ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΚΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Μέσα στην πολύβουη εποχή μας και τον θόρυβο των ημερώνû ανάμεσα στις μεγαλόφωνες φανφάρες και τις πολυποίκιλες και ενοχλητικά δαπανηρές φιέστες και κωμικοτραγικές, ανά το πανελλήνιο, εκδηλώσειςû απέναντι στην αναβίωση της ειδωλολατρίας και της προσφοράς λατρείας στον Βάκχο και τον Διόνυσο, την μέθη, την κραιπάλη, την προκλητικότητα των καρναβαλικών εκδηλώσεωνû η Αγία μας Εκκλησία, φιλόστοργος μήτηρ και οικονόμος σοφός των αξιών της ζωής, καταθέτει και πάλι την δική της πρόταση. Πρόταση που δεν περιορίζει τη δράση του ανθρώπου μέσα στα στενά όρια του εφήμερου, του επιφανειακού, του σαρκικού, αλλά,  αναγάγει πέρα απ’ όλα αυτά. Συνιστά πορεία με προοπτική αιωνιότητος. Προτείνει, σε κραυγαλέα αντίθεση με το κατευθυνόμενο κοσμικό τυπικό, την περισυλλογή, των κατευνασμό των παθών, την ισορρόπηση των αντιθέσεων. Αντιπαραθέτει στους αγώνες της επίδειξης και της λαγνείας, αγώνας πνευματικούς, αγώνας αρετήςû καλλιέργεια και άσκηση περισυλλογής, νηστείας και εγκράτειας.

          «óΕφθασε καιρός, ž τØν πνευματικØν €γώνων €ρχή, ž κατά δαιμόνων νίκη, ž πάνοπλος •γκράτεια, ž τØν €γγέλων εÇπρέπεια, ž πρÁς Θεόν παρησία û …». (Δοξαστικό Αίνων Όρθρου Κυριακής Τυρινής).

«ΝËν À καρός τØν €ρετØν •πεφάνη, κα´ •πί θύραις À Κριτής, μŸ στυγνάσωμενû αλλά δεËτε νηστεύοντες προσάξωμεν, δάκρυα, κατάνυξιν κα´ •λεημοσύνην, κράζοντεςû úΗμάρτομεν Èπέρ ψάμμß θαλάσσης. ùΑλλ’ †νες π„σι πάντων, Λυτρωτά, ¹να κα´ σχØμεν τÁν …φθαρτον στέφανον.(Κάθισμα Όρθρου Κυριακής τυρινής)

Έφθασε λοιπόν και πάλιν ο καιρός, αγαπητοί Χριστιανοί. «Τό στάδιον τØν €ρετØν νέßκται». Ήρθε και πάλι η ευλογημένη  περίοδος της  Μ. Τεσσαρακοστής όπου, για άλλη μια φορά, με έντονο τρόπο, καλούμαστε σε μια ολοκληρωτική επανεξέταση του εαυτού μας, σε επαναπροσδιορισμό των πράξεων μας, σε επανατοποθέτηση όλης γενικά της ζωής μας απέναντι στο Θεό, ώστε η  πορεία μας να ξεφύγει από τα στενά βιολογικά και μόνο όρια και να μεταποιηθεί σε πορεία «Θεοκοινωνίας» και επιστροφής στον Παράδεισο. Η πρόταση της Εκκλησίας στον ταλαίπωρο, τον πονεμένο, τον ανικανοποίητο, άνθρωπο της  3ης χιλιετηρίδας, όπως δεόντως τονίζεται όλες αυτές τις μέρες ,μπορούμε να πούμε ότι συγκεφαλαιούνται μέσα σε δύο και μόνο μα δυναμικές λέξεις . Μετάνοια. και νηστεία.

          Η Μετάνοια αναφέρεται, όπως πλειστάκις έχουμε τονίσει όλες αυτές τις μέρες στον όλο άνθρωπο. Στην ολοκληρωτική αλλαγή του. Σε μια ανακαινιστική πορεία επιστροφής και σταθερή απόφαση απάρνησης του «παλαιού» εαυτού μας.

