Η ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

Ο Χριστός, αδελφοί μου, ήρθε στον κόσμο για να αναζητήσει και να σώσει τους ανθρώπους που είχαν παγιδευτεί στα δίκτυα της αμαρτίας. Ήρθε να τους καλέσει σε μετάνοια και να τους οδηγήσει σε δρόμο σωτηρίας. Το σημερινό Ευαγγέλιο μας περιγράφει ακριβώς την επιστροφή ενός τέτοιου μεγάλου αμαρτωλού.Ο αμαρτωλός αυτός ήταν ο Ζακχαίος. Ποιος ήταν ο Ζακχαίος; Το όνομά του μεταφραζόμενο στα ελληνικά σημαίνει καθαρός, αθώος και ήταν Ιουδαίος. Τώρα το πόσο καθαρός και αθώος ήτανε θα το δούμε στη συνέχεια. Στην Ιεριχώ όπου κατοικούσε υπήρχε γραφείο κεντρικού τελωνείου. Ο Ζακχαίος ήταν ο προϊστάμενος του γραφείου τούτου. Η λέξη αρχιτελώνης που ακούσαμε στο Ευαγγέλιο είναι τίτλος αξιώματος. Ήταν λοιπόν πρόσωπο υψηλής κοινωνικής τάξης. Σίγουρα ως εισπράκτορας φόρων και μάλιστα αρχιεισπράκτορας είχε αποκτήσει αρκετό πλούτο. Υπάρχουν όμως βάσιμες υπόνοιες ότι ο πλούτος που είχε συσσωρεύσει ήταν καρπός κλοπών κι αδικιών. Οι τελώνες και ο Ζακχαίος φυσικά, πιθανότατα εκμεταλλεύονταν τη θέση τους και διακανόνιζαν κατά πως ήθελαν τους φόρους, βάζοντας τους φορολογουμένους να πληρώνουν δυσβάστακτα ποσά.

Αυτός λοιπόν, ο αρχιτελώνης, ο άδικος και ο κλέφτης του ιδρώτα πολλών συνανθρώπων του, ο Ζακχαίος, όπως μας πληροφορεί ο ευαγγελιστής Λουκάς, είχε μια βαθιά επιθυμία: ήθελε να δει το Χριστό. Το πρόσωπο του Ιησού, τον ενδιέφερε.  Ίσως να είχε ακούσει την επιείκεια και τη συγκατάβαση που έδειχνε ο Χριστός  στους τελώνες, στις πόρνες, στους αμαρτωλούς…, ίσως κάτι να τον έτρωγε μέσα του…. Άλλωστε και μεταξύ των μαθητών Του βρισκόταν κι ένας τελώνης, ο Ματθαίος. Θέλησε λοιπόν να πλησιάσει τον Ιησού. Ενδιαφερόταν να δει ποιος ήταν αυτός, του οποίου η φήμη ήταν τόσο αγαθή.

Οπωσδήποτε, αδελφοί μου, η επιθυμία του Ζακχαίου δεν ήταν επιπόλαιη, αλλά ούτε και μια απλή περιέργεια. Ήταν έκφραση ενδόμυχης πίστης και πόθος σωτηρίας. Ήτανε η θεϊκή κλήση, η σαγήνη στον αμαρτωλό τελώνη, για σωτηρία. Γι' αυτό και υπερνίκησε τις όποιες δυσκολίες, τα διάφορα εμπόδια που ασφαλώς θα κρατούσαν πολλούς από μας μακριά από το Χριστό. Δυσκολία του προκαλούσε το μικρό του ανάστημα στο να δει το Χριστό. Την παρακάμπτει ανεβαίνοντας πάνω σε μια συκομουριά. Δυσκολία ακόμη, γιατί σίγουρα οι εξωτερικοί τύποι και τρόποι της συμπεριφοράς, δεν επέτρεπαν σ’ έναν αρχιτελώνη να σκαρφαλώσει πάνω σ' ένα δένδρο. Μα η πίστη ξεπερνά κάθε εμπόδιο. Ο Ζακχαίος καθόλου δεν πτοήθηκε από τις όποιες δυσκολίες. Αψήφησε τα πάντα, αψήφησε τα σχόλια, σκαρφαλώνει στο δένδρο και αναμένει τη μεγάλη συνάντηση.

Ο Χριστός, αδελφοί μου, όταν βλέπει ειλικρινή διάθεση, ανταποκρίνεται με πολλή προθυμία κι αγάπη. Βλέπει με τα μάτια της θεότητάς του το Ζακχαίο προτού ακόμα τον δει εκείνος. Διαβάζει την καρδιά του. Σηκώνει λοιπόν τα μάτια Του, μόλις φτάνει στο σημείο της μεγάλης συνάντησης και κοιτάζει προς στο δένδρο. Οι ματιές τους συναντιούνται και η καρδιά του αρχιτελώνη σαγηνεύεται Ο Χριστός, ο Θεάνθρωπος, για άλλη μια φορά φανερώνει το λόγο της ενανθρωπήσεως Του: «Ηλθε γαρ ο υιός του ανθρώπου ζητήσαι και σώσαι το απολωλός».

Ο Χριστός λοιπόν βράβευσε το Ζακχαίο για την αγνή διάθεση και τη θερμή του πίστη. Ο άρπαγας, ο άδικος, ο αμαρτωλός, παίρνει περισσότερα απ' όσα ήλπιζε. Επιθυμούσε μόνο να δει το Χριστό κι αξιώθηκε να κληθεί από Αυτόν με τ' όνομά του και επιπλέον να φιλοξενήσει το Θεάνθρωπο στο σπίτι του.

