ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΟΡΤΗΝ ΤΩΝ ΕΙΣΟΔΙΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

 

Εορτάζοντας σήμερα, την εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου, παίρνουμε αφορμή από το Κοντάκιο της εορτής: “Ο καθαρώτατος ναός του Σωτήρος ... το ιερόν θησαύρισμα της δόξης του Θεού”, για να αναφερθούμε για, λίγο σ’ αυτήν. Στην Παναγία που έγινε  ο  έμψυχος ναός του Σωτήρος Χριστού.

Η λέξη ναός, αδελφοί μου, προέρχεται από το ρήμα ναίω και δηλώνει το κατοικητήριο, κατοικητήριο του Θεού, δηλαδή τον τόπο στον οποίο κατοικεί ο Θεός. Με αυτήν την σημασία και ο χώρος εκείνος, στον οποίο συναντώνται οι Χριστιανοί, που αποτελούν το Σώμα του Χριστού, για να τελέσουν τα μυστήρια, ιδιαιτέρως το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας, καλείται Ναός. Και φυσικά όταν λέγεται ότι εκεί κατοικεί ο Θεός εννοείται ότι εκεί εκδηλώνεται η ενέργειά Του και όχι ότι στον χώρο εκείνο περιορίζεται ο Θεός.

Αυτή η φράση όμως εδώ στο κοντάκιο,  αναφέρεται στην Παναγία, που είναι το πρόσωπο εκείνο διά του οποίου έγινε άνθρωπος ο Υιός και Λόγος του Θεού. Η Παναγία μας ονομάζεται “ο καθαρώτατος ναός του Σωτήρος” και “το ιερό θησαύρισμα της δόξης του Θεού”. Αν ο χώρος εκείνος στον οποίο φαίνονται έκδηλα τα ενεργήματα του Θεού ονομάζεται ναός, πολύ περισσότερο μπορεί να χαρακτηρισθεί η Παναγία ναός, ακριβώς επειδή μέσα στην μήτρα της ο Υιός και Λόγος του Θεού προσέλαβε την ανθρώπινη φύση, τη θέωσε παρέμεινε για εννέα μήνες σ’ αυτή, αγιάζοντας έτσι και όλο το σώμα της. Γι’ αυτό η Παναγία λέγεται “καθαρώτατος ναός” και “ιερό θησαύρισμα της δόξης του Θεού”. Είναι ναός η Παναγία δυνάμει της υποστατικής ενώσεως θείας και ανθρωπίνης φύσεως στο πρόσωπο του Λόγου.

Θυμόμαστε λοιπόν  αυτή τη μέρα, την είσοδο της Παναγίας, που η ίδια έγινε ναός του ίδιου του Θεού, στο Ναό και την αφιέρωσή της σ’ Αυτόν εκ μέρους των ευλαβέστατων γονέων της, του Ιωακείμ και της Άννας.

Εκ πρώτης όψεως, η γιορτή αυτή φαίνεται να μας υπενθυμίζει απλώς κάποιο γεγονός που συνέβη κάποτε, χωρίς να διαπιστώνεται ένα βαθύτερο νόημα. Ωστόσο υπάρχει και κάτι άλλο που δεν μπορούμε να το παραβλέψουμε. Και αυτό είναι η απόφαση των ευλαβών γονέων να οδηγήσουν οι ίδιοι το παιδί τους στο Θεό και να το αφιερώσουν στο Ναό Του. Αυτό είναι που πρέπει να τονίσουμε και να μην το περάσουμε απαρατήρητα..

Η νεολαία, τα παιδιά, αγαπητοί Χριστιανοί, υπήρξαν το εκλεκτότερο τίμημα της Ανθρωπότητας. Σ αυτήν στήριξε πάντοτε τις ελπίδες της η κοινωνία για ένα καλύτερο μέλλον. Γι’  αυτό και οι ευθύνες όλων μας, και κυρίως των γονέων, είναι τεράστιες απέναντι στα παιδιά και τούς νέους ιδιαίτερα. Ανάλογα με τις κατευθύνσεις που τούς δίνουμε, δρέπουμε κατά καιρούς και τούς καρπούς. Όμως είναι αναγκαίο να συνειδητοποιήσουν οι γονείς τελικά ότι μόνον ο Χριστός και η Εκκλησία, χωρίς κανένα ιδιοτελές αντίκρισμα και συμφέρον, αποβλέπουν αποκλειστικά και μόνον στην πραγματική ευτυχία των νέων μέσα σε καθαρούς, διάφανους και υγιείς ορίζοντες, μακριά από σκοπιμότητες και υπολογισμούς.

Όλοι οι γονείς προσπαθούν να προσφέρουν τα πάντα στα παιδιά τους, δυστυχώς όμως ,αρκετοί, δεν θεωρούν καθόλου απαραίτητο να τα οδηγήσουν κοντά στο Θεό δια της Εκκλησίας, είτε γιατί οι ίδιοι ποτέ δεν είχαν τέτοιου είδους εμπειρίες είτε γιατί έχουν σχηματίσει την εντύπωση ότι μέσα στην Εκκλησία υπάρχει ο σκοταδισμός, ο αναχρονισμός, η καθυστέρηση, η εκμηδένιση της προσωπικότητας. Και το μεγαλύτερο πρόβλημα το έχουν οι γονείς αυτοί, αν κάποιο παιδί τους κάποια στιγμή, κατά Χάριν Θεού, αναπτύξει κάποιες στενότερες σχέσεις με την Εκκλησία και φοβούνται τότε ότι αυτό το παιδί τους θα γίνει παπάς η καλόγερος, σαν και αυτό να είναι το τρομερότερο πράγμα που θα μπορούσε να  τους συμβεί. Έτσι το προτιμούν στα ξενύχτια, στα αδιάκοπα γλέντια, το προτιμούν να περνά σαν σίφουνας μπροστά τους με τη μηχανή, το προτιμούν οπουδήποτε αλλού, όχι όμως στην Εκκλησία! Κρίμα που υπάρχουν γονείς που σκέπτονται έτσι κάποιες φορές, αδικώντας κατάφωρα την Εκκλησία. Γιατί στ’ αλήθεια, κανείς δεν μπορεί στα σοβαρά να δεχτεί ότι ο Χριστός και η Εκκλησία έχουν ανάγκη να «στρατολογούν» οπαδούς. Ούτε και μπορεί να γίνει κάποιος κληρικός η μοναχός εκβιαστικά, αν δεν έχει την «κλήση»και την «κλίση». Αν δεν το θέλει ο ίδιος η αν εκ Θεού δεν έχει αυτόν τον προορισμό.

Πόσο λανθασμένες και άδικες είναι αυτές οι απόψεις κάποιων συνανθρώπων μας που τόσο αρνητικά επηρεάζουν και αρκετούς γονείς να μην οδηγούν τα παιδιά τους κοντά στην Εκκλησία, μας το βεβαιώνουν κάποια λόγια του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Λόγια που ειπώθηκαν πριν από δεκαπέντε περίπου αιώνες και που δείχνουν το ακριβώς αντίθετο από αυτό που πιστεύουν αρκετοί Έλληνες σήμερα. Έλεγε λοιπόν ο άγιος Χρυσόστομος «Δεν είναι ανάγκη να κάνουμε τούς νέους μοναχούς η ασκητές, αντικοινωνικούς η απόκοσμους. Είναι όμως ανάγκη να τούς κάνουμε καλούς και συνειδητούς χριστιανούς και για το δικό τους καλό, αλλά και για την ευτυχία των ίδιων των νέων». Δεν πιστεύω να υπάρχουν πιο ρεαλιστικά λόγια από αυτά, που ειπώθηκαν μάλιστα δια στόματος ενός σημαντικότατου εκκλησιαστικού ανδρός.

Δεν είναι «καταπιεστικός» ο Χριστός, αδελφοί μου, όπως νομίζουν πολλοί γονείς και γενικά αρκετοί άνθρωποι. Απλώς τιθασεύει και ομολογεί σωστά τη δραστηριότητα των νέων, για να γίνουν αυτοί περισσότερο δημιουργικοί και ολοκληρωμένοι. Είχα διαβάσει κάπου «Το άλογο δεν πάει μπροστά, αν δεν το ζέψεις. Ο ατμός δεν κινεί τη μηχανή, αν δεν τον περιορίσεις. Κανένας καταρράκτης δε γίνεται φως και κινητήρια δύναμη, παρά όταν τον βάλεις σε κανάλι και η ζωή ποτέ δεν γίνεται μεγάλη, αν δεν την προσανατολίσει κανείς, αν δεν την συγκεντρώσει και δεν πειθαρχήσει κανείς σε μια ορισμένη ιδέα».