          Η Νηστεία είναι το επισφράγισμα της Μετανοίας. Υπογράφει και αποδεικνύει έμπρακτα την μεγαλειώδη και ηρωική απόφαση για νέα πλέον «εν Χριστώ »ζωή και χωρίς την καταστρεπτική  ψευτιά που μας προσφέρει ο διαζευγμένος μ’ Αυτόν κόσμος .Και βέβαια αναφερόμενοι στη νηστεία δεν εννοούμε και δεν περιοριζόμαστε  μονάχα στην περίπτωση της τροφής. Νηστεία είναι μια ευρύτατη έννοια μέσα στην οποία μπορούμε να χωρέσουμε όλα εκείνα τα στοιχεία που αφορούν τον άνθρωπο και τον προσδιορίζουν ως πρόσωπο. Νηστεία είναι η αποκοπή, είναι ο περιορισμός οποιουδήποτε πάθους που μας αποτρέπει από τη συνάντηση μας με το Χριστό. Νηστεία είναι μια δυναμική πορεία που μας οδηγεί στην ταπείνωση, στην αυτομεμψία, στον αυτοέλεγχο, τη συγγνώμη, την εγκράτεια, την άσκηση, την αγάπη, την επιστροφή τελικά στον Τριαδικό Θεό, που η κοινωνία μαζί του είναι ο επιζητούμενος Παράδεισος .

          Η νηστεία όπως ωραιότατα μας λέει ο Μ. Βασίλειος  είναι «συνηλικιώτης» του ανθρώπου. Έχει την ίδια ηλικία με τον άνθρωπο. Από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του ανθρώπου, από το Θεό, μπήκε και η νηστεία, σαν μέσο άσκησης, στους πρωτοπλάστους. Γιατί τι άλλο μπορεί να σημαίνουν οι κάποιες απαγορεύσεις σ’ αυτούς, όπως μας αναφέρονται στην Αγία Γραφή, παρά οριοθέτηση στην άνευ ορίων ελευθερία και χαλιναγώγηση προτού καταλήξει στην ασυδοσία; Η συνέχεια μας είναι γνωστή. Η παράβαση της νηστείας εκείνης είχε και έχει συνέπειες τρομερές για το ανθρώπινο, το μεταπτωτικό γένος.

          Αυτό ακριβώς το γεγονός, την ανάμνηση της από του Παραδείσου εξορίας των Πρωτοπλάστων, μας θυμίζει σήμερα η Εκκλησία μας, μπροστά στη θύρα της Μ. Τεσσαρακοστής. Πριν αρχίσει η νηστεία, με τρόπο παιδαγωγικό και εποπτικό βλέπουμε μπροστά μας τους Πρωτοπλάστους να χάνουν την παραδείσια τρυφή, να οδηγούνται στην εξορία, γιατί δεν θέλησαν να τιθασεύσουν τον εαυτόν τους, να πουν όχι στις επιθυμίες τους, να τηρήσουν την κατά κάποιο τρόπο την περί νηστείας εντολή του Θεού.

          «ùΕξεβλήθη ùΑδάμ τοË Παραδείσου δι‚ τ¡ς βρώσεως û

           διό καί καθεζόμενος €πέναντι τούτου, Ôδύρετο ¿λολύζων,

           •λεειν« τ« φων« καί šλεγενû Ο·μοι, τµ πέπονθα À τάλας •γώ !

           Μίαν •ντολήν παρέβην τŸν τοË Δεσπότου, καί τØν αγαθών πάντων Èστέρημαι».