Το αποτέλεσμα της μεγάλης αυτής συνάντησης, ήταν η σωτηρία της ψυχής του Ζακχαίου καθώς κι όλου του οίκου του, όλης της οικογένειας του. Το Ευαγγέλιο μας διαβεβαιώνει ότι ο Ζακχαίος στάθηκε μπροστά στο Χριστό κι ανάλαβε μια βαριά και δύσκολη υποχρέωση· ίσως τη δυσκολότερη απόφαση της ζωής του: να επανορθώσει τις αδικίες που διέπραξε. Υπόσχεται ότι τα μισά από τα υπάρχοντα του θα τα δώσει στους φτωχούς και τα άλλα μισά να τα δώσει στους ανθρώπους που συκοφάντησε κι αδίκησε· και μάλιστα στο τετραπλάσιο. Τελικά ο Ζακχαίος δεν κράτησε τίποτε για τον εαυτό του, απογυμνώθηκε τελείως από τα πλούτη του. Μας προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι δεν σκέφτεται με κάποια ιδιοτέλεια ώστε να κρατήσει και κάτι για τον εαυτό του για να μπορεί να ζήσει. Εκτέλεσε στο έπακρο το θέλημα του Θεού επιστρέφοντας τα κλεμμένα σ' αυτούς που τους ανήκαν και μάλιστα χωρίς να τον υποχρεώνει κανένας.

Τέλος βλέπουμε ότι ο Χριστός ονομάζει το Ζακχαίο «υιόν Αβραάμ». Τον ονομάζει έτσι διότι παρά το μισητό επάγγελμά του, εντούτοις ήταν απόγονος του Αβραάμ και είχε δικαίωμα πάνω στις ευλογίες της σωτηρίας που περιλαμβάνονταν στην υπόσχεση που είχε δώσει ο Θεός στον Αβραάμ. Άλλος λόγος είναι διότι πίστεψε στο Χριστό και δικαιώθηκε από την πίστη του όπως ο Αβραάμ. Καταληκτικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Ζακχαίος αποδείχθηκε άνθρωπος με σπάνιο μεγαλείο ψυχής· ένας ήρωας. Τα όσα έκανε για να φτάσει στο Χριστό, ελάχιστοι θα τολμούσαν να κάνουν, ελάχιστοι θα τολμούσαμε να κάνουμε… Λέμε ελάχιστοι διότι οι περισσότεροι άνθρωποι σ' όλες τις εποχές τι κάνουν; Απλούστατα!  Δεν κάνουμε τίποτα. Ή μάλλον είμαστε με το Χριστό μέχρις εκεί που δεν κινδυνεύει τίποτα από τα δικά μας. Μιλάμε για το Χριστό μα χωρίς να χαρίζουμε σ’ Αυτόν ούτε μια τρίχα δικιά μας. Αν κάπου κινδυνέψει η ασφάλεια μας, αν βρεθούμε  μπροστά στο δίλλημα Χριστός ή εμείς είναι πολύ αμφίβολο πόσοι θα σκύψουμε για χάρη του Χριστού. Πόσοι θ’ αψηφήσουμε τα σχόλια,  και πολύ περισσότερο τις απειλές για να είμαστε με το Χριστό. Είδαμε τι έγινε με τις ταυτότητες… Πόσοι προτίμησαν την επαπειλούμενη ασφάλεια τους και είπανε: Ε! Δε μας χρειάζεται και το θρήσκευμα, ας το σβήσουν από τις ταυτότητες.

Αδελφοί μου, λέμε πως  επιθυμούμε να σώσουμε τη ψυχή μας και να κερδίσουμε μια θέση στη Βασιλεία των Ουρανών. Όμως άδικοι, άρπαγες, αμαρτωλοί, αρνητές της χάρης του Χριστού, άνθρωποι που  δεν ψάχνουν όπως ο Ζακχαίος το Χριστό δεν πρόκειται να μπουν σ' αυτήν. Κι εμείς, οι νέοι μας πιο πολύ ακόμα, όχι μόνο δεν τον ψάχνουμε αλλά και φοβόμαστε να ομολογήσουμε τη πίστη μας μπροστά στους απίστους φοβούμενοι μήπως μας κοροϊδέψουν για τη πίστη μας. Φοβόμαστε τις ειρωνείες των συνανθρώπων μας επειδή πηγαίνουμε εκκλησία, επειδή ανάβουμε κεριά, επειδή νηστεύουμε και εξομολογούμαστε. Ίσως να μας κοροϊδέψουν οι άπιστοι. Τι με τούτο; Το Χριστό δεν τον κορόιδεψαν μόνο, αλλά και τον ανέβασαν πάνω στο σταυρό. Τους αγίους δεν τους κορόιδεψαν μόνο αλλά και τους μαστίγωναν,  τους βασάνιζαν. Κι αυτοί δέχονταν όλες αυτές τις αντιξοότητες, όλα αυτά τα πυρά, όλες αυτές τις διώξεις με υπομονή και αγάπη προς το Χριστό. Και όπως ο Ζακχαίος δεν φοβήθηκε τις ειρωνείες των υπολοίπων Ιουδαίων έτσι και μείς δεν πρέπει φοβόμαστε τις ειρωνείες των συνανθρώπων μας.

Αδελφοί μου! Μακάρι να αποδεχτούμε το παράδειγμα μετανοίας του αρχιτελώνη Ζακχαίου και να ακολουθούμε το Χριστό σ’  όλη τη ζωή μας. Κι αυτό για να κερδίσουμε όλοι τη σωτηρία των ψυχών μας εδώ στη γη και μια θέση, έστω και στην πιο απόμερη γωνιά στη βασιλεία των ουρανών. Αμήν!

ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΔ΄ ΛΟΥΚΑ - Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΤΥΦΛΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΙΧΟΥΣ

 

Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΤΥΦΛΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΙΧΟΥΣ (Λουκ. 18, 35 - 43)

†ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ ΜΕΛΕΤΙΟΥ

(Διασκευή ομιλίας στην Στεφάνη, στις 3/12/2006)

 

Ήξερε που να απευθυνθεί

 

Ακούσαμε στο Ευαγγέλιο ότι ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός πήγε στην Ιεριχώ. Εκεί, ένας τυφλός, άκουσε ότι περνά ο Χριστός και άρχισε να φωνάζει : «Ιησού, υιέ του Δαυΐδ, ελέησέ με». Το έκανε γιατί είχε ακούσει ότι ο Χριστός κάνει θαύματα.

Οι άνθρωποι γύρω τον επέπλητταν: «Τι φωνάζεις τόσο δυνατά; Σταμάτα επιτέλους. Μας πήρες τα αυτιά». Αλλ’ αυτός φώναζε περισσότερο γιατί ήξερε ότι από κανένα δεν έπρεπε να περιμένει θεραπεία παρά μόνο από τον Χριστό. Πλησίασε ο Ιησούς και τον ρώτησε:

-Γιατί φωνάζεις; Τι θέλεις;

Απάντησε:

-Να δω το φως θέλω.

Ο Χριστός τον σπλαγχνίστηκε και του άνοιξε τα μάτια. Με μια λέξη μόνο: «ανάβλεψον». Τα λόγια μας δεν έχουν αξία. Τα λόγια όμως του Χριστού είναι ανεκτίμητα. Για τον Θεό όλα είναι δυνατά.

 

Έχει κάτι να μας πει;

 

Αναρωτιόμαστε:

-Καλά αυτός τότε θεραπεύτηκε. Εμείς, σήμερα, γιατί διαβάζουμε αυτό το θαύμα; Για την ιστορία; Ή μήπως έχουμε και εμείς ανάγκη να αναβλέψουμε; Η απάντηση είναι: «Βεβαίως έχουμε ανάγκη να ανοίξουν τα μάτια μας». Ας νομίζουμε ότι τα έχουμε ανοικτά. Το ίδιο δεν έλεγαν και οι φαρισαίοι τότε;

-Γερά είναι τα μάτια μας. Βλέπουμε.

Τους απάντησε ο Χριστός:

-Μακάρι να είσαστε τυφλοί. Δεν θα είχατε αμαρτία. Τώρα λέτε ότι βλέπετε και η αμαρτία μένει ολόκληρη πάνω σας.

Τι σημαίνουν τα λόγια του Χριστού; Πρώτα από όλα, ότι ο άνθρωπος δεν έχει μόνο τα μάτια που ξέρουμε, στο πρόσωπό του, μα έχει και κάποια άλλα στην καρδιά.

Τα μάτια του σώματος όπως είναι, με τις ικανότητες που έχουν και με την δύναμη που έχουν, δεν φτάνουν να μας αποκαλύψουν τα πιο σημαντικά... Γιατί υπάρχουν πραγματικότητες, που δεν τις διακρίνουμε με τα μάτια του σώματος, αλλά με τα μάτια της καρδιάς.

Πρόκειται για «τα μη βλεπόμενα». Λέει ο απόστολος Παύλος: «Προσέξτε. Τα βλεπόμενα είναι πρόσκαιρα. Τα μη βλεπόμενα, εκείνα που δεν τα βλέπουμε με τα μάτια μας, είναι παντοτινά. Και έχουν μεγαλύτερη αξία». Ποιά είναι τα «μη βλεπόμενα»;

Πρώτα από όλα ο Θεός. Χρειάζεται γερό μάτι για να τον δούμε, να τον αναζητήσουμε και να καταλάβουμε ότι η ομορφιά και το φως της ζωής πηγάζουν από αυτόν.

Δεύτερον, είναι η ψυχή μας.

Τρίτον, η αιώνια ζωή.

Δεν βλέπουμε τον Θεό με τα αισθητά μάτια. Είναι κάτι έξω από εμάς. Μήπως βλέπουμε την ψυχή μας; Ούτε την ψυχή μας την βλέπουμε.

Ούτε την αιώνια ζωή την βλέπουμε. Μας λέει όμως ο Χριστός: «Προσέξετε μη κάνετε το λάθος, και επειδή δεν τα βλέπετε, τα θεωρήσετε ανύπαρκτα. Ή ασήμαντα. Ένα τέτοιο λάθος, θα είναι τρομακτικό. Γιατί θα αφήσετε να βουλιάξει η ζωή σας στο ψέμα».

Όποιος δεν παραδέχεται την πραγματικότητα - υπάρχει μεγαλύτερη αλήθεια και πραγματικότητα από τον Χριστό και τον λόγο Του; - αυτός, είτε το θέλει είτε όχι, έχει βουλιάξει στο ψέμα.

• • Υπάρχει μεγαλύτερο ψέμα για ένα παιδί από το να φαντασθεί ότι αξία στη ζωή, έχει το παιγνίδι της ηλικίας του; Και να ξεχάσει το μέλλον;
• • Υπάρχει για έναν άνθρωπο μεγαλύτερο κακό, από το να φαντασθεί ότι δεν έχει αξία η καθαρή συνείδηση, η ευαγγελική ζωή και να αφήσει τον εαυτό του να κάνει ό,τι θέλει όταν είναι νεαρός; Και να βουλιάξει σε μια κατάσταση που θα τον κάνει δυστυχισμένο σε όλη του τη ζωή;
• • Υπάρχει μεγαλύτερο λάθος, από το να αφήνει κανείς την Εκκλησία, όπου παρακαλούμε τον Θεό να μας γεμίζει τα πολυτιμότερα, δηλαδή την καρδιά και το νου, περισσότερο από την κοιλιά και την τσέπη, και να ασχολείται με μάταιες φροντίδες;

Μικρά και προσωρινά αυτά που μας γοητεύουν. Γιατί η ζωή μας εδώ στη γη, είναι για λίγα χρόνια. Υπάρχουν και τα αιώνια και τα ατελεύτητα: Ο Θεός, η ψυχή μας, η αιώνια ζωή.