ΚΥΡΙΑΚΗ Θ΄ ΛΟΥΚΑ / ΑΦΡΟΝΟΣ ΠΛΟΥΣΙΟΥ

Η κρίση, το λάθος και ο «άφρονας»

Με ένα ποίημα θα ξεκινήσουμε σήμερα αδελφοί μου, προσπαθώντας να μπούμε στο νόημα της σημερινής Ευαγγελικής περικοπής. Ένα πασίγνωστο ποίημα του διάσημου ποιητή μας Γιώργου Σεφέρη. Έχει τον τίτλο ΑΡΝΗΣΗ και μας λέει σε μια του στροφή: :

«Με τί καρδιά και τί πνοή, / τί πόθους και τί πάθος,

πήραμε τη ζωή μας». / «λάθος» / «κι αλλάξαμε ζωή».

Τι μας λέει λοιπόν εδώ;

Μας λέει πως ξεκινήσαμε τι ζωή μας με όλη μας τι καρδιά, με όλο μας το είναι. Με πόθους, με πάθος, με όρεξη. Με όλες τις κατάλληλες και ευνοϊκές συνθήκες για προκοπή και επιτυχία. Ξεκινήσαμε για να πάμε μπροστά και να πετύχουμε!

Λοιπόν;

Λάθος. Λάθος οι προβλέψεις μας, λάθος οι κινήσεις μας, λάθος και τα αποτελέσματα.

Πήραμε τι ζωή μας λάθος και αλλάξαμε ζωή. Καταλήξαμε σε αποτελέσματα αντίθετα από τα αναμενόμενα. Ζητούσαμε τη δυνατόν καλύτερη και ευτυχέστερη ζωή και δρέψαμε αποκαΐδια.

Και έρχεται η σημερινή εξ’  ίσου διάσημη μα και επικαιρότατη Ευαγγελική περικοπή, η του «Άφρονος πλουσίου να τα καταδείξει όλα αυτά και διά του αψευδεστάτου στόματος του Ιησού.

Ήτανε, μας λέει,  ένα πλούσιος πού έτρωγε και. Ένας πλούσιος που δε νοιαζόταν για κανέναν και για τίποτε πέρα από τον εαυτό του. Μα τη πάτησε αυτός ο άνθρωπος. Ήρθε η ώρα για να αφήσει πίσω και πλούτη και παλάτια. Πως την πάτησε; Απ’ τα παλάτια βρέθηκε σε τόπο που ούτε καν σκέφτηκε πως υπάρχει..

«Ανθρώπου τινός πλουσίου ευφόρησεν η χώρα· Και διελογίζετο εν εαυτώ λέγων τι ποιήσω, ότι ουκ έχω πού συνάξω τους καρπούς μου;»

Πρόκειται για κάποιον, που περνάει ώρες έντονης αγωνίας.

Θα λέγαμε, με τα σημερινά δεδομένα, αν δε γνωρίζαμε την όλη υπόθεση, πως είναι κάποιος άστεγος, κάποιος άνεργος, κάποιος πολύτεκνος, κάποιος υπερήλικας, άρρωστος, εγκαταλελειμμένος….

Όμως τίποτε απ’ αυτά δεν συμβαίνει. Αντίθετα μάλιστα: Είναι πλούσιος τσιφλικάς.

«Πόθεν έσχε» τα πλούτη και τα τσιφλίκια του;

Με αδικίες, κλοπές, ληστείες, τοκογλυφίες. Ο Κύριος γνωρίζει…

Και βρήκε επιτέλους λύση ο άνθρωπος στο πρόβλημα του.

«Τούτο ποιήσω· καθελώ μου τας αποθήκας και μείζονας οικοδομήσω, και συνάξω εκεί πάντα τα γεννήματά μου και τα αγαθά μου, Και ερώ τη ψυχή μου· ψυχή, έχεις πολλά αγαθά κείμενα εις έτη πολλά· αναπαύου, φάγε, πίε, ευφραίνου».

Βασανίστηκε, έστυψε το μυαλό του, νύχτες ολόκληρες έμεινε άγρυπνος. Και τώρα, μετά από τόσους υπολογισμούς, αναστεναγμός ανακούφισης. «Αυτό θα κάνω, θα γκρεμίσω τις αποθήκες μου και θα κτίσω πολύ πιο μεγάλες. Θα συγκεντρώσω εκεί μέσα όλα τα αγαθά μου, και θα ζω ξένοιαστα και χαρούμενα. Θα έχω να τρώω και να πίνω. Δε θα με νοιάζει πλέον, ούτε και θα στεναχωριέμαι για τίποτα».

Το λάθος, για το οποί μιλήσαμε προηγουμένως.

Έδωσε καρδιά ο άνθρωπος αυτός, έδωσε, πνοή, πόθους, πάθος, στους λογαριασμούς του.. Μα έκανε λάθος λογαριασμούς. Λογάριαζε τα πλούτη του, τα έβρισκε αρκετά, πολύ αρκετά, και έμενε με τη σιγουριά μιας μακάριας ζωής. Μιας ζωής χωρίς πόνο και δάκρυα, χωρίς απολύτως καμιά ενόχληση. Αλλά και χωρίς να νοιάζονται για κανέναν και για τίποτε.

Αλλά έρχεται κάποιος αστάθμητος παράγοντας.

Η φωνή της αλήθειας. Της μόνης αλήθειας.

Έρχεται για να καταδείξει το λάθος και να τον προσγειώσει στη θλιβερή πραγματικότητα.

«Άφρον, ταύτη τη νυκτί την ψυχήν σου απαιτούσιν από σου· α δ’· ητοίμασας τίνι έσται;»

 Την ίδια στιγμή που πίστεψε πως βρήκε την λύση, όλα γκρεμίζονται! Η φωνή του Θεού, η αδυσώπητη φωνή της αλήθειας, τον προσγειώνει στην πραγματικότητα. «Άφρονα, άμυαλε, ανόητε τούτη τη νύκτα, απόψε, θα πεθάνεις. Αυτά που ετοίμασες τι θα τα κάνεις;»

Αδελφοί μου!

Ο  άφρονας πλούσιος  της σημερινής Ευαγγελικής περικοπής, οι ανόητοι πλούσιοι όλων των εποχών,, που τρώνε και πίνουν και ντύνονται και κανέναν δεν λογαριάζουν, είναι τύποι που δεν μας έλειψαν ποτέ. Είναι τύποι πολύ συνηθισμένοι και στα χρόνια μας! Μπορεί να είμαστε κι εμείς, στα μέτρα των δυνατοτήτων μας, εμείς που περιορίζουμε τα όνειρα και τις προσδοκίες μας, στο τι θα φάμεε και στο τι θα πιούμε, στο πως θα εξαπατήσουμε τον άλλον και θα τον έχουνε στη δούλεψή μας κοψοχρονιά, στο πως θα κερδίσουμε περισσότερα… Είμαστε εμείς που ούτε καν σκεπτόμαστε πως τα χρόνια μας είναι λίγα, και δεν ενδιαφερόμαστε για τίποτε περισσότερο απ’ την καλοπέρασή μας.

Λάθος. Για τούτο και τελικά αλλάξαμε ζωή.

Αδελφοί μου!

«Οι μορφές του κακού έχουν ένα κοινό παρανομαστή: την ιδιοτέλεια. Το «κοιτάζω τη δουλίτσα μου, το συμφέρον μου, τα λεφτουδάκια μου». Και η ιδιοτέλεια τρέφεται από το φόβο του θανάτου. Και ο φόβος του θανάτου μεγεθύνεται από την απουσία της ζωτικής σχέσης με τον Θεό. Έξω από τη σχέση αυτή ο άνθρωπος γαντζώνεται από την καθημερινή αμεσότητα, την κατοχή υλικών πραγμάτων, την επιβεβαίωση μέσα από την άσκηση όποιας μορφής βίας και εξουσίας, βάρβαρης ή εκλεπτυσμένης, δεν έχει σημασία. Η άντληση της ζωής από τον εαυτό μας δεν μπορεί παρά να μας οδηγήσει σε υπαρξιακό άγχος και πανικό, αφού αυτή η ζωή είναι τόσο περιορισμένη και εύθραυστη. Κι όσο μεγαλώνει αυτός ο πανικός, τόσο αυξάνει η άμυνα απέναντι σε ό,τι και όποιον μας πλησιάζει. Το αποτέλεσμα είναι ρήξη, βραχυκύκλωμα, σκότωση, μια πραγματική κρίση λειτουργίας της προσωπικής ύπαρξης». (Χρυσοστόμου Κουτλουμουσιανού, ιερομ).

Να σημειώσουμε όμως και τούτο.