          «Με την ανάμνηση αυτή οι Άγιοι Πατέρες θέλησαν να δείξουν πόσο καταστρεπτική είναι η υποδούλωση του ανθρώπου στις αυτοκαταστρεπτικές του επιθυμίες και πόσο σωστική είναι η ανάπτυξη της δυνατότητας του να αντιστέκεται σ’ αυτές. Οι Άγιοι Πατέρες τονίζουν το κακό που έπαθε ο Αδάμ για να μη μπορεί να επιβάλει για λόγο την ικανοποίηση μιας επιθυμίας και πόσο διέφθειρε έτσι την ανθρώπινη φύση μας και υπογραμμίζουν ότι η αντίσταση στην αμαρτωλή τάση για άμεση ικανοποίηση όλων μας των επιθυμιών είναι μια βασική εντολή του Θεού».(π. Φιλόθεος Φάρος . –ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΑΣΧΑ- σελ.32).

          Έτσι λοιπόν, από τους πρώτους αιώνας, δεν νοείται Μ. Τεσσαρακοστή χωρίς τη νηστεία. Δεν είναι δυνατόν να πορευθούμε προς συνάντηση με τον Αναστημένο Χριστό χωρίς να περάσουμε από το αθλητικό στάδιο των αρετών. Δεν μπορούμε χωρίς να περικόψουμε –όσο βέβαια κατορθώσουμε-, (αυτή είναι και βαθιά σημασία της νηστείας), κάτι από την πεπτωκυία φύση μας, χωρίς ένα χαλινό στα πάθη και τις γεμάτες εγωπάθεια και αυτό-αποθέωση επιθυμίες της σαρκός, να δούμε με καθαρά μάτια το Χριστό. Δεν μπορούμε να δουλεύουμε σε δυο κυρίους και να τα έχουμε όλα δικά μας «και την πίτα ολάκερη και τον σκύλο χορτάτο».   

          «Η νηστεία λοιπόν, λέει ο Άγ. Συμεών ο Ν. Θεολόγος, είναι νόμος Θείος . Αυτή γίνεται ιατρός των ψυχών μας, περιορίζει τις πυρώσεις και τις κινήσεις της σάρκας, μαλακώνει τον θυμό, καθαρίζει τον νου, ξυπνάει την επιθυμία της αρετής. Η νηστεία μας καθιστά ελεύθερους από πονηρούς λογισμούς, δαμάζει την αδάμαστη γλώσσα και την κατευθύνει στο φόβο του Θεού και δεν την αφήνει να προφέρει λόγους αργούς ή κακούς. Η νηστεία σταματά τους περιπλανώμενους οφθαλμούς και δεν τους αφήνει να περιφέρονται εδώ κι εκεί, αλλά ετοιμάζει τον καθένα να παρατηρεί τον εαυτό του και να θυμάται μόνο τα δικά του αμαρτήματα. Η νηστεία σιγά - σιγά αποδιώχνει το νοητό σκότος της αμαρτίας που απλώνεται πάνω στη ψυχή και μας κάνει ικανούς να βλέπουμε να ανατέλλει σ’ αυτήν, ως άδυτος ήλιος, ο Χριστός και Θεός μας και να λάμπει μόνιμα. Η νηστεία μαλακώνει τη σκληρότητα της καρδιάς και κάνει να αναβλύζουν από αυτήν πηγές κατανύξεως αντί της κραιπάλης».

          Η νηστεία ακόμη είναι ένα μέσον μετανοίας. Μετανοεί ο άνθρωπος για όλα τα άτοπα του, σκύβει ταπεινωτικά το κεφάλι  συναισθανόμενος την απομάκρυνση του από Αυτόν, και με νηστεία και μετάνοια ζητεί το έλεος της Θείας ευσπλαχνίας. Νηστεία χωρίς μετάνοια, χωρίς ταπείνωση, είναι ξηρά και εγωιστική πράξη. Η νηστεία επίσης  είναι χαλινός .Ένα πνευματικό χαλινάρι που χαλιναγωγεί τις επιθυμίες της ύλης και σταυρώνει τα πάθη. Είναι άσκηση, είναι εγκράτεια, είναι υπακοή.