Και ακόμη: με τα μάτια της καρδιάς βλέπουμε ότι η καλωσύνη, είναι πιο γλυκειά από το πιο νόστιμο φαγητό. Ότι η συγχώρηση είναι κάτι το πολύ μεγάλο. Και ότι η αγάπη γεμίζει την καρδιά, που αξίζει πιο πολύ από την κοιλιά. Όταν δεν δίνουμε σημασία στα μέσα μάτια, μας οδηγούν όπου θέλουν τα πάθη μας που τα υποκαίει ο διάβολος.

Και ο άνθρωπος όντας σε μια τέτοια κατάσταση, προτιμά όχι την σεμνότητα, αλλά την πορνεία. Περιφρονεί την νηστεία, που γίνεται εις δόξαν Χριστού και προτιμά να τρώει. Και τρώγοντας, κοροϊδεύει όσους νηστεύουν και ειρωνεύεται όσους προσεύχονται και εκκλησιάζονται, ενώ θα μπορούσαν να κοιμούνται και να μη δίνουν σημασία σε τίποτε.

 

Η σοφία του τυφλού

 

Κάποια φορά είχε κατέβει ο άγιος Αντώνιος στην Αλεξάνδρεια. Εκεί ήταν ένας σοφός διδάσκαλος. Αλλά ήταν τυφλός και με την καλή διάθεσή του είχε γίνει έμπειρος ερμηνευτής των Αγίων Γραφών. Του λέει ο άγιος Αντώνιος: «Δίδυμε, (έτσι τον έλεγαν) μη στενοχωρείσαι που δεν έχεις μάτια από αυτά που έχουν οι μύγες και τα κουνούπια. Να δοξάζεις τον Θεό που έχεις τα μάτια των αγγέλων και βλέπεις τον Χριστό και την αιώνια ζωή».

Τα πνευματικά μάτια, έχουν χιλιάδες φορές μεγαλύτερη αξία από τα σωματικά. Και ο απόστολος Παύλος συνιστά: «Μην αφήνετε να κολλήσει ο νους σας στα βλεπόμενα. Μη τα θεωρήσετε σαν μοναδική αξία και μοναδική πραγματικότητα.

Τι λοιπόν πρέπει να ποθούμε να βλέπουμε; Το μεγαλύτερο καλό είναι να ανοίξουν τα μάτια μας, να βλέπουμε τον εαυτό μας και να αναρωτιόμαστε: «Πώς είμαι; Τι είμαι μπροστά στο Χριστό;».

Τι σημαίνει αυτό πιο απλά; Να μπορώ να βλέπω τις πράξεις μου. Τα χάλια μου. Ποιά είναι τα μεγαλύτερα χάλια μας; Είναι εκείνα που έχουμε στην καρδιά μας: Ο τρόπος που σκεπτόμαστε και αισθανόμαστε το κάθε τι.

Λέει ὁ άγιος Ισαάκ: «Εκείνος που άρχισε να καταλαβαίνει και να βλέπει τις αμαρτίες του, είναι μεγαλύτερος και σοφώτερος, από εκείνον που έχει την δύναμη να ανασταίνει νεκρούς». Πώς θα μας φαινόταν, να παρουσιαζόταν κάποιος, να πήγαινε στο κοιμητήριο και να ανάσταινε ένα - δυό πεθαμένους; Τι θα λέγαμε; Θα γουρλώναμε τα μάτια μας, θα κοβόταν η μιλιά μας και θα σκεπτόμαστε: «Δεν υπάρχει δεύτερος σαν κι αυτόν».

Λένε οι άγιοι: «Το να βλέπεις τις αμαρτίες σου, είναι μεγαλύτερο και ωφελιμότερο από το να αναστήσεις νεκρούς». Μακάριος είναι εκείνος που βλέπει τον εαυτό του και τις αμαρτίες του. Γιατί ο άνθρωπος αυτός, δεν ζει πια στο ψέμα.

 

Η προσευχή του, προσευχή μας

 

Να λοιπόν γιατί πρέπει εμείς, πιο πολύ από τον τυφλό της Ιεριχούς, να λέμε στην προσευχή μας και να φωνάζουμε στον Χριστό: «Υιέ του Δαυΐδ, ελέησέ με. Άνοιξε τα μάτια της ψυχής μου, να δω την δόξα σου, να δω την αιώνια ζωή, να καταλάβω τι κακό είναι η αμαρτία. Να καταλάβω τι κακό είναι μέσα στην καρδιά η έλλειψη πίστης, αγάπης, ταπείνωσης».

Όταν αρχίσουν να μας απασχολούν αυτά, τότε αρχίζουμε να «ζυγιάζουμε». Και για τον εαυτό μας και για τους άλλους. Και από τότε αρχίζουμε να «ζυγιάζουμε», να έχουμε δηλαδή πνευματικό βάρος, για τον Κύριό μας Ιησού Χριστό. Άρα το μεγαλύτερο και το ωφελιμότερο πράγμα για μας είναι να ζητάμε φως Χριστού.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, προσευχόταν συνεχώς με τα λόγια:

«Κύριε, φώτισέ μου το σκότος. Δος μου λίγο φως να διαλυθεί το σκοτάδι που έχω μέσα μου».

Του παρουσιάστηκε η Παναγία και τον ρώτησε:

-Γιατί λες τα λόγια αυτά; Γιατί ζητάς φως;

Βέβαια η Παναγία τον δίδασκε. Δεν τον ρωτούσε να μάθει.