«Βεβαίως το κακό παίρνει / και / κοινωνικές μορφές που εισβάλλουν στη ζωή μας. Σήμερα μάλιστα το κακό μεταλλάσσεται συνεχώς, υποδύεται τα πιο αγαθά προσωπεία. Μπορεί να είναι η ίδια η κυβέρνηση, ο διεθνής οργανισμός, ένας ευαίσθητος σωτήρας. Βλέπετε, τα πιο κραυγαλέα ψέματα εκτοξεύονται από τους ίδιους τους ψηφισμένους ταγούς, και οι χειρότεροι φασισμοί χτίζονται πάνω στην επίφαση της κοινωνικής μέριμνας. Αυτό το κακό έρχεται να επηρεάσει τη ζωή μας. Πόσο μπορεί να την επηρεάσει; Ο ιερομάρτυρας Κοσμάς ο Αιτωλός σε εποχές δεινές και μαύρες φώναζε: «όλα να σας τα πάρουν, τον Χριστό και την ψυχή σας δεν μπορούν να τα πειράξουν». Βεβαίως, ο Χριστός δεν δίνει συνταγές ανθόσπαρτου βίου. Δίνει σταυρό και ανάσταση. Είναι ο ίδιος το μέγα πάθος και ο μέγας πόθος, μέσα στον οποίο θεραπεύεται το μέγα τραύμα, ο άνθρωπος.» (Χρυσοστόμου Κουτλουμουσιανού, ιερομ).

Νάτο λοιπόν το λάθος μας το μεγάλο. Κινηθήκαμε και συνεχίζουμε να κινούμαστε σε λαθεμένους δρόμους. Το είδωλο του επαγγελματικά επιτυχημένου, του κοινωνικά αναγνωρισμένου, του καριερίστα, του πλούσιου, του τεχνοκράτη, το είδωλο ενός Θεού-εαυτού. Η προτεραιότητά μας, ή αν θέλετε, το όνειρό μας, ήταν (και είναι;) μια θεσούλα στις βασιλείες του κόσμου τούτου.

Και φτάσαμε εδώ που φτάσαμε.

Φτάσαμε να μιλάμε καθημερινά για κρίση και να μην μπορούμε πλέον να μιλήσουμε με καμιά βεβαιότητα για το αύριο.

Πιστέψαμε στα τραγούδια των σειρήνων, δε βουλώσαμε τα αφτιά μας στα ψέματά τους και απλώσαμε τα πόδια μας πιότερο απ΄ το πάπλωμα μας. Και έρχονται οι οικονομικοί δικτατορίσκοι να μας λένε με τον πιο μακάβριο τρόπο, πως είμαστε πλέον τελειωμένοι…

Λάθος λοιπόν. Και το τονίσαμε και παραπάνω. Η προτεραιότητά μας, ή αν θέλετε, το όνειρό μας, μια θεσούλα στις βασιλείες του κόσμου τούτου. Θυμηθείτε όμως τί είπε ο σατανάς στον Χριστό στην έρημο: «Θα σου δώσω τις βασιλείες του κόσμου τούτου, αν πέσεις και με προσκυνήσεις». Και ο Ιησούς απάντησε: «τον Κύριό σου θα προσκυνήσεις και θα λατρέψεις». Δεν συνεχίζεται ο ίδιος πειρασμός στην ιστορία; Άραγε μιμηθήκαμε τον Χριστό; Το λάθος, όταν συνειδητοποιείται, μας χτυπά την καμπάνα για εγρήγορση. Θα καθόμαστε γονατιστοί και θα προσκυνάμε τους ηγεμονίσκους που αλωνίζουν στη χώρα μας και ζητάνε την κεφαλή μας επί πίνακι; Όσο κι αν οι Κυβερνήσεις ξεδιάντροπα ξεπουλάνε τις χώρες τους,  εμείς ας μη ξεπουλήσουμε τη ψυχή μας, τη τιμή μας, το τόπο μας, την υπόληψή μας!. 

ΚΥΡΙΑΚΗ Ζ΄ ΛΟΥΚΑ. / Οι συμφορές και ο θάνατος

ΚΥΡΙΑΚΗ Ζ´ ΛΟΥΚΑ

(Λκ. η΄ 41-56)

᾿Αγαπητοὶ ἀδελφοί,

᾿Απ᾿ ὅλες τὶς συμφορὲς, ποὺ πέφτουν ἐπάνω στὸν ἄνθρωπο, ἐκείνη ποὺ περισσότερο μᾶς φοβίζει εἶναι πρῶτα ὁ θάνατος καὶ ὕστερα ἐκεῖνες οἱ συμφορὲς ποὺ ὁδηγοῦν στὸ θάνατο. ᾿Ανάμεσα σ’ αὐτὲς τὶς δεύτερες εἶναι ἀναμφισβήτητα καὶ ἡ ἀρρώστεια. Τόσον ὁ θάνατος, ὅσο καὶ ἡ ἀρρώστεια εἶναι ἀχώριστοι σύντροφοι τοῦ κτιστοῦ καὶ ἁμαρτωλοῦ ἀνθρώπου, ποὺ ἔχει σὰν κύριο γνώρισμα τῆς ὑπάρξεώς του τὴ φθορά.

᾿Απὸ τὴν ὥρα ποὺ γεννιούμαστε μπαίνουμε στὴ διαδικασία τῆς φθορᾶς καὶ ὁδηγούμαστε σταθερὰ πρὸς τὸ θάνατο. Δὲν ὑπάρχει καμμία ἀμφιβολία ὅτι κάποια μέρα, ἀργὰ ἡ γρήγορα, ὅλοι μας θὰ περάσουμε τὸ κατώφλι τοῦ θανάτου. ᾿Επειδὴ ὅμως διψοῦμε βαθειὰ τὴ ζωὴ ἀποφεύγουμε νὰ σκεπτόμαστε τὸ θάνατο. Ζοῦμε δὲ καὶ ἐνεργοῦμε ὡσὰν νὰ ἐπρόκειτο νὰ μὴν πεθάνουμε ποτέ. ᾿Απ᾿ αὐτὴ τὴν κατάσταση τῆς νάρκης μᾶς ξυπνᾶ πότε πότε ἡ ἐπίσκεψη κάποιας βαρειᾶς ἀρρώστειας στὸν ἑαυτό μας ἤ στοὺς γύρω μας. Τότε ἀρχίζουμε νὰ τρέμουμε, διότι ἡ ἀρρώστεια μᾶς ἐπαναφέρει στὴν ὠμὴ πραγματικότητα, ὅτι κάπου κοντά μας παραμονεύει ὁ θάνατος.

Δὲν ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι ἡ ἀρρώστεια καὶ ὁ θάνατος ἐμφανίζονται ὡς οἱ πιὸ ἐπικίνδυνοι ἐχθροὶ τῆς ζωῆς μας. ῾Η ἀρρώστεια μᾶς ἀποκαλύπτει τὴ φθορὰ, ποὺ συντελεῖται ἀδιάκοπα μέσα μας, μέχρι νὰ ὀδηγηθοῦμε ὁπωσδήποτε στὸ θάνατο. Καὶ ἐμεῖς προσπαθοῦμε νὰ ἐμποδίσουμε τὸν χείμαρρο αὐτὸ τῆς φθορᾶς μὲ τὴν ἀνάπτυξη τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης. Στηρίζουμε τὶς ἐλπίδες μας στοὺς ἐπιστήμονες γιατρούς. Πολλὲς φορὲς ἐκεῖνοι κατορθώνουν κάτι προσωρινό, ἀλλὰ στὸ τέλος πάντα εἶναι οἱ νικημένοι. Γι᾿ αὐτὸ ὅλοι μας ἀναζητοῦμε τὸν

μεγάλο εὐεργέτη, αὐτὸν ποὺ θὰ μπορέση νὰ μᾶς ἀπαλλάξη ἀπὸ τὴ φθορὰ καὶ τὸν θάνατο. Καὶ ποιὸς μπορεῖ νὰ εἶναι αὐτὸς; ῾Οπωσδήποτε κανένας ἄνθρωπος, ἀφοῦ ὅλοι ὑπόκεινται στὴ φθορὰ καὶ στὸ θάνατο. ῾Ο μόνος ποὺ μπορεῖ νὰ μᾶς εὐεργετήση εἶναι ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστός, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος ἔγινε ἄνθρωπος καὶ στὴ συνέχεια πέθανε καὶ ἀναστήθηκε. Αὐτὸς πῆρε τὴ δική μας φθαρτὴ ἀνθρώπινη φύση, τὴν ἕνωσε μὲ τὴ δική του θεία φύση καὶ μᾶς ἔκανε κατὰ χάρη ἄφθαρτους καὶ ἀθάνατους. Δεῖγμα αὐτῆς τῆς ἀλήθειας ἀποτελοῦν τὰ θαύματα τῆς θεραπείας τῆς αἱμορροούσης γυναικός καὶ τῆς ἀναστάσεως τῆς κόρης τοῦ Ἰαείρου, ποὺ ἔκαμε ὁ Χριστός. Μὲ αὐτὰ ἔδειξε πὼς εἶναι νικητὴς τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου.