          «ùΑνέτειλε τό ™αρ τ¡ς νηστείας , καί τό …νθος τ¡ς μετανοίας û

           €γνίσωμεν οÐν εαÇτούς αδελφοί, €πό παντός μολυσμοË,

           τâ φωτοδότι ψάλλοντες , ε·πωμεν û  δόξα σοι, μόνε φιλάνθρωπε».

          Έτσι νηστεία δεν σημαίνει την αποχή μόνο από κάποιες τροφές ή την αλλαγή του διαιτολογίου μας, με άλλες που εμείς τις καθορίσομε σαν νηστίσιμες-που στο κάτω κάτω είναι κατορθωτό, αλλά κάτι πιο βαθύ, πιο ουσιαστικό. Είναι η απεξάρτηση μας από αυτές και η απελευθέρωση μας από τη σκλαβιά της ύλης και του κόσμου. Είναι αγώνας κατά του διαβόλου που μας θέλει εκθέματα στο δικό του σκλαβοπάζαρο.

          Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει:

          «Μη νηστεύεις όπως νηστεύουν οι πολλοί Εσύ νήστευε τη νηστεία τη σωστή, που δεν είναι μόνον αποχή απ’ τις τροφές αλλά και από τις αμαρτίες.

          Γιατί νηστεία που αξίζει είναι και τα δυο.

          Νηστεύεις ; απόδειξε το με τα έργα σου.

                Ρωτάς με ποια έργα; Αν πτωχό δεις, να τον ελεήσεις. με τον εχθρό σου να συμφιλιωθείς. Μη ματιάξεις αυτόν που προκόβει. Όμορφο πρόσωπο στο δρόμο σου μη γυρίσεις να κοιτάξεις.

          Να μη νηστεύεις μόνο με το στόμα, μα και με τα μάτια, και τ’ αυτιά, και τα πόδια, και τα χέρια, και όλα του σώματος τα μέλη. Νηστεύουν τα χέρια, απ’ την αρπαγή και την πλεονεξία. Τα πόδια, απ’ τους δρόμους που οδηγούν στα κακόφημα θεάματα. Τα μάτια απ’ το να περιεργάζονται ξένες ομορφιές…

          Κρέας δεν τρως; Μην τρως και με τα μάτια την ακολασία. Να νηστεύουν και τα’ αυτιά και να μη δέχονται διαβολές και κατηγορίες. Να νηστεύει και το στόμα από κουβέντες αισχρές και κατακρίσεις. Γιατί ποιο θα σταθεί το κέρδος αν κοτόπουλα και ψάρια δεν τρώμε, και τους συνανθρώπους μας, που είναι αδέλφια μας, τους δαγκώνουμε και τους καταβροχθίζουμε; Γιατί αυτός αλήθεια που κατηγορεί αδελφικό κρέας έφαγε…

          Ίσως δεν έμπηξες στου άλλου τη σάρκα τα δόντια σου, μα έμπηξες την κατηγορία στην ψυχή του». ( MIGNE , ΤΌΜ.49, σελ.51,53).Μ.Α.

Σύγχρονος θεολόγος  κληρικός, καθηγητής Πανεπιστημίου γράφει σχετικά: «Προκειμένου για τη νηστεία, επειδή συνήθως οι πιστοί μιλούν μόνο γι’ αυτό το κατόρθωμα και το θεωρούν ως μοναδικό σκοπό της Μ. Τεσσαρακοστής, αξίζει ο λόγος μας να είναι σαφής, για τη συγκεκριμένη θέση της μέσα στο στάδιο των αρετών του Χριστού, υπογραμμίζοντας ότι η νηστεία δεν είναι ο σκοπός αλλά το μέσο προς επίτευξη του σκοπού, που τον καιρό της Μ. Τεσσαρακοστής είναι η προσκύνηση του Σταυρού και της Αναστάσεως του Χριστού. Είναι απαράδεκτο η νηστεία να θεωρείται ως το κεντρικό και μοναδικό ζήτημα της ασκητικής και όλης της Χριστιανικής ζωής , και στα όρια της θρησκειοποιημένης πίστεως ή της θρησκευτικής υποκρισίας, η μη τήρηση της, για οποιοδήποτε λόγο, να χαρακτηρίζεται ως το κύριο και μοναδικό αμάρτημα, ώστε όλα τα μεγάλα και αβυσσαλέα αμαρτήματα –ο πόλεμος της καρδιάς -,να παραθεωρούνται και όλες οι κρίσιμες και αποφασιστικές ασκήσεις να εγκαταλείπονται…….

