Τρίτη 30 Ιουνίου 2015

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ

Εύλαβικό έθιμο έπεκράτησε στο Άγιο ’Όρος, μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων, νά γιορτάζεται, εκεί, την επομένη Κυριακή. και ιδιαίτερη γιορτή προς τιμή «πάντων των εν Αγίω Όρει διαλαμψάντων Αγίων».
Αυτό το ωραίο έθιμο ενέπνευσε και τη γιορτή «των εν Λέσβω διαλαμψάντων Αγίων». Ο μέν αείμνηστος Μητροπολίτης Ιάκωβος κοντά στις άλλες τοπικές γιορτές, που μας εχάρισε, της ανακομιδής τοΰ Λειψάνου τοΰ Αγίου Θεοδώρου του Βυζαντίου, πολιούχου Μυτιλήνης, του Αγίου Ανδρέου Κρήτης του υμνογράφου στην Ερεσό, του Αγίου Γρηγορίου Άσσου στη Γέρα, καθιέρωσε και τη γιορτή των Λεσβίων Αγιων, ο δε Αγιορείτης ιερεύς Φώτιος Λαυριώτης εφρόντισε για τη σύνθεση ειδικής ακολουθίας, που συνέθεσε στο Άγιο Όρος ο άριστος υμνογράφος Μοναχός Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, ως και για την κατασκευή της πρώτης ωραίας εικόνας των Λεσβίων Αγίων, που βρίσκεται στο ναό της Αγίας Βαρβάρας Παμφίλων και περιλαμβάνει τους 23 μέχρι τότε γνωστούς αγίους της Λέσβου.
* * *
Αγκαλιασμένο τό νησί μας απ’ την αγία γη της Ανατολής, που, απ’ τη Παλαιστίνη μέχρι το Βυζάντιο, στάθηκε ο τόπος, που ανέδειξε τους περισσοτέρους και μεγαλύτερους Αγίους της Εκκλησίας μας, δεχότανε κι αυτό την ευλογία και το φως της Ανατολής. Πέρασε κι από δω ο Απόστολος Παύλος και ίσως να έκαμε αυτός το πρώτο κήρυγμα στη Λέσβο. Αργότερα, βρίσκουμε οργανωμένο Χριστιανισμό, ιστορικές μαρτυρίες που φανερώνουν μια αδιάκοπη θρησκευτική πρόοδο. Συναντούμε μια άνθηση της μοναχικής ζωής με την ίδρυση πολλών και αξιολόγων Μοναστηριών και, τέλος πολλούς Αγίους που ετίμησαν και αγίασαν το νησί αυτό.
Οι Άγιοι αυτοί που ανέρχονται στους 30, δεν είναι όλοι Λέσβιοι. Πολλοί απ’ αυτούς κατάγονται από άλλα μέρη αλλά έζησαν ή εμαρτύρησαν εδώ. Άλλοι πάλι είναι Λέσβιοι, αλλά έζησαν ή εμαρτύρησαν σε άλλους τόπους. Άλλοι απ’ αυτούς είναι γνωστοί και επίσημοι στην Εκκλησιαστική μας Ιστορία, άλλοι ολιγώτερο γνωστοί, οι Νεομάρτυρες κυρίως. Ανάμεσα σ’ αυτούς βρίσκονται κληρικοί, λαϊκοί, νέοι, γέροντες, γυναίκες και ένας Μωαμεθανός που έγινε χριστιανός και, ίσως, αποτελεί εξαιρετική περίπτωσι η ζωή και το μαρτύριό του.
Απ’ τους γνωστούς Αγίους της Εκκλησίας είναι ο Άγιος Γεώργιος, επίσκοπος Μυτιλήνης, για του οποίου τη ζωή και την αγιότητα πολλά γνωρίζουμε, και του οποίου το Μοναστήρι, αναγνωρισμένο απ’ το Πατριαρχείο, ήταν στα Τρία Κυπαρίσσια, στο Σαρή - μπαμπά τής Μυτιλήνης (κίτρινος γέρος στήν τουρκι­κή). Ο Άγιος Αλέξανδρος, επίσκοπος Μηθύμνης, που μια μαρμάρινη λάρνακα είναι κατά πάσαν πιθανότητα, ο τάφος του κοντά στή Λαφιώνα.
Ο Γρηγόριος επίσκοπος Άσσου, του οποίου το Μονα­στήρι και τα Άγια Λείψανα βρήκε κοντά στο Σκόπελο με άνασκαφές ο τότε Πρωτοσύγκελλος και τώρα Σεβασμ. Μητροπο­λίτης Μυτιλήνης κ. Ιάκωβος, ο Άγιος Ιγνάτιος επίσκοπος Μηθύμνης, που έκτισε τα Μοναστήρια της Καλλονής, που προσέφεραν ανυπολόγιστες υπηρεσίες κατά τους χρόνους της σκλαβιάς και αργότερα στο νησί και στην Εκκλησία, ο Άγιος Ανδρέας, επίσκοπος Κρήτης, που ο τάφος του βρίσκεται στην Ερεσό, ο Άγιος Θεοφάνης ο Σιγριανής κατά πάσαν πιθανότητα κτήτωρ της Ι. Μονής Υψηλού, και τέλος ο λέσβιος Οικουμενι­κός Πατριάρχης Παρθένιος, που κρεμάστηκε απ’ τους Τούρκους, συμπληρώνουν την ομάδα των Αγίων της Λέσβου. Ο τελευ­ταίος ανήκει και στη χορεία των νεομαρτύρων.