Μετὰ τὴν ἀπερίγραπτη αὐτὴ θεία οἰκονομία, τὸν τελευταῖο λόγο γιὰ τὸν καθένα μας δὲν τὸν ἔχει ὁ θάνατος, ἀλλὰ ὁ ἀναστημένος Χριστός. Κι ἐμεῖς γιορτάζουμε τὴν ἀπερίγραπτη νίκη τοῦ Χριστοῦ καὶ ψάλλουμε γεμᾶτοι ἀγαλλίαση: «῞Οτε κατῆλθες πρὸς τὸν θάνατον ἡ ζωὴ ἡ ἀθάνατος, τότε τὸν ἅδην ἐνέκρωσας τῇ ἀστραπῇ τῆς θεότητος», καὶ «τὴν καταφθαρεῖσαν φύσιν τοῦ γένους ἡμῶν ἐν ἑαυτῷ ἀνεκαίνισεν».

῾Ο ᾿Ιησοῦς Χριστὸς ποὺ ἐπιθυμεῖ διακαῶς ὅλοι οἱ ἄνθρωποι νὰ σωθοῦν, ὄχι μόνο μᾶς προσφέρει τὴν ὑψίστη εὐεργεσία τῆς ἀθανασίας, ἀλλὰ καὶ μᾶς βοηθεῖ νὰ τὴν ἀποδεχθοῦμε. Γι᾿ αὐτὸν τὸν λόγο ἐπιτελεῖ τὰ θαυμαστὰ σημεῖα. Μ᾿ αὐτὰ δείχνει πὼς εἶναι ὁ ἀληθινὸς Θεὸς, ὥστε νὰ μποροῦμε νὰ τὸν ἐμπιστευθοῦμε. ᾿Επὶ πλέον ἀποκαλύπτει τὴν θεϊκή του δύναμη, γιὰ νὰ μᾶς πῆ ὅτι αὐτὰ ποὺ ὑπόσχεται μπορεῖ καὶ νὰ τὰ πραγματοποιήση. Θεραπεύοντας τὴν αἱμορροοῦσα γυναίκα φανερώνει τὴ δύναμή του νὰ ἐξουδετερώνη τὴν ἀνθρώπινη ἀρρώστεια καὶ τὴ φθορὰ ποὺ φωλιάζει στὴν ἀνθρώπινη φύση. ᾿Ανασταίνοντας πάλι τὴν κόρη τοῦ ᾿Ιαείρου δείχνει τὴν ἐξουσία του ἐπάνω στὸν θάνατο, ποὺ παραμονεύει στὴν πορεία ὅλων

μας.

᾿Εμεῖς ἀπὸ τὸ μέρος μας μποροῦμε νὰ ἀπολαύσουμε τὴν ἀπίστευτη αὐτὴ εὐεργεσία, ὅταν μὲ τὴ θέλησή μας ἑνωθοῦμε μὲ τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶναι ἡ ᾿Εκκλησία. Κι αὐτὸ τὸ ἐπιτυγχάνουμε μὲ τὴ μετάνοια καὶ τὴν ἐνσυνείδητη συμμετοχή μας στὰ ἅγια Μυστήριά τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι ἀπαραίτητο μετὰ τὸ ἅγιο Βάπτισμα καὶ τὸ ἅγιο Χρῖσμα νὰ ἐξομολογούμαστε μὲ εἰλικρίνεια τὶς ἁμαρτίες μας, νὰ συγχωροῦμε ὅσους μᾶς ἔβλαψαν, νὰ ἐκκλησιαζόμαστε τακτικὰ καὶ νὰ κοινωνοῦμε τὰ ἄχραντα Μυστήρια, ποὺ εἶναι τὸ φάρμακο τῆς ἀθανασίας. Αὐτὰ τὰ δεχόμαστε εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ εἰς ζωὴν αἰώνιον. Τότε γινόμαστε μαζὶ μὲ τὸ Χριστὸ ἄφθαρτοι κι ἀθάνατοι. ῎Οχι μόνο δὲν φοβούμαστε τὴν ἀρρώστεια καὶ τὸν θάνατο, ἀλλὰ τὰ ἀντιμετωπίζουμε μὲ ἀδιάκοπη ὑπομονὴ καὶ ζωντανὴ ἐλπίδα. Γιορτάζουμε τὴ λαμπροφόρο νίκη τοῦ Χριστοῦ καὶ συμμετέχουμε ἀπὸ τώρα στὸ αἰώνιο πανηγύρι τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ὅπου δὲν ὑπάρχει πόνος, οὔτε λύπη, οὔτε στεναγμός, ἀλλὰ ζωὴ ἀτελεύτητη. ᾿Αμήν.

π. Α.Γ.Μ.

Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζανης

ΑΓΙΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑΣ

  Άγιος Γεράσιμος γεννήθηκε στα Τρίκαλα της Κορινθίας το 1506. Ο πατέρας του Δημήτριος ανήκε σε αριστοκρατική οικογένεια της Κωνσταντινούπολης. Ό Άγιος Γεράσιμος μεγάλωσε και μορφώθηκε όπως όλα τα αρχοντόπουλα της εποχής. Στα 20 χρόνια του αποφάσισε να πάει στη Ζάκυνθο, που ήταν ένα σημαντικό κέντρο των γραμμάτων της εποχής.

Η αγάπη του στον Χριστό τον κάνει να ξεκινήσει προσκυνήματα στα σημαντικότερα Μοναστικά κέντρα της εποχής του. Αφού πρώτα επισκέφτηκε την Κωνσταντινούπολη και πήρε την ευλογία από τον Οικουμενικό Πατριάρχη,πήγε στο Άγιον Όρος, όπου έγινε μοναχός. Ο Άγιος Γεράσιμος έμεινε αρκετά στο Άγιον Όρος σε ερημική Σκήτη. Ιερός του πόθος ήταν να προσκυνήσει τους Αγίους Τόπους. Στα Ιεροσόλυμα ο Πατριάρχης εκτιμά την προσωπικότητα του Μοναχού Γεράσιμου και τον χειροτονεί διάκονο και πρεσβύτερο. Διαρκής ήταν ο πόθος του να γνωρίσει Μοναχούς και φημισμένους Ασκητές, για να αντλήσει διδάγματα από την αγιασμένη ζωή τους. Γι αυτό επισκέφθηκε την Ιερά Μονή Σινά και άλλα μεγάλα κέντρα του Μοναχισμού, όπως τη Θηβαΐδα της Αιγύπτου.

Το 1548 ο Άγιος Γεράσιμος επιστρέφει στη Ζάκυνθο με πλούσια εμπειρία από την ασκητική ζωή μεγάλων Ασκητών της εποχής του και αποφάσισε να τους μιμηθεί. Αρχικά ασκήτεψε σε μια σπηλιά στη Ζάκυνθο και μετά στο γειτονικό νησί Κεφαλλονιά. Αφού ασκήτεψε κι εκεί επί 6 χρόνια σε μια σπηλιά αποφάσισε να ιδρύσει μοναστήρι. Εκεί αρχίζουν να συρρέουν οι πιστοί για να εξομολογηθούν, να ζητήσουν πνευματική καθοδήγηση, να ακούσουν τη διδασκαλία του και να του ζητήσουν τις προσευχές του, για την απαλλαγή από ποικίλες σοβαρές αρρώστιες.

Με την αγία ζωή του και τα πολλά θαύματα που γίνονταν με τις προσευχές του, η φήμη του εξαπλώθηκε σε όλο το χριστιανικό κόσμο. Μια ακόμη ένδειξη της αγιότητός του είναι και το γεγονός ότι μετά την κοίμησή του το σώμα του παραμένει ολόκληρο και ευωδιάζει. Πολλά δε θαύματα γίνονται μέχρι σήμερα σε όσους προσκυνούν το άγιο Λείψανό του, και με πίστη ζητούν τις μεσιτείες του Αγίου.

Ο Άγιος Γεράσιμος ανήκει στην τάξη εκείνη των Αγίων που αποκαλούνται Όσιοι. Οι Όσιοι είναι Μοναχοί-Μοναχές, που έζησαν σε Μοναστήρια, ή Ασκητές και Αναχωρητές, που κατέφυγαν σε έρημους τόπους και έζησαν σε απλά φτωχικά οικήματα ή σε σπηλιές. Ο αποκλειστικός σκοπός τους ήταν και είναι να αφιερωθούν από αγάπη στον Χριστό εξ ολοκλήρου. Να προσεύχονται αδιαλείπτως, να μειώνουν στο ελάχιστο το φαγητό και τον ύπνο τους, και να αγωνίζονται συνεχώς να εφαρμόσουν με ακρίβεια όλες τις εντολές του Χριστού με σκοπό να μιμηθούν στη ζωή τους τον Χριστό, και να φθάσουν στη θέωση. Αυτός ο αγώνας, που έχει ως βάση την ταπείνωση, την αγάπη και το πνεύμα της θυσίας χάριν του Χριστού, έως ότου μορφωθή ο Χριστός μέσα τους, ὁπως γράφει ο Απόστολος Παύλος, τους ενώνει με τον Χριστό• τους αγιάζει• τους μεταβάλλει σε επίγειους Αγγέλους. Η αυστηρή αυτή ασκητική ζωή τους παρέχει την κάθαρση από τα ανθρώπινα πάθη και τις αμαρτίες• τους φωτίζει να σκέπτονται και να ενεργούν κατά το θέλημα του Θεού• τούς δίνει πλούσια τη Χάρη και τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος.

