Τετάρτη 23 Ιανουαρίου 2019

ΙΗΣΟΥΣ ΚΑΙ ΖΑΚΧΑΙΟΣ


Σχετική ÎµÎ¹ÎºÏŒÎ½Î±Ο Χριστός, αδελφοί μου, ήρθε στον κόσμο για να αναζητήσει και να σώσει τους ανθρώπους που είχαν παγιδευτεί στα δίκτυα της αμαρτίας. Ήρθε να τους καλέσει σε μετάνοια και να τους οδηγήσει σε δρόμο σωτηρίας. Το σημερινό Ευαγγέλιο μας περιγράφει ακριβώς την επιστροφή ενός τέτοιου μεγάλου αμαρτωλού.
Ο αμαρτωλός αυτός ήταν ο Ζακχαίος. Ποιος ήταν ο Ζακχαίος; Το όνομά του μεταφραζόμενο στα ελληνικά σημαίνει καθαρός, αθώος και ήταν Ιουδαίος. Τώρα το πόσο καθαρός και αθώος ήτανε θα το δούμε στη συνέχεια. Στην Ιεριχώ όπου κατοικούσε υπήρχε γραφείο κεντρικού τελωνείου. Ο Ζακχαίος ήταν ο προϊστάμενος του γραφείου τούτου. Η λέξη αρχιτελώνης που ακούσαμε στο Ευαγγέλιο είναι τίτλος αξιώματος. Ήταν λοιπόν πρόσωπο υψηλής κοινωνικής τάξης. Σίγουρα ως εισπράκτορας φόρων και μάλιστα αρχιεισπράκτορας είχε αποκτήσει αρκετό πλούτο. Υπάρχουν όμως βάσιμες υπόνοιες ότι ο πλούτος που είχε συσσωρεύσει ήταν καρπός κλοπών κι αδικιών. Οι τελώνες και ο Ζακχαίος φυσικά, πιθανότατα εκμεταλλεύονταν τη θέση τους και διακανόνιζαν κατά πως ήθελαν τους φόρους, βάζοντας τους φορολογουμένους να πληρώνουν δυσβάστακτα ποσά.
Αυτός λοιπόν, ο αρχιτελώνης, ο άδικος και ο κλέφτης του ιδρώτα πολλών συνανθρώπων του, ο Ζακχαίος, όπως μας πληροφορεί ο ευαγγελιστής Λουκάς, είχε μια βαθιά επιθυμία: ήθελε να δει το Χριστό. Το πρόσωπο του Ιησού, τον ενδιέφερε.  Ίσως να είχε ακούσει την επιείκεια και τη συγκατάβαση που έδειχνε ο Χριστός  στους τελώνες, στις πόρνες, στους αμαρτωλούς…, ίσως κάτι να τον έτρωγε μέσα του…. Άλλωστε και μεταξύ των μαθητών Του βρισκόταν κι ένας τελώνης, ο Ματθαίος. Θέλησε λοιπόν να πλησιάσει τον Ιησού. Ενδιαφερόταν να δει ποιος ήταν αυτός, του οποίου η φήμη ήταν τόσο αγαθή.
Οπωσδήποτε, αδελφοί μου, η επιθυμία του Ζακχαίου δεν ήταν επιπόλαιη, αλλά ούτε και μια απλή περιέργεια. Ήταν έκφραση ενδόμυχης πίστης και πόθος σωτηρίας. Ήτανε η θεϊκή κλήση, η σαγήνη στον αμαρτωλό τελώνη, για σωτηρία. Γι' αυτό και υπερνίκησε τις όποιες δυσκολίες, τα διάφορα εμπόδια που ασφαλώς θα κρατούσαν πολλούς από μας μακριά από το Χριστό. Δυσκολία του προκαλούσε το μικρό του ανάστημα στο να δει το Χριστό. Την παρακάμπτει ανεβαίνοντας πάνω σε μια συκομουριά. Δυσκολία ακόμη, γιατί σίγουρα οι εξωτερικοί τύποι και τρόποι της συμπεριφοράς, δεν επέτρεπαν σ’ έναν αρχιτελώνη να σκαρφαλώσει πάνω σ' ένα δένδρο. Μα η πίστη ξεπερνά κάθε εμπόδιο. Ο Ζακχαίος καθόλου δεν πτοήθηκε από τις όποιες δυσκολίες. Αψήφησε τα πάντα, αψήφησε τα σχόλια, σκαρφαλώνει στο δένδρο και αναμένει τη μεγάλη συνάντηση.