Εκείνος της απάντησε:

-Τι καλύτερο να ζητήσω, Παναγία Μητέρα του Χριστού μας, από το φως; Άνθρωπος που κινδυνεύω από στιγμή σε στιγμή από τις κακίες του κόσμου, τα πάθη, την αμέλεια, από τόσα που συμβαίνουν γύρω μου, να ξεχάσω εκείνα που έχουν αξία; Δηλαδή, την πίστη, την ταπείνωση, την αγάπη, την μετάνοια. Δύσκολο είναι να βυθιστώ στο σκοτάδι της αμαρτίας, της απώλειας, της απομάκρυνσης από τον Χριστό;

Θα ρωτούσε κανείς:

            -Κινδυνεύουν άνθρωποι σαν τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά;

Όλοι κινδυνεύουμε!

Κανένας δεν τον έχει τον Χριστό στην τσέπη του!

Και κανένας δεν έχει πετάξει την αμαρτία μέσα από την καρδιά του και από τη ζωή του τόσο, ώστε να μπορεί να την καταφρονεί.

Να παρακαλούμε τον Κύριό μας, το φως του κόσμου, να μας δίνει κάθε μέρα λίγο περισσότερο φως, να βλέπουμε τον εαυτό μας, την ψυχή μας, την αιώνια ζωή. Να βλέπουμε ακόμα τα πάθη μας, τις κακίες μας, την αμαρτία και να καταλαβαίνουμε την ζημία που μας προξενούν. Αμήν.-

ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ

ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ

 (17 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ )

Toυ Πρωτ. π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Ο άγιος Αντώνιος, ο καθηγητής της ερήμου, είναι από τους λίγους που έλαβαν την προσωνυμία μέγας. Πραγματικά, υπήρξε μέγας αθλητής του πνευματικού στίβου και θριαμβευτής στους αγώνες εναντίον της πλάνης, της αμαρτίας, του διαβόλου και των πολυμόρφων παθών. Ο βίος του, που συνεγράφη από έναν άλλον μέγα, τον σύγχρονό του άγιο Αθανάσιο, Αρχιεπίσκοπο Αλεξανδρείας, είναι υπερθαύμαστος και αξιοζήλευτος. Η μελέτη του πρέπει να αποτελή εντρύφημα όλων εκείνων, οι οποίοι ποθούν να βιώσουν το μεγαλείο της κατά Χριστόν ζωής.

Ο μέγας Αντώνιος με την άσκηση και την αδιάλειπτη προσευχή έφθασε στην κορυφή της πνευματικής ζωής και απέκτησε την αληθινή σοφία. "Ονομάζει τον εαυτό του "ιδιώτην" και ήταν αγράμματος, είχε όμως διδάσκαλον την άνωθεν σοφίαν του Πνεύματος. Από την σοφία αυτή φωτισμένος και εμπνευσμένος έδωκε σοφότατες αποκρίσεις σε διαφόρους Χριστιανούς, που ζητούσαν να ωφεληθούν ψυχικά, όπως φαίνεται σε πολλά μέρη των "Γεροντικών" βιβλίων. Εκτός από αυτές άφησε και τα "εκατόν εβδομήκοντα κεφάλαια", που περιλαμβάνονται στην "Φιλοκαλία" και προσφέρουν μεγάλη ωφέλεια σε όσους τα διαβάζουν".

Άσκηση ονομάζεται η προσπάθεια που κάνει ο άνθρωπος να εφαρμόζη το θέλημα του Θεού στην ζωή του. Η προσπάθεια να μεταμορφώση τα πάθη του, να καθαρθή από τα πάθη, για να μπορέση να αγαπήση "εξ όλης ψυχής και καρδίας", τον Θεό και τον άνθρωπο. Γιατί είναι αδύνατο να αγαπά αληθινά όποιος εξουσιάζεται από τα πάθη και κυρίως από την φιλαυτία, που καταδυναστεύει τον άνθρωπο και κάνει την ζωή του δύσκολη. Φιλαυτία είναι η άλογη αγάπη προς τον εαυτό μας και από αυτήν, ως από μητέρα, γεννώνται όλα τα άλλα πάθη, όπως της υπερηφανείας, της κενοδοξίας, της φιληδονίας, της φιλαργυρίας κ.λ.π.

Στις ημέρες μας, συχνά γίνεται λόγος για την αγάπη, την ειρήνη και την φιλία μεταξύ των ανθρώπων και των λαών και για άλλα παρόμοια. Καλά είναι όλα αυτά, αλλά το ερώτημα είναι πώς μπορεί κανείς να αγαπά τους άλλους και να ειρηνεύη μαζί τους, την στιγμή που είναι υποδουλωμένος στα πάθη και δεν μπορεί να ειρηνεύση με τον ίδιο τον εαυτό του; Η αγάπη, κατά τον άγιο Μάξιμο τον ομολογητή, είναι έκγονος απαθείας. Δηλαδή γεννάται και αυξάνεται μέσα σε μια καρδιά, η οποία έχει καθαρθή ή τουλάχιστον αγωνίζεται επίμονα και επίπονα να καθαρθή από τα πάθη. Τότε η αγάπη είναι ανιδιοτελής και ανθεκτική στις αντιξοότητες και τις δυσκολίες. Δεν έχει ημερομηνία λήξης, αλλά διαρκεί και πέραν του τάφου, είναι "συνομήλικη με τους αιώνες". Αντίθετα, η εμπαθής αγάπη είναι ψεύτικη και διαρκεί όσον καιρό είναι σε θέση να υπηρετή και να τρέφη ή να τρέφεται από τα πάθη. Και πώς είναι δυνατόν να έχη αντοχή και διάρκεια, αφού οι συνθήκες ζωής αλλάζουν, τα συμφέροντα μεταβάλλονται και το ανθρώπινο σώμα φθείρεται και αλλοιώνεται;

Το μεγαλύτερο πρόβλημα των μεταπτωτικών κοινωνιών είναι τα ανθρώπινα πάθη. Τα εμπαθή άτομα προξενούν τεράστια προβλήματα στο οικογενειακό και το κοινωνικό τους περιβάλλον, αλλά και πολέμους και ακαταστασίες σε ολόκληρο τον κόσμο, όταν πρόκειται για άτομα που κατέχουν αξιώματα και εξουσία. Όπως τονίζει και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος: "Η αμαρτία έχει κοινωνικές προεκτάσεις. Τα αρρωστημένα άτομα αρρωσταίνουν τους κοινωνικούς θεσμούς και στην συνέχεια οι κοινωνικοί θεσμοί αρρωσταίνουν περισσότερο τα άτομα". Επομένως, η αλλαγή των ανθρωπίνων κοινωνιών προς το καλύτερο, ή μάλλον η εξανθρώπισή τους, προϋποθέτει την πνευματική αναγέννηση των μελών τους, η οποία μπορεί να γίνη με την άσκηση, την προσευχή, την μυστηριακή ζωή και γενικότερα με την υπακοή στην Εκκλησία και τους εκκλησιαστικούς θεσμούς.

