στην ησυχία μας. Δεν θέλουμε να σε ακολουθήσουμε». Και άλλοτε τον αφήνουμε να έλθει μέσα στο πλοίο της ζωής μας και της οικογένειας μας, οπότε δοκιμάζουμε την ευεργετική παρουσία Του.

Πολλούς τρόπους χρησιμοποιεί ο Χριστός για να μας θεραπεύσει, αλλά και εμείς χρησιμοποιούμε πολλούς τρόπους για να τον αποδεχθούμε η να τον αρνηθούμε. Το ευτύχημα θα είναι να συντονιζόμαστε πάντοτε στον τρόπο που χρησιμοποιεί κάθε φορά ο Χριστός για να μας βοηθήσει, αν υπομένουμε στην σιωπή Του, αν ανταποκρινόμαστε στην κλήση του για έξοδο από την φυλακή των παθών και αν ανοίγουμε την καρδιά μας για να Τον δεχθούμε μέσα σε αυτήν. Γιατί, αν Εκείνος προτιμά την σιωπή και εμείς θέλουμε λόγο, αν Εκείνος ενδιαφέρεται για την ελευθέρωσή μας από τα πάθη και εμείς αρεσκόμαστε στην ζωή των παθών, αν Εκείνος θέλει να έλθει στην καρδιά μας και εμείς του το αρνούμαστε, τότε δεν μπορεί να γίνει η συνάντηση. Κάθε συνάντηση, και η συνάντηση με τον Θεό, πρέπει να έχει το στοιχείο του συντονισμού. Διαφορετικά ο Θεός θα θεωρείται απροσπέλαστος και άγνωστος.

Αδελφοί μου, παρά τη δική μας ολιγοπιστία, ο Θεός βρίσκεται δίπλα μας. μας επιτιμά μεν, όπως και τον Πέτρο, αλλά την ίδια στιγμή απλώνει το χέρι, μας στηρίζει και μας προστατεύει από το σίγουρο καταποντισμό. Παράλληλα γαληνεύει την ψυχή μας, όπως γαλήνεψε και τη θάλασσα, καθώς και τις ψυχές των μαθητών.

Το σημερινό Ευαγγέλιο αποτυπώνει μεταφορικά τις απρόσμενες δυσκολίες της ζωής. Παράλληλα εκφράζει μια νέα δυναμική που δημιουργείται με την πίστη στην παρουσία του Θεού. Μια παρουσία που εγγυάται ασφάλεια και άρα σωτηρία. Αρκεί στην κρίσιμη ώρα του «καταποντισμού» να στρέψουμε τη σκέψη στην παρουσία του Θεού και να φωνάξουμε με όλη τη δύναμη της ψυχής μας «Κύριε, σώσον με». Να 'μαστε βέβαιοι ότι ο Κύριος θ' ακούσει τη φωνή μας και θα δώσει απάντηση στην ικετήρια προσευχή μας. κατά συνέπεια, ας δώσουμε σημασία στην αποτελεσματικότητα των λόγων του Κυρίου: «Θαρσείτε, εγώ ειμί μη φοβείσθε». Αμήν.