Αυτά τα χαρίσματα οι Όσιοι Πατέρες τα χρησιμοποιούν για την ανάπτυξη της πνευματικής ζωής της Εκκλησίας. Με τις θεόπνευστες συγγραφές τους και με την πνευματική καθοδήγησή τους, σε όσους τους πλησιάζουν, προσφέρουν μεγάλη ενίσχυση, παρηγοριά και δύναμη σε πλήθη πιστών. Πολύτιμες είναι οι προσευχές τους υπέρ του σύμπαντος κόσμου. Ευεργετικές και οι ποικίλες θαυματουργικές επεμβάσεις τους, τις οποίες και σήμερα απολαμβάνουν οι πιστοί, που με πίστη επικαλούνται την μεσιτεία τους. Όπως συμβαίνει επί αιώνες και στον Ναό του Αγίου Γερασίμου στην Κεφαλλονιά, όπου βρίσκεται ολόκληρο το ιερό Λείψανο του Αγίου. Από όλον τον κόσμο καθημερινά προσέρχονται πιστοί με ποικίλα σοβαρά προβλήματα, ή απλώς για να προσκυνήσουν και να ζητήσουν τη Χάρη του. Μεταξύ δε αυτών, πολλοί που υπέφεραν από την κυριαρχία του διαβόλου ελευθερώθηκαν και θεραπεύθηκαν.

Η γνωριμία με τη ζωή των Οσίων πολλαπλά μας βοηθεί. Βλέποντας ότι εκείνοι νηστεύουν αυστηρά ολόκληρες ημέρες, παρακινούμαστε κι εμείς να μη θεωρούμε ακατόρθωτη την ελαφρά νηστεία που καθιέρωσε η Εκκλησία. Όταν βλέπουμε τους Οσίους να ζουν απλά, χωρίς όλα εκείνα που εμείς μέσα στην κοινωνία θεωρούμε απαραίτητα, δεν μελαγχολούμε που δεν αποκτήσαμε κάποια από τα προϊόντα της καταναλωτικής κοινωνίας! Αν οι Όσιοι προσεύχονται μέρα-νύχτα, παρακινούμαστε κι εμείς να αφιερώνουμε τουλάχιστον μία ώρα την εβδομάδα για να πάμε την Κυριακή στην Εκκλησία, και τις άλλες μέρες να κάνουμε καθημερινά, τουλάχιστον, πρωί και βράδυ λίγη προσευχή!

Είθε, αδελφοί μου η αγιασμένη Μορφή του Οσίου Γερασίμου και όλων των Οσίων Πατέρων και Μητέρων μας να μας εμπνέουν στην προσπάθειά μας να φθάσουμε στην αγιότητα , αφού όπως γράφει ο Απόστολος Παύλος «τοῦτο έστι τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὁ ἁγιασμός ὑμῶν» (Α’ Θεσ. 4,3).

(†) Μητροπολίτης Πισιδίας Σωτήριος Τράμπας

ΠΑΤΕΡΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΚΑΛΑ

Τρεις Κυριακές το χρόνο είναι αφιερωμένες στη τιμή των αγίων Πατέρων, που συγκρότησαν τις επτά Οικουμενικές Συνόδους, οι οποίοι με τη θεολογία τους, τη βιωματική εμπειρία τους και την αγιότητα της ζωής τους κατόρθωσαν να κατατροπώσουν τις διάφορες αιρέσεις, να περιφρουρήσουν την ορθόδοξη πίστη και να διατυπώσουν τα δόγματα και τους ιερούς κανόνες της Εκκλησίας.

Η πρώτη, είναι η έβδομη Κυριακή από το Πάσχα (μετά την εορτή της Αναλήψεως), που είναι αφιερωμένη στους Πατέρες, οι οποίοι συγκρότησαν την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο και η οποία καταδίκασε τον Άρειο, ο οποίος δίδασκε ότι ο Χριστός είναι κτίσμα και όχι Θεός.

Η δεύτερη, είναι μια Κυριακή του μηνός Ιουλίου και συγκεκριμένα αυτή που θα συμπέσει στις 13 Ιουλίου, ή η πρώτη μετά από την ημερομηνία αυτή. Αυτή η Κυριακή είναι αφιερωμένη στη μνήμη των Πατέρων, που συγκρότησαν τις έξι πρώτες Οικουμενικές Συνόδους. Ειδικότερα όμως αυτή τη μέρα γιορτάζουμε τους πατέρες της Δ΄ εν Χαλκηδόνι Οικουμενικής Συνόδου, η οποία καταδίκασε τον Ευτυχή, ο οποίος δίδασκε ότι ο Χριστός είχε μόνο μία φύση την θεία (η αίρεση μονοφυσιτισμού). Η ανθρώπινη φύση έλεγε ο Ευτυχής, απορροφήθηκε από την θεία και επομένως ο Χριστός υπήρξε μόνο Θεός και φαινομενικώς άνθρωπος. 

Και η τρίτη Κυριακή είναι μέσα στο μήνα Οκτώβριο και συγκεκριμένα αυτή που θα συμπέσει στις 11 του μηνός- όπως και σήμερα -  ή η πρώτη μετά την ημερομηνία αυτή. Αυτή είναι αφιερωμένη στη μνήμη των Πατέρων της Ζ΄ εν Νικαία Οικουμενικής Συνόδου που συνήλθε όταν Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ήταν ο άγιος Ταράσιος και στον αυτοκρατορικό θρόνο βρισκόταν η Ειρήνη η Αθηναία. Η Ειρήνη συνέβαλε στην οριστική αναστύλωση των ιερών εικόνων και την καταδίκη της εικονομαχίας. Έτσι σήμερα οι εικόνες είναι ο κόσμος των ιερών ναών, που βοηθά το νου μέσα από τη αίσθηση της όράσης ν’ ανεβαίνει στα πρωτότυπα των εικόνων και να προσκυνά το Χριστό και τις θεωμένες υποστάσεις των αγίων.

Οι Άγιοι αυτοί Πατέρες συγκεντρώθηκαν κατά των εικονομάχων και μας παράδωσαν σαν πνευματική παρακαταθήκη και κληρονομιά ότι «ὁ τὰς Ἁγίας Εἰκόνας μὴ προσκυνῶν ἀλλότριός ἐστι τῆς τῶν ὀρθοδόξων πίστεως». Ακόμα αγιοπνευματικὰ μας πληροφόρησαν ότι «ἡ τῆς εἰκόνος τιμή, ἐπὶ τὸ πρωτότυπον διαβαίνει· ὁ δὲ προσκυνῶν καὶ τιμῶν τὴν Εἰκόνα, προσκυνεῖ τὴν ὑπόστασιν τοῦ ἐγγραφομένου (εἰκονιζομένου) προσώπου».

Κύριο θέμα της σημερινής Αποστολικής περικοπής είναι και πάλι  τα καλά έργα. Με πολύ απλές προτάσεις μας δείχνει – και επιμένει σ’ αυτό πολλές φορές - πως συνδέεται η πίστη με την καθημερινή πράξη.   Δύο βασικά στοιχεία ζητά ο απόστολος Παύλος, τα καλά έργα και τα ωφέλιμα λόγια. Και μάλιστα σε μια εποχή όπως η σημερινή, που οι άνθρωποι έχουν κουραστεί από τα πολλά λόγια που δεν έχουν αντίκρισμα. Τούτη η προτροπή είναι όσο ποτέ άλλοτε επίκαιρη, θέτοντας τον καθένα ξεχωριστά προ των ευθυνών του.

Παιδί μου Τίτε, αυτά τα λόγια είναι αξιόπιστα και θέλω να τα βεβαιώνεις με την προσωπική σου μαρτυρία, ώστε όσοι έχουν πιστέψει στο Θεό να φροντίζουν να πρωτοστατούν σε καλά έργα. Αυτά είναι τα καλά και τα χρήσιμα στους ανθρώπους. Από το άλλο μέρος, να αποφεύγεις τις ανόητες αναζητήσεις σε γενεαλογικούς καταλόγους, τις φιλονικίες και τις διαμάχες γύρω από τις διατάξεις του ιουδαϊκού νόμου, γιατί όλα αυτά είναι ανώφελα και μάταια. Τον άνθρωπο που ακολουθεί πλανερές διδασκαλίες συμβούλεψέ τον μια δυο φορές, κι αν δεν ακούσει άφησέ τον, με τη βεβαιότητα πως αυτός έχει πια διαστραφεί και αμαρτάνει, καταδικάζοντας έτσι ο ίδιος τον εαυτό του.