Ο άγιος Αντώνιος με τους σκληρούς αγώνες του εναντίον των πνευμάτων της πονηρίας και της υπερηφανίας, απέκτησε την υψοποιό ταπείνωση. Εν τούτοις ο Θεός του απεκάλυψε ότι υπάρχει κάποιος υποδηματοποιός στην Αλεξάνδρεια, που τον έχει ξεπεράσει στην πνευματική ζωή και τον απέστειλε να διδαχθή το πνευματικό έργον εκείνου. Και όπως σημειώνει ο Γέροντας Σωφρόνιος Σαχάρωφ: "Έμαθεν εξ αυτού να σκέπτηται ενδομύχως: "Οι πάντες σώζονται, εγώ δε μόνος απόλλυμαι"". Τον λόγον αυτό μπορούν να τον αντέξουν μόνον εκείνοι, που έχουν κατακτήσει το ακρότατον ύψος της ταπεινοφροσύνης.

Η ταπεινοφροσύνη είναι μητέρα της αγάπης και όλων των άλλων αρετών. Ο Όσιος αγαπούσε θυσιαστικά τους πάντες και προσευχόταν για ολόκληρη την οικουμένη. Χαρακτηριστικός είναι ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνούσε με τους ανθρώπους και ιδιαίτερα με τους πονεμένους ανθρώπους. Με την αρχοντική του αγάπη τους παρηγορούσε αληθινά και τους στήριζε. Επισκέφθηκε κάποτε έναν θεολόγο - συγγραφέα, τον Δίδυμο, που ήταν τυφλός, αλλά όπως φαίνεται είχε ανοικτά τα μάτια της ψυχής του καί, μεταξύ άλλων, του είπε: "Μη σε στενοχωρεί και μη σε ταράζει, Δίδυμε, το γεγονός ότι σού λείπουν τα σωματικά μάτια. Διότι σού λείπουν τέτοια μάτια, με τα οποία βλέπουν οι μυίγες και τα κουνούπια. Εσύ έχεις τέτοια μάτια, με τα οποία βλέπουν οι άγγελοι, με τα οποία ο Θεός καθοράται και το αυτού φως καταλαμβάνεται". Το περιστατικό αυτό φανερώνει τον τρόπο ποιμαντικής των Αγίων. Δεν απογοητεύουν και δεν απελπίζουν τους ανθρώπους, αλλά αντίθετα τους αυξάνουν την αγάπη για την ζωή, την κατά Χριστόν ζωή, αποδιώχνουν από την ψυχή τους την καταχνιά, αυξάνουν την χαρά, δυναμώνουν την πίστη, θεριεύουν την ελπίδα.

Θα ήθελα να περατώσω το άρθρο αυτό με την συμβουλή - προτροπή του αγίου Αντωνίου: "Είναι ανάγκη να τρέχωμε να θεραπεύωμε τα πάθη της ψυχής, γιατί μέλλουμε να κριθούμε κατά πρόσωπον Θεού, για να μη βρεθούμε (εκεί) τιποτένοι ή καταγέλαστοι".

ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΦΩΣ ΚΑΙ ΕΛΠΙΔΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

«…Ο λαός ο καθήμενος •εν σκότει είδε φως μέγα και τοις           καθημένοις •εν χώρ‹ και σκιάŽ θανάτου φως  €ανέτειλεν αυτοίς» 

Κάθε χρόνο, όλες αυτές τις εόρτιες ημέρες που ακόμα και σήμερα διανύουμε, (Κυριακή μετά τα Φώτα) και με όλα τα μεγάλα γεγονότα του Αγίου Δωδεκαημέρου ,ζούμε και πανηγυρίζουμε για τρεις μεγάλες αλήθειες της πίστεως μας, τρεις πράξεις Θεϊκής «κένωσης» και συγκατάβασης. Είναι η Ενανθρώπηση του Θεού (25^η Δεκεμβρίου), είναι η Περιτομή (1^η Ιανουαρίου) και τέλος είναι η εις τον Ιορδάνη Βάπτισις Του απ΄το χέρι του Προδρόμου, με παράλληλη φανέρωση σε μας τους ανθρώπους  του μυστηρίου της Αγίας Τριάδος , του Τριαδικού Θεού .