Ο Χριστός, αδελφοί μου, όταν βλέπει ειλικρινή διάθεση, ανταποκρίνεται με πολλή προθυμία κι αγάπη. Βλέπει με τα μάτια της θεότητάς του το Ζακχαίο προτού ακόμα τον δει εκείνος. Διαβάζει την καρδιά του. Σηκώνει λοιπόν τα μάτια Του, μόλις φτάνει στο σημείο της μεγάλης συνάντησης και κοιτάζει προς στο δένδρο. Οι ματιές τους συναντιούνται και η καρδιά του αρχιτελώνη σαγηνεύεται Ο Χριστός, ο Θεάνθρωπος, για άλλη μια φορά φανερώνει το λόγο της ενανθρωπήσεως Του: «Ηλθε γαρ ο υιός του ανθρώπου ζητήσαι και σώσαι το απολωλός».
Ο Χριστός λοιπόν βράβευσε το Ζακχαίο για την αγνή διάθεση και τη θερμή του πίστη. Ο άρπαγας, ο άδικος, ο αμαρτωλός, παίρνει περισσότερα απ' όσα ήλπιζε. Επιθυμούσε μόνο να δει το Χριστό κι αξιώθηκε να κληθεί από Αυτόν με τ' όνομά του και επιπλέον να φιλοξενήσει το Θεάνθρωπο στο σπίτι του.
Το αποτέλεσμα της μεγάλης αυτής συνάντησης, ήταν η σωτηρία της ψυχής του Ζακχαίου καθώς κι όλου του οίκου του, όλης της οικογένειας του. Το Ευαγγέλιο μας διαβεβαιώνει ότι ο Ζακχαίος στάθηκε μπροστά στο Χριστό κι ανάλαβε μια βαριά και δύσκολη υποχρέωση· ίσως τη δυσκολότερη απόφαση της ζωής του: να επανορθώσει τις αδικίες που διέπραξε. Υπόσχεται ότι τα μισά από τα υπάρχοντα του θα τα δώσει στους φτωχούς και τα άλλα μισά να τα δώσει στους ανθρώπους που συκοφάντησε κι αδίκησε· και μάλιστα στο τετραπλάσιο. Τελικά ο Ζακχαίος δεν κράτησε τίποτε για τον εαυτό του, απογυμνώθηκε τελείως από τα πλούτη του. Μας προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι δεν σκέφτεται με κάποια ιδιοτέλεια ώστε να κρατήσει και κάτι για τον εαυτό του για να μπορεί να ζήσει. Εκτέλεσε στο έπακρο το θέλημα του Θεού επιστρέφοντας τα κλεμμένα σ' αυτούς που τους ανήκαν και μάλιστα χωρίς να τον υποχρεώνει κανένας.