Αδελφοί μου! Επηρεασμένοι από το πνεύμα της εποχής, λέμε λόγια, ακούμε λόγια - χωρίς όμως έργα. Εύκολα κρίνουμε, δύσκολα θέλουμε να κουραστούμε και να εργασθούμε σε έργα αγάπης και διακονίας. Ο Απόστολος όμως, μας ζητά ακριβώς το αντίθετο: λίγα λόγια και πολλά έργα. «Αφήστε τις ατελείωτες συζητήσεις για πράγματα ανούσια ή και αμαρτωλά, και πρωτοστατήστε των καλών έργων». Να τα επιτελούμε όχι αναγκαστικά, αλλά με ζήλο και αυταπάρνηση. Χωρίς να περιμένουμε όσους έχουν ανάγκη, να ζητήσουν τη βοήθεια μας. Αλλά να επιζητούμε οι ίδιοι ευκαιρίες.   Κάποιοι υποφέρουν, άλλοι πεινούν, κάποιοι ανήμποροι θέλουν συμπαράσταση, κάποιοι μοναχικοί την παρηγοριά μας. Άλλοι απογοητεύονται στις μακροχρόνιες αρρώστιες τους και άλλοι απελπίζονται από τα βάσανα της ζωής. Να ψάξουμε να βρούμε τους ανθρώπους που χρειάζονται την αγάπη και τη στήριξη μας. Έτσι θα πλουτίσει η ζωή μας με καρπούς αρετής και θα πλημμυρίσει η καρδιά μας από ειρήνη και ανάπαυση.

Ειδικά οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί οφείλουμε να είμαστε το φως του κόσμου. Έτσι μας είπε ο Κύριός μας, «Υμείς εστέ το φως του κόσμου». Και όπως οι Άγιοι Πατέρες ήταν τα αστέρια που φώτιζαν και φωτίζουν και σελαγίζουν στο νοητό στερέωμα της Εκκλησίας μας δια μέσου των αιώνων, έτσι κι εμείς οι Χριστιανοί είμαστε τα φώτα. Να παίρνουμε το φως από τον Ήλιο Χριστό και να φωτίζουμε τα σκοτάδια της ειδωλολατρίας και των αιρέσεων.

Αδελφοί μου! Οι θεοφώτιστοι Πατέρες, των οποίων τη μνήμη εορτάζουμε σήμερα, όλοι σύμφωνοι καταδίκασαν την πλάνη. Νίκη, λοιπόν, περίλαμπρη είναι η κατάληξη του αγώνα. Και οι αιώνες περνούν. Οι πιστοί συνεχίζουν και σήμερα τη ζωή τους μέσα στον κόσμο τούτο. Πειρασμοί, παγίδες, δοκιμασίες πολλών ειδών ορθώνονται απειλητικά μπροστά τους. Μπλέκονται σε αγώνες σκληρούς, αιματηρούς, που δημιουργεί ο κόσμος ο γεμάτος αμφιβολίες, γύρω από την Πίστη. Κι όμως η Εκκλησία νικά. Ανόθευτη κρατεί την Πίστη. Προχωρεί αδιάκοπα. Αυξάνει. Θριαμβεύει. Μαζί της αναδεικνύεται νικητής και θριαμβευτής και ο κάθε πιστός. Και ζει και απολαμβάνει το θαύμα των 21 αιώνων, το παμμέγιστο ΘΑΥΜΑ. Τη νίκη της Ορθοδοξίας. Γιατί είναι ιδρυτής και Κυβερνήτης και Πρεσβευτής της Αιώνιος ο Λυτρωτής Ιησούς.

Ο λόγος του Θεού είναι  φως και ζωή στον άνθρωπο. Αυτός  αναμόρφωσε τις κοινωνίες, αυτός αναγέννησε τις καρδιές των ανθρώπων, αυτός δημιούργησε τους ήρωες και μάρτυρες της πίστης, της αρετής και τους μάρτυρες της αληθείας. Και εμείς παιδιά του Θεού Πατέρα κατά χάριν ανάγκη  έχουμε να ακούμε τον Θείο λόγο και να τον μελετούμε με πίστη, με ευλάβεια με προσοχή προς όφελος της ψυχής μας, «ο ών εκ του Θεού τα ρήματα του Θεού ακούει». Ο φιλόπονος γεωργός, της σημερινής παραβολής του Σπορέως, γη άγονο και ακανθώδη, με χαλίκια, γεμάτη από πέτρες μετατρέπει σε γη γόνιμο και καρποφόρα, και εμείς οι χριστιανοί αν θέλουμε να γίνουμε καλή γη, θείο γεώργιο, γόνιμο και καρποφόρο ας εργαστούμε πνευματικά «εξαγοραζόμενοι τον καιρόν, ότι αι  ημέραι πονηραί εισί».

Ο ΑΓΙΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΘΩΜΑΣ

 

Απόστολος Θωμάς: Ο δύσπιστος μαθητής του Κυρίου

Του Λάμπρου Κ. Σκόντζου Θεολόγου – Καθηγητού

---

Την πρώτη Κυριακή μετά την Ανάσταση του Κυρίου η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του αγίου ενδόξου αποστόλου Θωμά και διαβάζεται στις εκκλησίες η σχετική περικοπή της ψηλάφησης του Χριστού από αυτόν.

Δεν είναι τυχαία αυτή η επιλογή. Έρχεται να επιβεβαιώσει, μαζί με τις τόσες άλλες μαρτυρίες, ότι ο Κύριος αναστήθηκε όντως από τους νεκρούς.

Ο Θωμάς κατά θεία παραχώρηση ζήτησε να έχει απτή εμπειρία της Ανάστασης του Χριστού. Να βάλλει τα χέρια του «επί των τύπων των ήλων» και να πιστέψει στο υπέρτατο γεγονός. 

Το όνομά του στην αραμαϊκή γλώσσα «Τέομα» σημαίνει δίδυμος. Στο ιερό Ευαγγέλιο του δίδεται όντως η προσωνυμία «Δίδυμος» (Ιωάν.11,16). Οι αγιογραφικές πληροφορίες για το Θωμά είναι σχετικά λίγες και γι’ αυτό έχουν εγερθεί κατά καιρούς αυθαίρετες ερμηνείες για το πρόσωπό του.

Προσπάθησαν να εντοπίσουν τίνος δίδυμος αδελφός ή αδελφής υπήρξε. Κάποιοι τον ταυτίζουν με τον αναφερόμενο από τον Ματθαίο (13,55) αδελφόθεο Ιούδα. Μάλιστα οι πολέμιοι του Χριστού συγγραφείς υποστηρίζουν ότι αυτός υπήρξε δίδυμος αδελφός του Κυρίου, παρά τις αντίθετες μαρτυρίες των Ευαγγελίων, θέλοντας να πλήξουν την υπερφυσική ενανθρώπηση του Θεού Λόγου!

Αρχαία παράδοση, την οποία αποδέχεται η Εκκλησία μας ο Θωμάς ήταν δίδυμος αδελφός κάποιας Λυδίας ή Λυσίας. Κάποιοι άλλη παράδοση αναφέρει ότι ήταν δίδυμος αδελφός κάποιου Ελεάζαρ. 

Ο Θωμάς καταγόταν από την Αντιόχεια, σε αντίθεση με την πλειοψηφία των μαθητών, που ήταν Γαλιλαίοι (Ιωάν.21,2). Κλήθηκε από τον Κύριο να τον ακολουθήσει και αυτός υπάκουσε (Ματθ.10,3.Μάρκ.3,18.Λουκ.6,15). Γενικά υπήρξε από τους πιο αφοσιωμένους μαθητές, τον οποίο διέκρινε το θάρρος.

Όταν οι άλλοι μαθητές προσπαθούσαν να αποτρέψουν το Χριστό να μεταβεί στη Βηθανία να αναστήσει το Λάζαρο, για το φόβο κακοποιήσεώς τους από τους φανατικούς Ιουδαίους, ο Θωμάς αψηφώντας τον κίνδυνο τους είπε: «άγωμεν και ημείς ίνα αποθάνωμεν μετ’ αυτού» (Ιωάν.11,16). Είναι η πρώτη φορά που ακούστηκε από μαθητή του Χριστού να ζητά να πεθάνει μαζί με τον Κύριο! Ταυτόχρονα υπήρξε και σχετικά ορθολογιστής.