Γιορτές «κένωσης» και Θεϊκής «συγκατάβασης», τονίζουν οι Πατέρες της Εκκλησίας πως είναι οι ημέρες αυτές αφού δεν ταιριάζουν στην Θεότητα Του. Και πραγματικά είναι «κένωση» είναι «άδειασμα» είναι «χαμήλωμα» για το Χριστό ,είναι Θεϊκή «συγκατάβαση» και «συναίνεση»το ότι καταδέχτηκε  «ο αχώρητος παντί» να χωρέσει μέσα στην ανθρώπινη σάρκα ,να γεννηθεί στο σπήλαιο και να ανακλιθεί στη φάτνη. Είναι αταίριαστο με την Θεότητα Του το ότι καταδέχτηκε της σαρκός την περιτομή. Είναι παράλογο ακόμα και το Βάπτισμα Του στον Ιορδάνη ποταμό απ’ τον Πρόδρομο Ιωάννη .Και λέμε πως είναι παράλογο και ανεξήγητο γιατί το βάπτισμα του Προδρόμου ήτανε βάπτισμα μετανοίας .Στον Ιωάννη προσέρχονταν όσοι αισθάνονταν την απομάκρυνση τους απ’ το Θεό και το νόμο Του, όσοι κατανοούσαν πως είναι αμαρτωλοί . Κάτι τέτοιο βέβαια προσιδιάζει μόνο στους ανθρώπους και όχι στο Θεό .Ο Χριστός είναι αυτός που «αμαρτίαν ουκ •εεποίησεν ουδέ ευρέθη δόλος •εν τω στόματι Αυτού»(Α΄.Πέτρου  Β,22). Αν και δεν είχε ανάγκη λοιπόν απ’ το βάπτισμα του Προδρόμου ο Χριστός εν τούτοις για μια ακόμη φορά έδειξε τη Θεία συγκατάβαση Του .

Για μια ακόμη φορά καταδέχτηκε να χαμηλώσει για να υψωθούμε εμείς .να λάβει τα ανθρώπινα για να λάβουμε εμείς τα Θεϊκά .

Στα απόστιχα της εορτής της Περιτομής διαβάζουμε : «Συγκαταβαίνων ο Σωτήρ τâ γένει των α€νθρώπων κατεδέξατο σπαργάνων περιβολήν. Ουκ εβδελύξατο σαρκός την περιτομήν»

Δηλαδή: Συγκαταβαίνοντας ο Σωτήρ στο ανθρώπινο γένος ,καταδέχτηκε να ντυθεί τα σπάργανα ,δεν ντράπηκε για την περιτομή της σαρκός Του .

Ειδικότερα δε για όλα αυτά τα φοβερά και δυσερμήνευτα μυστήρια ,σημειώνει ο μακαριστός Φώτης Κόντογλου : «Λοιπόν ο Χριστός μας ο αναμάρτητος ,για να μας διδάξει να είμαστε υποταχτικοί και να κρατάμε τα ιερά μυστήρια της Θρησκείας μας , καταδέχτηκε να λογαριαστεί σαν αμαρτωλός άνθρωπος και για τούτο βαφτίστηκε απ’ τον υπηρέτη Του τον Πρόδρομο, όπως πρωτύτερα υπέμεινε την περιτομή  που την κάνανε σε όλα τα εβραιόπουλα ,για να μην πούνε πως ο Χριστός πάτησε το μωσαϊκό νόμο. Για τούτο έλεγε : « Δεν ήρθα να καταργήσω το νόμο, αλλά ήρθα να τον συμπληρώσω».Με την ίδια ταπείνωση έσκυψε σαν δούλος κι έπλυνε τα πόδια των μαθητών Του κατά τον Μυστικό Δείπνο …». Ο δε Άγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος υπογραμμίζει : «…το εκπληκτικό ήταν το ότι θέλησε να γίνει άνθρωπος ενώ είναι Θεός .Όλα τα άλλα ακολούθησαν κατά λογική συνέπεια…».

          Αγαπητοί Χριστιανοί.

Η παρουσία του Θεού στη γη, η συγκαταβατική περιχώρηση της Θεότητος και η κένωση του θεϊκού μεγαλείου, αποτελεί το κορυφαίο γεγονός στην ιστορία της ανθρωπότητος. Είναι η εκδήλωση της απύθμενης αγάπης και του Θείου ελέους όχι μόνο στον  άνθρωπο αλλά και σ’ ολόκληρη την κτίση . Είναι η αναδημιουργία ,η ανακαίνιση ,το ξαναφτιάξιμο του κόσμου αφού στην πρώτη δημιουργία δεν καταφέραμε να αξιοποιήσουμε  «το κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση». Είναι η υλοποίηση του προαιωνίου Θείου σχεδίου για την απολύτρωση του γένους των ανθρώπων .Είναι η εκπλήρωση και η επαλήθευση των προφητειών ότι «…ο λαός που καθόταν στο σκοτάδι είδε φως μεγάλο και σ’ αυτούς που καθόντουσαν στην περιοχή και τα σκοτάδια του θανάτου ανέτειλεν φως».(Ματθ. Δ-16).

Αυτό ακριβώς θέλει να μας τονίσει και η σημερινή Ευαγγελική περικοπή και γι’ αυτό το λόγο σοφά η Εκκλησία μας διάλεξε την ημέρα αυτή ,την πρώτη Κυριακή μετά τα Φώτα, για να την ακούμε ,αφού πλέον επισήμως αρχίζει ο Ιησούς ,«…να κηρύττει και να λέει : Μετανοείτε ,γιατί πλησίασε (κοντά σας) η βασιλεία των ουρανών»(Ματθ. Δ-17)

            Χριστιανοί μου.

Πολλοί θέλησαν, απ’ τα πανάρχαια χρόνια μέχρι σήμερα ν’ αλλάξουν την ιστορία της ανθρωπότητας. Άλλοτε με βίαιο τρόπο , άλλοτε με ήπιο, προσπάθησαν να ανατρέψουν τα κατά τη γνώμη τους κακώς κείμενα και να δώσουν στον κόσμο άλλη μορφή, να φέρουν την αναγέννηση .

          Τι έγινε όμως ; Που είναι η ποθούμενη αλλαγή ; Που είναι ο καλλίτερος κόσμος ; Δυστυχώς τα πράγματα απέδειξαν ότι τόσες και τόσες προσπάθειες έπεσαν στο κενό . Παρά τα ποτάμια αίματος που χύθηκαν, παρά τις τόσες θυσίες ,παρά τα τόσα μεγαλόστομα κηρύγματα,καμιά απ’ αυτές τις προσπάθειες δεν έφερε το ποθούμενο .Στο τέλος καταλήγουμε στον ίδιο παρονομαστή και στο ίδιο αποτέλεσμα . Αναγκαιότητες, σκοπιμότητες, συμβιβασμοί ,σφάλματα, υποτέλειες, και η ζωή συνεχίζεται με την ίδια ολισθηρή πορεία .