Η Θεοκτίστη από τη Μήθυμνα, που την έφεραν πειραταί στη Πάρο και εκεί έζησε μόνη στην ερημιά 35 χρόνια και άλλες 5 άγνωστες νέες, που μαρτύρησαν για τη πίστη του Χριστού, η Θωμαΐς η Λεσβία που μαρτύρησε στη Κωνσταντι­νούπολη, αποτελοΰν την ομάδα των γυναικών Αγίων του νησιού μας.
’Έρχονται έπειτα οί Νεομάρτυρες στά χρόνια τής Τουρκο­κρατίας. Πρώτος μεταξύ τους ο Άγιος Θεόδωρος ο Βυζάντιος, Πολιούχος της Μυτιλήνης. Κρεμάστηκε απ’ τους Τούρκους έξω απ’ το φρούριο της Μυτιλήνης. Οι χριστιανοί πήραν το ιερό λείψανο το έθαψαν μπροστά στο νάρθηκα της Χρυσομαλλούσης και αργότερα (1881) έκαμε τον τάφο του στα πλάγια του Ναού η «συντεχνία των χτιστών» της Μυτιλήνης, αλλά το άγιο λεινανο. που διατηρήθηκε σώο, δεν ετέθη καθόλου σ’ αύτόν τον τάφο. γιατί αμέσως μεταφέρθηκε απ’ τη Χρυσομαλλούσα στο Μητροπολιτικό Ναό, όπου και παραμένει. Αυτός ο άγιος Θεόδωρος έσωσε απ’ τη πανώλη τη Μυτιλήνη στα 1832 και εις άνάμνησιν του θαύματος τούτου γίνεται η πάνδημος Λιτανεία την Δ΄  Κυριακή του Πάσχα.
Ένδεκα χρόνια αργότερα μαρτύρησε ο άλλος Άγιος Θεό­δωρος ο Μυτιληναίος. Κρεμάστηκε κι αυτός και το σώμα του το έρριξαν στη θάλασσα απ’ όπου το περιμάζευσαν οι Χριστια­νοί και το έθαψαν στόν Άγιο Γιάννη, το Μώθωνα και του οποίου ο τάφος εύρέθη κατά την επισκευή του Ναϋδρίου τούτου το 1972. Άλλοι Νεομάρτυρες είναι ο Γεώργιος Παζιανος, απ’ τη Πλαγιά, ο Αναστάσιος Πανέρας απ’ τον Άσώματο και Δημήτριος Μπεγιάζης απ’ την Αγιάσο, ο Γεώργιος απ’ την Ιβηρία, που μαρτύρησε εδώ, ο Δούκας ο Μυτιληναίος, που τον έγδαραν οι Τούρκοι, ο Λουκάς και ο Νικόλαος και ο Μωαμεθα­νός απ’ το Υψηλομέτωπο, που αφού γιατρεύτηκε από αθεράπευτη αρρώστεια με αγίασμα, που ήπιε και νίφτηκε, πίστεψε, βαπτίστηκε Κωνσταντίνος και τέλος μαρτύρησε. Στην αγία χορεία των Νεομαρτύρων ανήκουν και οι νεοφανείς (1959) άγιοι της Θερμής Λέσβου, Ραφαήλ Ηγούμενος της Ι. Μονής των Καρυών Λέσβου, όο διάκονος Νικόλαος, ο πρόεδρος της Θερμής, ο διδάσκαλος της Θερμής, η κόρη του προέδρου Ειρήνη, που υπέστησαν μαρτυρικό θάνατο κατά το έτος 1462.
* * *
Ό Κύριλλος Λούκαρις έλεγε: «Αν είχε βασιλεύσει ο Τούρ­κος εις την Φραγκιά δέκα χρόνους, Χριστιανούς εκεί δεν θα εύρισκες. Και εις την Ελλάδα τώρα τριακοσίους χρόνους κακοπαθούν οίι άνθρωποι και βασανίζονται, διά να στέκουν εις την πίστιν των και λάμπει η πίστις του Χριστού».
Είναι άνάγκη να μη χάσωμε το φως αύτόο που μας παρέδωκαν. Η πίστις τους μπορεί να δυναμώσει και τη δική μας πίστι. Και δεν χρειαζόμεθα άλλο, από πίστη που δίνει δύναμη στα σημερινά τα χρόνια.

Γ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ  /  ΕΟΡΤΙΑ ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ / ΜΥΤΙΛΗΝΗ 1986

Άπολυτίκιον, Ήχος γ'


Θειον σύστημα κλεινών Οσίων και ομήγυριν Αρχιερέων και Μαρτύρων ακαθαίρετον φάλαγγα, η νήσος Λέσβος γεραίρει χορεύουσα, ως εν αυτή τον Χριστόν μεγαλύναντας και πρεσβεύοντας δωρήσασθαι ταις ψυχαις ημών ειρήνην αληθή και μέγα έλεος.