Στο Μυστικό Δείπνο δε δίστασε να ρωτήσει τον Κύριο: «Κύριε, ουκ οίδαμεν που υπάγεις και πως δυνάμεθα την οδόν ειδέναι;» (Ιωάν.14,5). Επίσης ήταν και σκεπτικιστής και δύσπιστος. Για να πιστέψει στην Ανάσταση του Κυρίου ζήτησε να έχει απτή βεβαίωση, να ψηλαφίσει με τα ίδια του τα χέρια τις πληγές του διδασκάλου του. Μετά την ψηλάφηση ομολόγησε με ενθουσιασμό και αυθορμητισμό: «Ο Κύριός μου και ο Θεός μου» (Ιωάν.20,28).

Αρχαία παράδοση αναφέρει ότι κήρυξε το Ευαγγέλιο στην Περσία και την αχανή χώρα των Ινδιών. Ως τα σήμερα θεωρείται ο φωτιστής των χωρών αυτών. Το τέλος της ζωής του υπήρξε μαρτυρικό. Οι φανατικοί ειδωλολάτρες τον θανάτωσαν δια λογχισμού. Η μνήμη του εορτάζεται στις 6 Οκτωβρίου. 

Στο όνομα του Θωμά έχουν διασωθεί τρία απόκρυφα κείμενα του 2ου μ. Χ. αιώνα. Πρόκειται αναμφίβολα για ψευδεπίγραφα κείμενα αρχαίων αιρετικών γνωστικών, οι οποίοι θέλοντας να δώσουν κύρος στις αιρετικές τους δοξασίες, τις απέδωσαν στον απόστολο Θωμά.

Αυτά τα κείμενα περιέχουν σοβαρές πλάνες και κακοδοξίες και γι’ αυτό δε θα πρέπει να τα εμπιστεύονται οι πιστοί, διότι τα χρησιμοποιούν οι χριστιανομάχοι για να πλήξουν την αξιοπιστία της χριστιανικής διδασκαλίας και ιδιαίτερα το Θείο Πρόσωπο του Λυτρωτή μας Χριστού. 

Πολλοί αποκαλούν τον απόστολο Θωμά άπιστο. Δεν είναι σωστός αυτός ο χαρακτηρισμός του. Ο Θωμάς δεν υπήρξε άπιστος, αλλά δύσπιστος. Ζητούσε αποδείξεις για να βεβαιωθεί και να πιστέψει, όπως και έγινε. Ο Κύριος δεν του αρνήθηκε αυτή του την επιθυμία, γεγονός που σημαίνει ότι η πίστη μας στα διδάγματα της Εκκλησίας μας, δεν είναι, και δεν πρέπει να είναι, παθητική και απόλυτα άκριτη κατάσταση, αλλά προϊόν ελεύθερης επιλογής.

Ο απόστολος Φίλιππος, όταν μίλησε στον φίλο του Ναθαναήλ για το Χριστό του είπε εκείνο το περίφημο: «έρχου και ίδε» (Ιωάν.1,47), «έλα φίλε μου να διαπιστώσεις με τα ίδια σου τα μάτια αυτά που σου λέω για Εκείνον».

Άρα δεν είναι κακό να ερευνούμε καλόπιστα. Κακό είναι να κρατάμε στάση κακόπιστη, η οποία και θα μας κρατήσει τελικά μακριά από την αλήθεια. Ο απόστολος Θωμάς ήταν καλόπιστος και γι’ αυτό, αφού ικανοποίησε τις αισθήσεις του, ομολόγησε ευθαρσώς: «Ο Κύριός μου και ο Θεός μου» (Ιωάν.20,28)!

Πόσοι και πόσοι μεγάλοι άνδρες και γυναίκες στην ιστορία δεν έγιναν πιστοί από την έρευνα! Μυριάδες πραγματικοί επιστήμονες ανακάλυψαν την πίστη τους μέσα από την επιστημονική έρευνα, διότι στα θαυμαστά τους πορίσματα είδαν τις άκτιστες ενέργειες του Θεού να είναι παρούσες, δημιουργικές και συνεκτικές δυνάμεις του κόσμου! Αντίθετα υπάρχουν άλλοι επιστήμονες, τους οποίους δεν αγγίζει το γεγονός της πανταχού παρουσίας του Θεού, διότι ορμώνται εξ’ αρχής με οδηγό την τυφλή απιστία. Αυτοί δε θα βρουν ποτέ την αλήθεια και δε θα συναντήσουν το Θεό! 

Το σκοτεινό μεσαίωνα κυκλοφόρησε στην αιρετική Δύση ένα σλόγκαν, το οποίο δεν έχει το παραμικρό έρεισμα στην αγία Γραφή και την Παράδοση της Εκκλησίας μας. Πρόκειται για το «πίστευε και μη ερεύνα», το οποίο και έγινε παντιέρα των χριστιανομάχων τους τελευταίους αιώνες κατά της Εκκλησίας, ότι δήθεν αρνείται την επιστημονική έρευνα και ζητά τυφλή πίστη και υπακοή.

Αλλά αυτή ήταν τακτική του αιρετικού παπισμού, ο οποίος επέβαλε στους πιστούς του άκριτη πίστη και αφοσίωση, για να ασκεί την κοσμική του εξουσία. Αντίθετα, η αγία Γραφή και οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, μας παροτρύνουν: «ερευνάτε τας Γραφάς» (Ιωάν.5,39), και «δράξασθε παιδείας» (Ψαλμ.2,12).

Κριτήριό μας θα πρέπει να είναι το γεγονός της ελευθερίας, η οποία είναι η προϋπόθεση καθορισμού του προσώπου. Ο ελεύθερος άνθρωπος είναι η γνήσια εικόνα του Θεού, σύμμορφος της εικόνος του Θεού, δια του Χριστού (Φιλιπ.3,23). Αυτό έκανε και ο απόστολος Θωμάς!

ΚΥΡΙΑΚΗ Β ΛΟΥΚΑ

«Και έσεσθε υιοί του Υψίστου»

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ πλάσματα του Θεού. Δημιουργήματα της αγάπης Του. Έκφραση της αγάπης του Θεού, που φανερώθηκε κατά τη δημιουργία μας, είναι ένα μεγάλο δώρο που μας έδωσε και ένας υψηλός σκοπός που μέσα στη ζωή μας έθεσε. Το δώρο είναι ότι μας έπλασε «κατ’ εικόνα» δική Του, όντα λογικά και ελεύθερα με αθάνατη ψυχή. Ο μεγάλος σκοπός που έθεσε μέσα στη ζωή μας είναι το «καθ’ ομοίωσιν». Να μπορούμε, δηλαδή, με την καλή χρήση της ελευθερίας μας, με τον προσωπικό μας αγώνα, να προχωρούμε στην αρετή, να φτάσουμε στην τελειότητα, να μοιάσουμε στον ίδιο τον Θεό. Όπως διδάσκει και ο Μ. Βασίλειος, ο άνθρωπος έχει το «κατ’ εικόνα» «εκ του λογικός είναι». Και γίνεται «καθ’ ομοίωσιν» «εκ του χρηστότητα αναλαβείν».

Όμως ο άνθρωπος έπεσε. Αμαύρωσε μέσα του την εικόνα του Θεού. Έχασε την δυνατότητα να επιτύχει την τελείωση του. Διέφθειρε την πατρική δωρεά και πλανήθηκε στη χώρα της αποστασίας και της αμαρτίας.
Από την πτώση αυτή μας ανέστησε ο Κύριος μας. Θεράπαευσε την άρρωστη φύση μας. Άνοιξε την κεκλεισμένη πύλη της Βασιλείας Του. Και μας προσκάλεσε στο δρόμο της τελειότητας, χαρίζοντας μας τη θεία υιοθεσία. Δηλαδή, τη δυνατότητα να γίνουμε παιδιά Του ζώντας κατά το θέλημα Του, τηρώντας τις ζωηφόρες εντολές Του.
Αυτό τον υψηλό σκοπό που έχουμε στη ζωή μας υπενθυμίζει στο σημερινό Ευαγγέλιο ο Κύριος. «Και έσεσθε υιοί του Υψίστου» λέει. Θα γίνετε παιδιά του Θεού. Πως όμως άραγε; Με ποιο τρόπο; Η περικοπή που ακούσαμε υποδεικνύει και τους τρόπους. Καθορίζει τα πλαίσια μέσα στα οποία κινούμενος ο άνθρωπος θα μπορέσει να επιτύχει τον ιερότερο σκοπό της επί γης ζωής του.