                Η αληθής νηστεία, σύμφωνα με το καθόλου πνεύμα της Μ. Τεσσαρακοστής , έχει άξιο μισθό όταν συντελεί  στην καθολική καθαρότητα του ανθρώπου, ως τη βασική προϋπόθεση προσκυνήσεως του σταυρωθέντος και Αναστάντος Χριστού…..

          Η νηστεία δεν μπορεί να περιορίζεται σε μια τυπική διαδικασία επιλογής ή απορρίψεως τροφών, να αποβλέπει δηλαδή σε ένα είδος αυτοδικαιώσεως, σε μια αυτάρεσκη ή ανθρωπάρεσκη ρύθμιση ατομικών επιθυμιών ή αναγκών. Είναι η κλήση να «αφήσωμεν της σαρκός την ευπάθειαν και να αυξήσωμεν της ψυχής τα χαρίσματα» και συγκεκριμένα να απελευθερωθούμε από τα πάθη μας για να πραγματοποιήσουμε την καθολική την μία και μόνο αγάπη, χωρίς την οποία δεν υπάρχει η ζωή» (π. Μιχαήλ Καρδαμάκη ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΑ  ΤΟΜ.,Β  Σελ36-40).

                Αγαπητοί Χριστιανοί

          Η εποχή μας, εποχή υπέρ-αφθονίας στο κάθε τι θέλει ανθρώπους καταναλωτές. Θέλει ανθρώπους που να απορροφούν χωρίς σκέψη, χωρίς κρίση, χωρίς απόφαση ότι οι «μεγάλοι αδελφοί» μας προσφέρουν. Συνάμα ο άνθρωπος της εποχής μας ανίκανος να αποφασίσει ύστερα από την καθημερινή πλύση εγκεφάλου που του γίνεται, πέφτει με τα μούτρα στο καταναλωτικό παιχνίδι και θεωρεί πρωτογονισμό και μικροπρέπεια ν’ αντισταθεί και να πει όχι σ’ ότι του προσφέρεται και τελικά τα περισσότερα και άχρηστα του είναι και επιβλαβή αποδεικνύονται. Και βέβαια δεν αναφερόμαστε μόνο στα της τροφής Είναι και τα θεάματα είναι και τα ακούσματα είναι και η διασκέδαση και τα ρούχα και τόσα και τόσα ακόμα άλλα….

          Γι αυτό η ανάγκη για νηστεία από όλά αυτά ίσως να είναι πολύ πιο επιτακτική σήμερα από κάθε άλλη εποχή. Το χαλινάρι στην τρυφή και στις ανυπότακτες ορέξεις βοά σαν τη μόνη δυνατή λύση ,στον αναπότρεπτο χαμό, όχι μόνο του πλανήτη μας απ’ τις καταστρεπτικές παρεμβάσεις μας πάνω σ’ αυτόν, μα και της ψυχής μας κυρίως, που καθημερινά την πωλούμε «αντί πινακίου φακής». 

          Γι αυτό λοιπόν αδελφοί μου.