Τέλος βλέπουμε ότι ο Χριστός ονομάζει το Ζακχαίο «υιόν Αβραάμ». Τον ονομάζει έτσι διότι παρά το μισητό επάγγελμά του, εντούτοις ήταν απόγονος του Αβραάμ και είχε δικαίωμα πάνω στις ευλογίες της σωτηρίας που περιλαμβάνονταν στην υπόσχεση που είχε δώσει ο Θεός στον Αβραάμ. Άλλος λόγος είναι διότι πίστεψε στο Χριστό και δικαιώθηκε από την πίστη του όπως ο Αβραάμ. Καταληκτικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Ζακχαίος αποδείχθηκε άνθρωπος με σπάνιο μεγαλείο ψυχής· ένας ήρωας. Τα όσα έκανε για να φτάσει στο Χριστό, ελάχιστοι θα τολμούσαν να κάνουν, ελάχιστοι θα τολμούσαμε να κάνουμε… Λέμε ελάχιστοι διότι οι περισσότεροι άνθρωποι σ' όλες τις εποχές τι κάνουν; Απλούστατα!  Δεν κάνουμε τίποτα. Ή μάλλον είμαστε με το Χριστό μέχρις εκεί που δεν κινδυνεύει τίποτα από τα δικά μας. Μιλάμε για το Χριστό μα χωρίς να χαρίζουμε σ’ Αυτόν ούτε μια τρίχα δικιά μας. Αν κάπου κινδυνέψει η ασφάλεια μας, αν βρεθούμε  μπροστά στο δίλλημα Χριστός ή εμείς είναι πολύ αμφίβολο πόσοι θα σκύψουμε για χάρη του Χριστού. Πόσοι θ’ αψηφήσουμε τα σχόλια,  και πολύ περισσότερο τις απειλές για να είμαστε με το Χριστό. Είδαμε τι έγινε με τις ταυτότητες… Πόσοι προτίμησαν την επαπειλούμενη ασφάλεια τους και είπανε: Ε! Δε μας χρειάζεται και το θρήσκευμα, ας το σβήσουν από τις ταυτότητες.
Αδελφοί μου, λέμε πως  επιθυμούμε να σώσουμε τη ψυχή μας και να κερδίσουμε μια θέση στη Βασιλεία των Ουρανών. Όμως άδικοι, άρπαγες, αμαρτωλοί, αρνητές της χάρης του Χριστού, άνθρωποι που  δεν ψάχνουν όπως ο Ζακχαίος το Χριστό δεν πρόκειται να μπουν σ' αυτήν. Κι εμείς, οι νέοι μας πιο πολύ ακόμα, όχι μόνο δεν τον ψάχνουμε αλλά και φοβόμαστε να ομολογήσουμε τη πίστη μας μπροστά στους απίστους φοβούμενοι μήπως μας κοροϊδέψουν για τη πίστη μας. Φοβόμαστε τις ειρωνείες των συνανθρώπων μας επειδή πηγαίνουμε εκκλησία, επειδή ανάβουμε κεριά, επειδή νηστεύουμε και εξομολογούμαστε. Ίσως να μας κοροϊδέψουν οι άπιστοι. Τι με τούτο; Το Χριστό δεν τον κορόιδεψαν μόνο, αλλά και τον ανέβασαν πάνω στο σταυρό. Τους αγίους δεν τους κορόιδεψαν μόνο αλλά και τους μαστίγωναν,  τους βασάνιζαν. Κι αυτοί δέχονταν όλες αυτές τις αντιξοότητες, όλα αυτά τα πυρά, όλες αυτές τις διώξεις με υπομονή και αγάπη προς το Χριστό. Και όπως ο Ζακχαίος δεν φοβήθηκε τις ειρωνείες των υπολοίπων Ιουδαίων έτσι και μείς δεν πρέπει φοβόμαστε τις ειρωνείες των συνανθρώπων μας.
Αδελφοί μου! Μακάρι να αποδεχτούμε το παράδειγμα μετανοίας του αρχιτελώνη Ζακχαίου και να ακολουθούμε το Χριστό σ’  όλη τη ζωή μας. Κι αυτό για να κερδίσουμε όλοι τη σωτηρία των ψυχών μας εδώ στη γη και μια θέση, έστω και στην πιο απόμερη γωνιά στη βασιλεία των ουρανών. Αμήν!