          Που είναι λοιπόν το φως ; Που είναι η αγνή και ολόλαμπρη αχτίδα που θα διαλύσει τα σκοτάδια μας ;

          Ο εξαίρετος Χριστιανός ποιητής  Γ. Βερίτης καταγράφοντας αυτόν τον εναγώνιο πόθο του ανθρώπου μας λέει :  « Φως ζητάμε ! Φως διαβάτη !

                                                Πήραμ’ ένα γιδοστράτι

                                                Και χυθήκαμε στα σκότη ,

                                                Απ’ την πρώτη μας τη νιότη ,

                                                Και ζητάμε κι όλο πάμε

                                                Κι όσο πάμε και ζητάμε » .

Την απάντηση την παίρνουμε και πάλι από τον ίδιο :      

 «  Aπ’ τη Φάτνη ως το Σταυρό

                                                                                    

   μπόρεσα κι εγώ να βρω 

                                

   τ’άυλο Φως  π’ αναζητάτε .»

          Απ’ τη Φάτνη λοιπόν ως το Σταυρό ! Εκεί βρίσκεται το φως που ζητάμε .Εκεί βρίσκεται η λύση. Εκεί υπάρχει ο ασφαλής τρόπος για ν’ αλλάξει η ιστορία του κόσμου, ν’ αναγεννηθεί και να μεταμορφωθεί. Γι’ αυτό ακριβώς το φως μιλάει ο προφήτης Ησαΐας  στον οποίο αναφέρεται και το σημερινό ευαγγελικό μήνυμα ,όταν μας λέει «ο λαός που καθόταν στα σκοτάδια είδε φως μέγα» Αυτό το Φως ομολογούμε κάθε φορά σε κάθε Θ.Λειτουργία όταν διακηρύττουμε « είδομεν το φως το φως το €αληθινόν •ελάβομεν πνεύμα •επουράνιον».

          Μέσα σ΄αυτό το φως ο παραπεταμένος βρίσκει στοργή .ο πικραμένος λύτρωση ,ο περιφρονημένος έλεος ,ο κυνηγημένος δικαιοσύνη ,ο δούλος γίνεται ελεύθερος ,ο ληστής άγιος ,ο παραστρατημένος επιστρέφει στο δρόμο της σωτηρίας .

          Μακριά και πέρα απ΄αυτό το Φως υπάρχει δουλεία ,υπάρχει λαθεμένη πορεία , υπάρχει υποκρισία και καταναγκαστικά έργα .Όλα τα άλλα φώτα είναι άτονα και ασταθή . Δημιουργούν σύγχυση και ταραχή ,δίνουν λαθεμένες εντυπώσεις .Αλήθεια πως θα χαρακτηρίζαμε αυτόν που θα προσπαθούσε να αντικαταστήσει το φως του ήλιου με το φως ενός κεριού ; Τέτοιοι και χειρότεροι είναι όλοι αυτοί οι <<φωταδιστές>>,που νομίζουν πως μπορούν να σκιάσουν το Φως το αληθινό .Ζουν με τις ψευδαισθήσεις και τα ερείπια των επινοήσεων τους . Είναι αυτοί για τους οποίους και πάλι ο Βερίτης θα πει  ; «Ήταν φώτα ,χίλια φώτα ,μα δεν ήτανε το Φως».

          Αγαπητοί Χριστιανοί .Τελειώνουμε και πάλι με τον ανεξάντλητο και πάντα επίκαιρο άφθαστο λογοτέχνη και άνθρωπο Φώτη Κόντογλου .

«Ο Χριστός μας έφερε την παλιγγενεσία, το ξαναγέννημα… Άλλη ελπίδα από το Ευαγγέλιο δεν υπάρχει για τον άνθρωπο. Όποιος δεν ένοιωσε αυτό το μυστήριο το φοβερό και χαροποιό δεν ένοιωσε τίποτα. Ο Χριστός δεν ήρθε για να συνεχίσει τα όσα είπανε και πράξανε οι αρχαίοι φιλόσοφοι κ’ οι ηθικολόγοι. Μας έφερε καινούρια ζωή ,καινούρια αγάπη ,καινούρια λύπη ,καινούρια χαρά ,καινούρια καρδιά. Ο Χριστός την αγάπη δεν μας τη δίδαξε μονάχα ,αλλά και μας την έδωσε. Με το Χριστό είναι όλα ήμερα και απλά ,γιατί έχουνε την ελπίδα του Ευαγγελίου και την παρηγοριά του Αγίου Πνεύματος που λέγεται Παράκλητος δηλαδή παρηγορητής. Πριν έρθει ο Χριστός ο κόσμος ήτανε έρημος και χωρίς αγάπη και οι άνθρωποι ήτανε «οι μη έχοντες ελπίδα» που λέγει ο Απ. Παύλος. Για τούτο λέγει ο Χριστός με το πνεύμα του Προφήτη Ησαΐα : «Πνεύμα Κυρίου είναι απάνω μου, που με δαύτο με έχρισε .Και μ’ έστειλε να φέρω στους φτωχούς την καλή την είδηση ,να γειάνω όσους έχουνε καρδιά συντριμμένη ,να κηρύξω τη λευτεριά για τους σκλαβωμένους και στους τυφλούς που θα δούνε το φως τους ,να φέρω τη χρονιά την ευτυχισμένη του Κυρίου και μέρα ανταπόδοσης ,να παρηγορήσω όλους τους πικραμένους»( Ησαΐα 41,1).   ΑΜΗΝ