«Δεν θα παύσω να σας παρακαλώ: μας λέει και πάλι ο Άγ. Συμεών ο Ν. Θεολόγος. Αναλογισθείτε την ωφέλεια από τη νηστεία και την αγρυπνία την προσευχή και τη ψαλμωδία, την ευλάβεια, την περισυλλογή και τη σιωπή. Έτσι επιτελείτε το έργο των αγγέλων, οι οποίοι αοράτως συμπορεύονται μαζί σας. Μη θελήσετε να χωρισθείτε από τη συναυλία μαζί τους. Και μην παραλείπετε να προτρέπετε ο ένας τον άλλον, με αγάπη, να προσέρχεται στην ψυχοτρόφο τράπεζα και να ωφελείται. …»

          Ας φέρουμε στο νου μας τους Πρωτοπλάστους που με δάκρυα  κοιτούν την κλειστή πόρτα του Παραδείσου κι ας αποφασίσουμε για τον εαυτό μας ανάλογα. Όσο είναι καιρός...

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΠΟΚΡΕΩ

Στην Κόρινθο οι πιστοί ήταν διχασμένοι για ένα θέμα που νόμιζαν ότι ήταν πολύ σημαντικό για τη ζωή τους. Ήταν το ζήτημα των ειδωλοθύτων. Άλλοι δηλαδή αγόραζαν από τα κρεοπωλεία κρέατα που προέρχονταν από ειδωλολατρικές θυσίες και τα έτρωγαν, επειδή πίστευαν ότι οι θεοί των ειδώλων ήταν ανύπαρκτοι. Άλλοι όμως, ευαίσθητοι συνειδησιακά, δεν τα έτρωγαν επειδή, τα θεωρούσαν ιερά. Ο απόστολος Παύλος λοιπόν ξεκαθαρίζει το ζήτημα και παίρνει αφορμή για να διδάξει γενικότερες αλήθειες.

Δεν είναι το φαγητό λοιπόν όπως μας  λέει σήμερα ο Απ. Παύλος, που μας καθιστά ενάρετους. Διότι ούτε εάν φάμε προοδεύουμε στην αρετή, ούτε εάν δεν φάμε υστερούμε. Προσέχετε όμως, λέει, μήπως το δικαίωμα αυτό που έχετε να τρώτε απ’ όλα τα κρέατα, ακόμη κι από τα ειδωλόθυτα, γίνει αιτία να αμαρτήσουν οι αδελφοί σας που είναι αδύναμοι στην πίστη. Διότι, αν κανείς απ’ αυτούς σας δει να κάθεστε στο τραπέζι κάποιου ναού των ειδώλων, θα παρασυρθεί και θα τρώει ειδωλόθυτα νομίζοντας ότι τρώει κάτι ιερό. Κι έτσι σιγά-σιγά θα παρασυρθεί στην ειδωλολατρία εξαιτίας της δικής σας στάσεως και θα χάσει την ψυχή του. Αλλά για την σωτηρία του αδελφού σας αυτού ο Χριστός θυσίασε τη ζωή του.

Βέβαια το ζήτημα αυτό που θίγει ο απόστολος Παύλος δεν υφίσταται στην εποχή μας. Και ίσως νομίζουμε ότι δεν μας αφορά. Αν το προσεγγίσουμε όμως λίγο βαθύτερα, θα δούμε ότι πέρα από τα φαινόμενα, το όλο πρόβλημα της Κορίνθου αποκαλύπτει ένα διαχρονικό πρόβλημα των πιστών: ότι μέσα στην Εκκλησία δεν έχουμε όλοι οι πιστοί την ίδια συνείδηση, την ίδια καλλιέργεια, τις ίδιες εμπειρίες και δυνάμεις. Δεν είμαστε όλοι ίδιοι κι ούτε μπορούμε να γίνουμε. Έχουμε βέβαια όλοι τον ίδιο Κύριο, είμαστε μέλη της ίδιας Εκκλησίας, έχουμε όμως διαφορετικούς χαρακτήρες, διαφορετικούς τρόπους βιώσεως της εν Χριστώ ζωής. Πρέπει λοιπόν να βλέπουμε με κατανόηση τη διαφορετικότητα των άλλων. Μη βάζουμε ως κριτήριο πνευματικότητας τον εαυτό μας και μη απαιτούμε να γίνουν όλοι όπως είμαστε εμείς. Θα πρέπει όλοι μας να αποκτήσουμε τη μεγάλη αρετή της διακρίσεως. Να κατανοούμε όλους με αγάπη, ευαίσθητους και δυνατούς, αρχάριους και σταθερούς. Χωρίς να καταδικάζουμε κανένα και χωρίς να απαιτούμε τίποτε. Να ζούμε όπως μας καθοδηγεί ο Πνευματικός μας και να μην ασχολούμαστε με τους άλλους πιστούς, πως ζουν, πως συμπεριφέρονται, τι κάνουν.