Παρασκευή 4 Ιανουαρίου 2019

Η ΣΥΝΑΞΗ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ


Η ΣΥΝΑΞΗ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ
Ἀρχιμανδρίτου Νικηφόρου Πασσᾶ

Ἡ σημερινὴ ἑορτὴ τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου ἀποτελεῖ τὴ συνέχεια τῆς χθεσινῆς μεγάλης ἑορτῆς τῆς βαπτίσεως τοῦ Χριστοῦ. Γιατὶ στὴν εἰκόνα αὐτοῦ τοῦ γεγονότος, κεντρικὸ πρόσωπο καὶ κεντρικὸ ρόλο ἔχει καὶ τὸ πρόσωπο τοῦ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου.

Ἐκεῖ στὴ βάπτιση ἑτοιμάζεται νὰ βαπτίσει τὸν Χριστό· ἐδῶ κηρύττει γι᾿ Αὐτόν. «Μετανοεῖτε... γιατὶ πλησίασε ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν».

Χθὲς ὁ προφήτης Ἰωάννης βαπτίζει τὸν Μεσσία· ἐδῶ προδρομεῖ γι᾿ Αὐτόν. «Ἔρχεται μετὰ ἀπὸ ἐμένα Ἐκεῖνος, ποὺ εἶναι ἰσχυρότερός μου λόγω ἀξιώματός Του». Στὴ χθεσινὴ ἑορτὴ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ἐγγίζει μὲ δέος τὴν κεφαλὴ τοῦ Χριστοῦ· στὴ σημερινὴ ἑορτὴ ἀδυνατεῖ νὰ λύσει τὸν ἰμάντα τῶν ὑποδημάτων Του. Ἐκεῖ τέλος, θαυμάζει τὰ ἀνεξήγητα, ποὺ λαμβάνουν χώρα μπροστά του· ἐδῶ προσπαθεῖ νὰ ἑρμηνεύσει τὰ ὁρώμενα, καθὼς ἀρχίζουν νὰ ἀποκαλύπτονται μέσα στὴν ἀνθρώπινη ἱστορία.

«Καὶ ἐλάβαμε χάρη ἐπάνω στὴν ἄλλη χάρη· καὶ μετὰ τὴ χάρη τῆς ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν μας, ἐλάβαμε καὶ τὴν χάρη τῆς υἱοθεσίας καὶ τῆς μακαρίας ζωῆς καὶ ὁλονὲν προστίθεται νέα ὑπεράφθονος χάρη σ᾿ ἐκείνη ποὺ προηγουμένως ἐλάβαμε...», λέγει μὲ ἔμφαση ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Ἔτσι, ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος ἀποτελεῖ κορυφαῖο βιβλικὸ πρόσωπο, τὸ ὁποῖο ἐγκωμιάστηκε  ἀπὸ τὸ Θεὸ δύο φορές. Τότε στὴν ἐμφάνιση τοῦ Ἁγγέλου στὸν πατέρα του Ζαχαρία, ἀναγγέλοντας τὴ γέννησή του, ὅταν τοῦ ἀποκαλύπτει τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ ὅτι «θὰ εἶναι μεγάλος ἐνώπιον τοῦ Κυρίου». Καὶ ἡ δεύτερη φορὰ στὸν λόγο τοῦ Χριστοῦ γι᾿ αὐτόν, ὅταν ἦταν στὴ φυλακή. «Μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων ποὺ ἐγέννησαν μέχρι τώρα γυναῖκες, μεγαλύτερος κατὰ τὴν ἀξία προφήτης ἀπὸ τὸν Ἰωάννη τὸν βαπτιστὴ δὲν εἶναι κανείς...».

Οἱ δύο αὐτὲς ἐγκωμιαστικὲς ἀναφορές, ἡ μία στὴν ἀρχὴ καὶ ἡ ἄλλη στὸ τέλος τοῦ βίου του, καλύπτουν ὁλόκληρη τῆν ἁγία καὶ ἀσκητικὴ ζωή του. Σ᾿ αὐτὴ δὲ τὴ ζωὴ ὁ Προφήτης μας ἔρχεται «μὲ τὸ πνεῦμα καὶ τὴ δύναμη τοῦ προφήτου Ἠλία» κατὰ τὸν λόγο τοῦ Ἀγγέλου, γιὰ νὰ κατακαύσει ὅ,τι αἰσχρὸ καὶ ἄδικο καὶ νὰ ἑτοιμάσει «εὐθείας τὰς τρίβους...» τῶν ἀνθρώπων.