Η κλιμακωτή ανάβαση του χριστιανού

ΚΛΙΜΑΚΩΤΗ ΜΑΣ παρουσιάζει ο Ιησούς Χριστός την ανάβαση προς την τελειότητα. Τα ύψη ποτέ δεν τα κατακτά κανείς με μιας. Ξεκινά από χαμηλά και αγωνίζεται με ζήλο και υπομονή για να φτάσει ψηλά. Αυτό γίνεται παντού. Βλέπουμε τον αετό με πόση τέχνη εκπαιδεύει τους αετιδείς του. Ξεκινά από τα χαμηλά και σιγά-σιγά τους ανεβάζει ψηλότερα. Βλέπουμε τα αεροπλάνα. Και αυτά όχι μονομιάς, αλλά προοδευτικά κερδίζουν ύψος.

Το ίδιο ισχύει και για το πνευματικό ανέβασμα. Η κατάκτηση της αρετής μοιάζει με ανάβαση σε ψηλό βουνό. Ξεκινούμε από χανηλά, τους πρόποδες του, και προχωρούμε για να φτάσουμε στις ολοκάθαρες κορφές του. Η χριστιανική ζωή είναι μια πνευματική κλίμακα που καλείται να ανέβει ο χριστιανός, ο οποίος θέλει να φτάσει στην τελειότητα, να γίνει παιδί του Υψίστου Θεού. Τα σκαλοπάτια αυτής της κλίμακας είναι οι εντολές του Θεού που οφείλουμε να τηρήσουμε. Αυτής της πνευματικής κλίμακας ο Κύριος σήμερα παρουσιάζει τρεις βαθμίδες.

Πρώτη βαθμίδα: η δικαιοσύνη

«ΚΑΘΩΣ ΘΕΛΕΤΕ ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως». Δηλαδή, όπως θέλετε να συμπεριφέρονται οι άνθρωποι σε σας, κι εσείς να κάνετε σ’ αυτούς τα ίδια. Λόγια αθάνατα. Χρυσό κανόνα της Καινής Διαθήκης τα ονόμασαν οι ερμηνευτές. Εκφράζουν τον ασίγαστο πόθο κάθε ανθρώπινης ψυχής να βασιλεύει γύρω μας δικαιοσύνη. Φανερώνουν την μοναδική αξία της ανθρώπινης προσωπικότητας,τα ιερά της δικαιώματα, που θα πρέπει να γίνονται καθολικά σεβαστά. Η Παλαιά Διαθήκη την εντολή αυτή του Θεού μας την παραδίδει με αρνητική διατύπωση: «Ό μισείς, μηδενί ποιήσης» (Τωβ. 4, 15). Εδώ ο Κύριος τη διατυπώνει θετικά, όπως θετική θα πρέπει να είναι και η στάση μας ως χριστιανών μέσα στη ζωή.
Θέλουμε οι άλλοι να μας σέβονται; Οφείλουμε κι εμείς να τους σεβόμαστε.
Θέλουμε οι συνάνθρωποι μας να μην μας αδικούν; Κι εμείς δεν πρέπει να αδικούμε τους άλλους.
Θέλουμε να μας μιλούν με ειλικρίνεια, να μας λένε πάντα την αλήθεια; Το ίδιο χεωστολυμε να κάνουμε κι εμείς.
Θέλουμε να είναι συνεπείς στα λόγια και τις υποσχέσεις τους, έντιμοι στις συμφωνίες τους; Συνεπείς οφείλουμε να είμαστε κι εμείς. Η εντιμότητα να διακρίνει και το δικό μας χαρακτήρα.

Δεύτερη βαθμίδα: η ανεξικακία και η αγάπη

ΜΙΑ ΑΓΑΠΗ ΠΟΥ θα πρέπει να αγκαλιάζει και τους εχθρούς μας. Εκείνους που μας έβλαψαν, που μας πίκραναν, που μας αδίκησαν. «Πλν αγαπάτε τους εχθρούς υμών και αγαθοποιείτε και δανείζετε…». Εδώ βρίσκεται το μεγαλείο του χριστιανισμού και η μεγάλη διαφορά που έχει η χριστιανική αρετή από εκείνη του κόσμου. Ο χριστιανός οφείλει να κάνει το καθήκον του χωρίς καμιά σκοπιμότητα και υστεροβουλία. Να είναι ο άνθρωπος της αγάπης, μιας αγάπης χωρίς όρους και όρια. Αγάπης που στο βάθος της θα φτάνει μέχρι τη θυσία, και το πλάτος της θα περιλαμάνει ακόμη και αυτούς τους εχθρούς μας. Αλλά για να μπορέσουμε μα αγαπήσουμε τους εχθρούς μας, θα πρέπει να διαθέτουμε μιαν ανεξίκακη καρδιά. Αληθινή αγάπη χωρίς ανεξικακία δεν είναι δυνατόν να υπάρξει.
Την αγάπη αυτή δεν την έχουμε ως κήρυγμα, ως «καινή εντολή» μόνο (Ιω. 13,34). Την έχουμε και ζωντανή, ενσαρκωμένη στο θεανθρώπινο πρόσωπο και το άγιο παράδειγμα του Κυρίου. Ο Χριστός αγαπά όλους. Διψά την σωτηρία όλων. «Θέλει πάντας ανθρώπους σωθήναι…» (Α’ Τιμ. 2, 4). Είναι «χρηστός», ευεργετικός και ωφέλιμος δηλαδή, και προς τους αχάριστους και προς τους κακούς. «Ανατέλλει τον ήλιον αυτού επί πονηρούς και αγαθούς και βρέχει επί δικαίους και αδίκους» (Ματθ. 5,45). Ή, όπως αναφέρει το βιβλίο των Πράξεων, «διήλθεν ευεργετών και ιώμενος πάντας τους καταδυναστευομένους υπό του διαβόλου» (Πραξ. 10, 38). Και στο όνομα της αγάπης συγχωρεί τους ίδιους τους σταυρωτές Του, την ώρα μάλιστα που δοκίμαζε την άφατη οδύνη του σταυρικού θανάτου.

Τρίτη βαθμίδα: το έλεος και οι οικτιρμοί

«ΓΙΝΕΣΘΕ ΟΥΝ οικτίρμονες, καθώς και ο πατήρ υμών οικτίρμων εστί». Τι είναι το έλεος; Αγάπη επιτεταμένη. «Εάν κάποιος εξετάσει», γράφει ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης, «το ιδίωμα του ελέους, θα βρει ότι είναι η επίταση της αγαπητικής διαθέσεως». Και τι είναι οι οικτιρμοί; Η συμπάθεια και η ευσπλαχνία, ο πόνος για τον άλλον, τον πονεμένο αδελφό του Χριστού, που είναι και δικός μας αδελφός. Η καρδιά μας, δηλαδή, να γεμίζει από συμπάθεια κι ευσπλαχνία για τον πόνο και τη δυστυχία, την ταλαιπωρία και την ανάγκη των άλλων. Και το μέτρο του ελέους και της συμπάθειας, που οφείλουμε να επιδεικνύουμε προς τους άλλους, είναι το έλεος και η φιλανθρωπία του ουρανίου Πατέρα μας.

«Αυτό με το οποίο μπορούμε (κάπως)», διδάσκει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, «να εξισωθούμε με τον Θεό, είναι το ελεείν και οικτίρειν». Και συνεχίζει: «Δεν είπε, εάν νηστεύετε θα γίνετε όμοιοι με τον Πατέρα σας. Δεν είπε, εάν ασκείτε παρθενία. Ούτε είπε, εάν προσεύχεσθε θα γίνετε όμοιοι με τον Πατέρα σας…. Αλλά τι είπε; Γίνεσθε οικτίρμονες».

Αδελφοί μου,

Ζούμε σε μια εποχή με κραυγαλέες αντιφάσεις. Και οικοδομούμε έναν πολιστισμό που είναι ολοφάνερα ανάπηρος. Η τεχνολογία έφτασε σε απίθανα ύψη. Οι άνθρωποι όμως έχουμε αποθηριωθεί. Πήγαμε στη Σελήνη, ηθικά όμως έχουμε ξεπέσει, ως οντότητες πνευματικές οπισθοδρομήσαμε. Η απληστία μας παραμερίζει κάθε έννοια ισότητας και δικαιοσύνης. Η φιλαυτία μας σκοτώνει την αγάπη. Ο ατομισμός μας μάς καθιστά σκληρούς και ανάλγητους μπροστά στον πόνο κα τη δυστυχία των άλλων.
Τι χρειαζόμαστε λοιπόν; Ένα γενναίο αναπροσανατολισμό. Ν’ ανακαλύψουμε τον θεμελιώδη σκοπό της ζωής. Να συνειδητοποιήσουμε το βαθύτερο νόημα της υπάρξεως μας. Αυτό ακριβώς που μας διαμηνύει ο λόγος του Κυρίου που ακούσαμε σήμερα: «Και έσεσθε υιοί του Υψίστου».

Πρεσβύτερος Δημήτριος Λ. Λάμπρου

http://proskynitis.blogspot.gr/