Ο απόστολος Παύλος λοιπόν έρχεται και επεξηγεί και καθορίζει πόσο σοβαρό είναι το αμάρτημα του σκανδαλισμού των ασθενέστερων. Κάνετε πολύ μεγάλο αμάρτημα, λέει, με το οποίο βλάπτονται πολύ οι αδελφοί. Πληγώνετε σκληρά την ευαίσθητη συνείδησή τους. Αλλά συγχρόνως αμαρτάνετε και προς τον Χριστό, ο Οποίος πέθανε για να σώσει τους αδελφούς αυτούς. Γι’ αυτό λοιπόν, συνεχίζει, εάν αυτό που τρώω γίνεται αιτία σκανδάλου και αμαρτίας στον αδελφό μου, δεν θα φάω ποτέ οποιοδήποτε είδος κρεάτων, για να μη σκανδαλίσω τον αδελφό μου. Για τους αδύνατους αδελφούς έκανα και εξακολουθώ να κάνω θυσίες των δικαιωμάτων μου. Δεν είμαι Απόστολος έχοντας ίσα δικαιώματα με τους άλλους Αποστόλους; Και η σφραγίδα με την οποία πιστοποιείται επίσημα το αποστολικό μου αξίωμα, με τη χάρη του Κυρίου, είστε εσείς, τους οποίους οδήγησα στον Χριστό.

Ο απόστολος Παύλος στο δεύτερο αυτό τμήμα του ιερού αναγνώσματος μας λέει κάτι πολύ μεγάλο: ότι θα πρέπει για να την αγάπη των αδελφών μας να θυσιάζουμε ακόμη και νόμιμα δικαιώματά μας, προκειμένου να μη σκανδαλίζουμε τους ευαίσθητους αδελφούς μας. Να έχουμε δηλαδή διάκριση αγάπης. Και τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ας αναφέρουμε παραδείγματα για να το κατανοήσουμε. Κάποιοι επειδή είναι άρρωστοι, έχουν οδηγία από τον γιατρό τους να μην τηρούν απολύτως την καθιερωμένη νηστεία αλλά να τρώνε κάποιες τροφές. Διάκριση αγάπης εκ μέρους τους σημαίνει να μην καταλύουν τη νηστεία σε δημόσιους χώρους, διότι ο άλλος δεν ξέρει ότι έχουν λόγους υγείας και τρώνε αρτύσιμες τροφές, και σκανδαλίζεται. Άλλοι πάλι έχουν δικαίωμα να οδηγήσουν κάποιον στο δικαστήριο για μια αδικία που τους έκανε. Δεν κάνουν όμως χρήση του δικαιώματός τους αυτούς για να μη σκανδαλίσουν όσους δεν ξέρουν την αδικία που υπέστησαν. Έχουν άλλοι οδηγία από τον Πνευματικό τους σε κάποιο συγκεκριμένο ζήτημα να ενεργούν διαφορετικά απ’ ο,τι οι άλλοι. Δεν πρέπει αυτό να το διατυμπανίζουν και να το προτείνουν ως κανόνα ζωής για όλους. Κι έτσι να πληγώνουν τις συνειδήσεις των άλλων.