Ὁ προφήτης Ἰωάννης εἶναι ὁ μεγάλος καὶ τελευταῖος τῆς σειρᾶς τῶν Προφητῶν, μὲ τὸν ὁποῖο κλέινει ἡ περίοδος τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Αὐτὸς δὲ ὁ ἴδιος εἶναι ἡ ἀρχὴ τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ, ὡς ἀγγελία οὐράνια, πιστοποιώντας τὴν παγκόσμια ἔλευση τοῦ Χριστοῦ.

Ἔτσι, μ᾿ αὐτὸν ξεκινάει ἡ περίοδος τῆς Καινῆς Διαθήκης. «Ἀρχὴ τοῦ χαροποιοῦ μηνύματος περὶ τῆς ἐλεύσεως εἰς τὸν κόσμο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ... καὶ ἔγινε ὁ Ἰωάννης ἀρχὴ τοῦ Εὐαγγελίου μὲ τὸ νὰ βαπτίζει στὴν ἔρημο καὶ μὲ τὸ νὰ κηρύττει βάπτισμα μετανοίας...».

Λιπόσαρκος, ἐραστὴς τῆς ἀσκήσεως καὶ αὐτάρκης στὴν λιτότητα, μέσα στὴν ἀπόλυτη ἔνδεια. Βηματίζει συμβολικῶς, ὡς ἄνθρωπος ἑνὸς ἄλλου κόσμου, δεικνύει ἐντόνως καὶ παραστατικῶς  τὸν Χριστό, ὁ ὁποῖος «θὰ βαπτίζει ὅλους μας εἰς τὸ διηνεκὲς μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα».

Προφήτης τῆς πραγματικῆς μετανοίας τῆς καρδιᾶς, ζῶντας καθημερινῶς στὸ χῶρο τῆς ἑρήμου καὶ βιώνοντας καθ᾿ ὁλοκληρία τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἔχει τὸ δικαίωμα τοῦ ἐλέγχου τῶν ἀνθρωπίνων ἁμαρτωλῶν πράξεων. «Μετανοεῖται, γιατί πλησίασε ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν...».

Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ὁ Πρόδρομος Ἰωάννης προδρομεῖ τὸν Μεσσία Χριστὸ καὶ ἀποκαλύπτει πὼς ἔρχεται ἀναζητώντας τὸν πλανόμενο. Αὐτὸν ποὺ ἐγκατέλειψε τὴν πατρικὴ ἐστία καὶ ἀνέστιος καὶ ξένος περιφέρεται σὲ χώρους ξένους καὶ ἔρημους.

Γι᾿ αὐτὴ τὴν ἀναζήτηση, ὁ ἱερὸς ὑμνωδὸς σημειώνει μὲ νόημα: «Κύριε μέχρι ἐμένα ἔφθασες· ἐμένα ζητώντας τὸν πλανηθέντα. Γι᾿ αὐτὴ τὴν μεγάλη καὶ πλούσια συγκατάβαση, ποὺ ἔκανες σὲ ἐμένα, σὲ δοξάζω Πολυέλεε». Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ βαπτιστὴς ἦλθε στὸν κόσμο καὶ ἔφυγε ἀπ᾿ αὐτὸν ὡς δῶρο τοῦ Θεοῦ. Ἄνθρωπος τῆς ἐρήμου καὶ τῆς ἀσκήσεως, ζώντας τὴ σιωπὴ καὶ βιώνοντας τὴν ἐσωτερικὴ προσευχὴ τῆς καρδιᾶς, δώρησε τὸν ἑαυτόν του σ᾿ ὅλους μας.

Νὰ κατανοήσουμε πὼς μέσα στὴ σιωπὴ καὶ τὴν προσευχὴ, ἀποκαλύπτεται ὁ Θεός. Μέσα στὴν μετάνοια καὶ τὸν αὐτοέλεγχο, βρίσκουμε τὸ ἄνοιγμα τῶν οὐρανῶν. Καὶ μέσα ἀπὸ τὴν καρτερία καὶ τὴν ὑπομονή, μεγαλύνεται τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ.