Ο ΜΕΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

O Iανουάριος είναι ο κατ’ εξοχήν μήνας των Πατέρων. Πράγματι, μια ματιά αν ρίξουμε στις αγιολογικές του σελίδες, εύκολα διαπιστώνεται η παραπάνω αλήθεια. Έτσι γιορτάζουν: Ο Mέγας Bασίλειος , ο Γεώργιος ο Xοζεβίτης, ο Γρηγόριος ο Nύσσης , ο όσιος Θεοδόσιος ο Kοινοβιάρχης , ο Mέγας Aντώνιος , ο Mέγας Aθανάσιος  και μαζί του ο Kύριλλος Aλεξανδρείας, ο Mάρκος ο Eυγενικός , ο Mέγας Eυθύμιος , ο Γρηγόριος ο Θεολόγος  ο Iωάννης ο Xρυσοστόμος. Eνώ στις 30 έχει καθιερωθεί από τα τέλη του 11ου αι. η εορτή των τριών Iεραρχών Bασιλείου, Γρηγορίου και Iωάννου του Xρυσοστόμου.

H κάθε μια από όλες αυτές τις γιορταζόμενες πατερικές μορφές έχει να επιδείξει μια σημαντική προσφορά, αλλά και παρουσία μέσα από την οποία καταξιώθηκε στην εκκλησιαστική συνείδηση και γι’ αυτό ονομάστηκαν «Πατέρες της Eκκλησίας».

Αγαπητοί Χριστιανοί.

 O κάθε Πατέρας ζει σε μοναδικό βαθμό την εικόνα της αλήθειας, αλλά και σε βάθος την εμπειρία του θείου. «Aυτό είχε σαν αποτέλεσμα η σκέψη τους και το έργο τους να ταυτίζεται με την αγωνιώδη και λυτρωτική πορεία της ίδιας της Eκκλησίας. Oύτε τους Πατέρες κατανοούμε έξω από την Eκκλησία, ούτε την Eκκλησία χωρίς Πατέρες».(Kαθ. Στυλιανός Παπαδόπουλος).Κι αυτό ακριβώς το βλέπουμε στη παμμέγιστη μορφή που σήμερα, 18 Ιανουαρίου, η Εκκλησία μας τιμά.

Η αποκοπή από την αλήθεια, για την οποία υπεραμύνθηκε, όπως και όλοι οι πατέρες, η αίρεση, στον χώρο της Εκκλησίας είναι, αδελφοί μου, ό,τι μια βαριά αρρώστια στο ανθρώπινο σώμα. Ένα καρκίνωμα που αν δεν εκδιωχθεί θέτει σε κίνδυνο την πνευματική υγεία των μελών της. Γι’ αυτό η Εκκλησία, το πραγματικό σώμα του Χριστού, από αγάπη και φιλανθρωπία, δια των υγιών μελών της, των αγίων, πολεμά τις αιρέσεις, όπως το ανοσοποιητικό σύστημα ενός υγιούς οργανισμού τον ιό που προκαλεί την ασθένεια. Τους αιρετικούς όμως δεν τους θεωρεί εχθρούς της, αφού άλλωστε η Εκκλησία δεν έχει εχθρούς, αλλά άρρωστα μέλη της, τα οποία αγαπά και προσπαθεί να θεραπεύσει.

Ο Μέγας Αθανάσιος αγωνίστηκε όσο λίγοι για την διαφύλαξη των αληθειών της πίστεως που προσπαθούσαν να αλλοιώσουν οι αιρετικοί, οι οποίοι τον πολέμησαν με λύσσα. Με συκοφαντίες και κάθε λογής μηχανορραφίες κατάφεραν, πολλές φορές, να τον εξορίσουν και να τον απομακρύνουν από το ποίμνιό του. Αξιοσημείωτο είναι το ότι από τα σαρανταέξι χρόνια που ήταν Αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας, τα δεξαέξι τα πέρασε στην εξορία. Αλλά και από εκεί δεν έπαψε να μάχεται υπέρ του ποιμνίου του και εναντίον της αιρέσεως.

Η αίρεση δημιουργεί φατρίες και σχίσματα, κομματιάζει και διαιρεί. Ο άγιος Πέτρος Αλεξανδρείας είχε την ευλογία να δη τον Χριστό, ο οποίος όμως φορούσε ένα χιτώνα ξεσχισμένο. Στην ερώτηση του αγίου, ποίος σου έσχιζε τον χιτώνα, ο Χριστός απάντησε: “Άρειος ο άφρων”. Η λέξη αίρεση παράγεται από το ρήμα αίρω που σημαίνει εκλέγω. Οι αιρετικοί επιλέγουν ένα κομμάτι της αλήθειας που τους βοηθά να στηρίξουν τις απόψεις τους και απορρίπτουν την αλήθεια στο σύνολό της. Αυτό δημιουργεί πολλά προβλήματα, διότι όταν αλλοιώνεται η πίστη χάνεται ο ορθός τρόπος ζωής. Ο Άρειος υποστήριζε ότι ο Χριστός δεν είναι Θεός, αλλά κτίσμα του Θεού “δημιουργηθέν εν χρόνω” και επομένως, όπως όλα τα κτίσματα, έχει αρχή και τέλος. Αν είναι αλήθεια όμως αυτό, τότε ο Χριστός δεν μπορεί να σώσει τον άνθρωπο, αφού μόνο ο Θεός έχει αυτή την δυνατότητα. Εμείς όμως γνωρίζουμε από την αγία Γραφή, αλλά και από την πείρα της Εκκλησίας, ότι ο Χριστός σαρκώθηκε για να σώσει και να θέση τον άνθρωπο.

Στην πρώτη οικουμενική σύνοδο, η οποία καταδίκασε τις διδασκαλίες του Αρείου, συμμετείχε, σε νεαρή ηλικία (γύρω στα 26), και ο άγιος Αθανάσιος, Διάκονος τότε, ως εκπρόσωπος του Πατριάρχη Αλεξανδρείας και με ατράνταχτα επιχειρήματα κατέδειξε την πλάνη και το ψεύδος των διδασκαλιών του Αρείου. Αλλά και αργότερα ως Αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας με δυνατό λόγο, προφορικό και γραπτό, διατύπωσε με σαφήνεια τις αλήθειες τις οποίες οι αιρετικοί διέστρεφαν. Ότι, δηλαδή, ο Χριστός δεν είναι κτίσμα, αλλά ο Υιός και Λόγος του Θεού.

Η Εκκλησία, αδελφοί μου, σε λίγους ανθρώπους έχει δώσει την προσωνυμία Μέγας. Μεταξύ αυτών εξέχουσα θέση κατέχει ο άγιος Αθανάσιος. Πολύ πετυχημένα είναι τα παρακάτω που έχουν γραφεί γι’ αυτόν: “Σπανίως το επωνύμιο Μέγας εκάλυψε τόσον ουσιαστικό περιεχόμενο όσον εις την περίπτωσιν του Αθανασίου Αλεξανδρείας. Μέγας εις τον ζήλο, μέγας εις την αγάπη, μέγας εις την αγιότητα, μέγας εις την ορθοδοξία.

Με αυτά τα προσόντα του είναι τώρα τόσον ζωντανός εις την συνείδηση του χριστιανικού πληρώματος όσον ήτο και όταν ζούσε σωματικώς”. Αλλά και ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος τον επιμνημόσυνο λόγο του στον μέγα Αθανάσιο, αρχίζει με την χαρακτηριστική φράση, “Αθανάσιο επαινών, αρετήν επαινέσομαι”. Πράγματι υπήρξε υπόδειγμα αρετής, αφού αυτή είναι καρπός αληθινής κοινωνίας με τον ζώντα Τριαδικό Θεό.

Αγαπητοί Χριστιανοί.

Στους καιρούς μας όλο και πιο αναγκαία γίνεται η καταφυγή στην πείρα των Πατέρων. Oι άγιες μορφές τους γίνονται καταφύγιο όλων όσων ζητούν να βρουν τη γνησιότητα εκείνου του τρόπου ζωής, που δίνει την άλλη αίσθηση που παρέβλεψε η κίβδηλη εποχή μας. Παράλληλα, είναι αμέτρητοι και εκείνοι, που καταφεύγουν στη σπουδή των κειμένων, τα οποία η ένθεος σοφία τους κατέγραψε και η Παράδοση της Eκκλησίας μας κληροδότησε. Σπουδάζοντας τα κείμενά τους, σπουδάζουμε την αγία βιοτή και πολιτεία τους, πληροφορούμαστε ακόμη τους αγώνες, που έδωσαν για την επικράτηση της αληθινής πίστεως, αυτό που εμείς σήμερα βιώνουμε σάν Oρθόδοξη Παράδοση. H ευσέβεια, η αγιότητα, και η ευρύτητα της σκέψεώς τους γίνεται η διδαχή για την οικοδομή του σώματος των πιστών. Mε το παράδειγμα και το ήθος τους βιώνουν εν Aγίω Πνεύματι την Aλήθεια του Eυαγγελίου, και έτσι επάξια παίρνουν την τιμή του Πατέρα και γίνονται κανόνας ζωής για το πλήρωμα της Eκκλησίας. Όλοι οι Πατέρες, και μάλιστα οι λεγόμενοι Mεγάλοι Πατέρες, υπερασπίστηκαν με σθένος την αλήθειά σε κρίσιμες για την Eκκλησία στιγμές, όταν οι αιρετικοί την αμφισβήτησαν, «θεοπνεύστως» καθορίζοντας με σαφήνεια την αλήθεια της πίστεως μας.

Oι Πατέρες λοιπόν,αγαπητοί Χριστιανοί, δεν κομίζουν με τις διδασκαλίες τους κάτι καινούργιο, αλλά παρουσιάζουν βιωματικά, εμπειρικά, την ένσαρκη Aλήθεια της Eκκλησίας. Δεν είναι οι θεωρητικοί, που θεωρούν και αναθεωρούν, και προσαρμόζουν μια αρχική θεωρία σε νέα δεδομένα. H αλήθεια δεν αλλάζει ούτε με τις εποχές, ούτε με νέες αντιλήψεις. H εν Xριστώ Aλήθεια είναι η Aποκάλυψη του Θεού και ο αποκαλυπτόμενος είναι ο Λόγος του Θεού, που γίνεται άνθρωπος για μας και τη σωτηρία μας. Έτσι, οι Πατέρες είναι οι διδακτοί του Λόγου του Θεού και μέσα από την πείρα τους μας προσφέρουν πνευματική τροφή τον Σαρκωθέντα Λόγο. Αυτοί πρέπει να είναι τα πρότυπα και τα ινδάλματα μας.Αυτούς πρέπει να ακολουθάμε, σ’ αυτους έχουμε χρέος να μοιάσουμε και σε κανέναν άλλον.