Καθετί που κάνουμε να σκεφτόμαστε αν θα ωφελήσει τους γύρω μας, ακόμη κι όταν δεν είναι αμαρτωλό. Και να θυσιάζουμε, είπαμε, ακόμη και νόμιμα δικαιώματά μας σε θέματα καθημερινής ζωής και συμπεριφοράς, για την αγάπη των αδελφών μας. Για να μη σκανδαλισθούν οι αδελφοί μας. Αυτό είναι ύψος και πλάτος αγάπης. Αυτό έκανε ο θείος Παύλος, αυτό έκαναν όλοι οι άγιοι. Το ίδιο να κάνουμε κι εμείς. (ΧΡ. ΦΟΙΤ. ΔΡΑΣΗ).

Καλό λοιπόν άγιο και θεοπαράδοτο η νηστεία. Και το τονίζουμε αυτό με την ευκαιρία του σημερινού Απ. Αναγνώσματος, αλλά και εν όψει της μ. Τεσσαρακοστής. Μ’ αυτήν ελέγχουμε τον εαυτό μας, βάζοντας φρένο στις αχαλίνωτες επιθυμίες μας. Είναι το μέτρο που ορίζει ο Θεός, για να μη βυθίζεται η ζωή μας στην αμετρία των παθών. Είναι το φάρμακο για τη θεραπεία της ασυδοσίας τους. Γι’ αυτό και πρέπει η νηστεία να προχωράει παραπέρα. Να μη σταματάει στην αποχή μονάχα απ’ τα ωραία φαγητά. Να είναι άσκηση εγκράτειας σε όλα και προσφορά αγάπης.

Όσο αυστηρά και να νηστεύει κανείς, αν δεν προσπαθεί παράλληλα να προχωρεί με διάκριση και να απέχει και από κάθε είδους κακία και να εφαρμόζει έμπρακτα την αγάπη, η νηστεία του είναι άχρηστη. Αληθινή νηστεία είναι «η των κακών αλλοτρίωσις», η αποξένωση δηλ. από κάθε κακό. Όπως: εγκράτεια γλώσσας (από κατάκριση, κουτσομπολιό, αργολογία, αισχρολογία, βλασφημία), αποχή από θυμό, ψεύδος, επιορκία, αποφυγή κάθε αδικίας. Παράλληλα, έμπρακτη αγάπη και διάλυση κάθε έχθρας. Δεν φτάνει δηλ. η εξωτερική νηστεία (από μερικά φαγητά μόνο).

«Ου ταύτην την νηστείαν εξελεξάμην», λέγει ο Κύριος, «αφού κατά τις ημέρες των νηστειών σας κάνετε όλα τα κακά σας θελήματα, έρχεστε σε διαμάχες μεταξύ σας, χτυπάτε τους μικρούς και ταπεινούς. Ακόμα κι αν κάμψεις τον τράχηλό σου σαν κρίκο απ’ την πολλή νηστεία, αυτή δεν είναι ευπρόσδεκτη. Αλλά διάλυσε κάθε αδικία, μοιράσου με πεινασμένους το ψωμί σου, περιμάζεψε αστέγους και φτωχούς στο σπίτι σου, ντύσε τον γυμνό, φρόντισε τους φτωχούς σου συγγενείς»

Στο Γεροντικό διαβάζουμε, πως κάποιος αδελφός είπε στον αββά Μακάριο: «Πάτερ, έχω τριάντα χρόνια που δεν έφαγα κρέας, κι ακόμα δυσκολεύομαι πάνω στο θέμα αυτό». Ο γέροντας αποκρίθηκε: «Καλύτερα, παιδί μου, πληροφόρησέ με για το εξής, αλλά πες μου την αλήθεια: Πόσες μέρες έχεις που δεν είπες λόγια εναντίον αδελφού, που δεν κατέκρινες και ούτε βγήκε λόγος ανώφελος από το στόμα σου»; Τότε κατάλαβε ο αδελφός πόσο ανώτερος είναι ο αγώνας αυτός, ζήτησε συγχώρηση και είπε: «Ευχήσου με, πάτερ, να κάμω αρχή σ’ αυτή την εργασία».

Δεν αξίζει άραγε τον κόπο, να ξεκινήσουμε κι εμείς τον αγώνα για μια τέτοια αληθινή νηστεία;